discipuli, qui ex remotisfimis regionibus, ut Hanno, qui poftea Coloniensis factus est AntiAtes, ad eam optimarum artium ftudiis vacaturi perrexerant. Quanquam dissoluto vitae commu. nis, quam Fratres f. Georgii degebant, vinculo, ineunte saeculo. XIII, Scholasticorum plurimi officiis suis ita defecerant, ut scholae et splendor et nomen tandem extingueretur, non nulli ta. men Episcopi, ut Lupoldum de Bebenburg nominem, ingenii gloria non minus, quam scientiarum amore clariffimi, increscentibus ignorantiae tenebris, quibus et Capituli Ecclesiae Cathedralis focii, et plurimi Episcopatus incolae involvi videbantur, retardandis omni virium conatu ftuduerunt. Quod exemplum praeclarius fuit, quam quod non imitarentur plures Abba. tes, Priores, et Scriptores monafterii ad montem f. Michaelis *). . Accedit schola Abbatiae Banthenfis, ftudiis juvenum nobili

, nata, cujus fama per plura viguit saecula; sed

genere desti.

*) e. g. Abb. Wolframus a. 1112

1123, Prior Frutolfus, Prior Thiemo et Frater Heroldus, ejus coaevi.

Abb. Hermannus a. 1123 46, Prior Allenhardus, et eorum coaevi Scriptores Adelhardus, Gundoldus, Helmericus, Volmarus, Nithardus, Wecilius f., Arnoldus, Dietpertus, Gotescalcus, Hermannins, Marquardus senior, Udal. ricus, Burchardulus, Guntherus, Pilgrinus, Marquardus junior, Hermannus jun., Mathfridus, Berengarius et Weciliusj. -- Abb.'Udalricus III. a. 1475 83, maxime vero Abb. Andreas Lang a. 1483 - 1502, qui ipse et verbis et scriptis docuit, et cujus monumenta historiae ecclefiafticae, inedita adhuc, non possumus non admirari. (Conf. Jaeck's Beitr. z. Kunst- u. Literaturgesch. Heft. 1.)

et eam multo antea , quam Ecclefia novam et, ut dicunt, reformatam induit formam, interiille dolemus, nec prius, quam sub Abbate Alexan. dro a Rotenban, medio faeculi XVI, revixille conftat *).

Rebus fic compofitis fieri potuit, ut tot tantique Codices plurimarum scientiarum a faeculo IX. ad aetatem typographicam usque, non fine magnificis picturis, scripti, in thesauris Ecclefiae Bambergenfis repofiti, fine ullo fructu ad noftra usque tempora asservarentur, licet eruditissimus Erasmus de Neustetter, cognomine Stürmer, et ejus amicus Decanus Hector à Kotzau in fine faeculi XVI et initio XVII omnem libi darent operam, ut Codices illi, eorum sumtibus de novo ligati, omnium usui forent.

nebst 10

?) Encyclopädie aller Wissenschaften und Künste,

von Ersch und Gruber, Art. Bamberg, Banz und
Michelsberg, vom B. Jaeck. 2) Plac. Sprenger's
dipl. Geschichte der Abtei Banz.. Th. I. Nürnb.
1803. 8. 3) Delf. Buchdrucker - Geschichte von
Bamberg. Nürnb. 1800. 4. 4) Schatt's Lebens -
Abrils des Abtes Gallus Dennerlein,
Beilagen aus der Chronik von Banz 1071

1803. Bamb. 1821. 8. 5) Lambertus Schaffnaburgenfis ad a. 1075. 6) Launoii, Jo., opera omnia. Colon, 1731. fol. P: I. V.IV. p. 40.7) Jaeck's Lehrbuch der Geschichte Bambergs vom J. 1007 bis auf unsere Zeiten. II. Augsb. Erlang. b. Palm u. Enke. 1820. 8. 8) Jacck's Pantheon der Literaten und Künstler Bambergs, in 9 Bänden. Erlang. 1812 21. 4. u. 8. 9) Jaeck's Geschichte Bam. berg's von der Entitehung des Bisthums etc. 3 Bånde. Bamb. 1803/9. 8.

a 2

Quanquam eximius erat ordo, in quem singu. los quam accuratissime descriptos Joannes Graf ad finem saeculi XVIII Bibliothecae praefectus et ad Ecclefiam Cathedralem Vicarius, redegit, nihilo tamen minus tantum aberat, ut vel unus Nobilis ad inquirendos eos incitaretur, ut po. tius ne obscuro quidem genere natis, eos in: quirere, permillum foret *).

Sed mutato imperio mutatae etiam res erant. Jussu Maximiliani Josephi, Regis nostri celebere rimi, omnes libri, qui olim ecclefiae instituto rum erant, anno 180384 in unum congerebantur locum, omnium eruditorum usui inservientes. Inprimis Codices Manuscripti et incunabula ty. pographica erant, quae in ordinem redigenda, redactaque describenda, Alexandro Schmoetzer, collegae meo, Praepositi Regiminis provinciae Bambergensis mandarunt, Qua de caufa laborum ejus curam non habui, ne sit mihi, quod vituperem: quis enim est, qui nesciat, senectu. tem juniorum vituperia aegrius ferre? Quo, amicillimo meo, prima Maji a. 18:5 defuncto **),

) Cl. Gerard. Gley, non nisi illicite, Codicem

fummi pretii anglo-saxonicum, Paraphrasis larumoniae Evangelicae dictum, et saeculo IX scriptum, ex bibliotheca Capituli Ecclesiac Cathedralis ante saecularisationem perscrutatus est, unde eruerat: Langue et Litterature des anciens Francs, Paris. 1814. 8. (Conf. mea recensio in Hall. All. gem. Litteraturz, 1815. I. 193. u. Ilis v. Oken

1819/21.4) **) A. Schmoetzer, Königl. Bibliothekar und Pfarrer am allgemeinen Krankenhause zu Banıberg, geschildert von J. H. Jaeck. Bamb. im Comptoir der Zeitung. 1815. 4.

Bibliothecae praefecti munus uni mihi obtigit, cui, ordinanti perlustrantique totius Bibliothecae Regiae libros, et tempus et vires defuerunt, extemplo codices Mst. et incunabula perscrutandi. Ast accidit, ut a consiliis intimis Regis Daniae Dr. A. G. Cramer, Professor juris in universitate Kielensi, non minori philologiae et juris. prudentiae gloria,quam ingenii et memoriae laude eximius, per duorum vix mensium spatium multa, quae omnino recondita latuerant, e pluribus juris codicibus erueret; accidit,, ut doctrinae fama insignis seminarii nostri sacerdotum Praefectus et theologiae dogmaticae Professor, Dr. Fr. Brenner, multa, quae ad historiam sacramentorum pertinent, in iis reperiret; accidit, ut celeberrimi juris. et Doctores et Professores Bu. cher, Ortloff, Clossius, Schrader et Rosshirt *)

codicibus nostris vetustaté quam maxime conspicuis corporis juris authoritatem, sive tex. tum authenticum, restituere, et commentari, non minori fortuna, quam ingenio, conarentur. Silentio praetermittam G. Seebode, gymnasii Hildesiensis Rectorem, qui magvam partem laudis, quae tomum ejus XXI. Corporis Historicozum Latinorum, Hannoverae sumptibus Fratrum

ex.

*) 1) Brenner's geschichtl. Darstellung der Sacra

mente von Christus bis auf unsere Zeiten. Bd. I, Bamb. 1818. 8. 2) Bucher fragm. Domitii Ulpiani. Erlang. 1819. 8. 3) Ortloff von d. Handschriften und Ausgaben des Salischen Gesetzes. Koburg. 1819. 8. 4) Posshirt Beitr. zum röm. Rechle. Heft i. Heidelb. 1820. 8.

5) Schrader, Clossius et Tafel corpus juris civ. crítico - exeget. Berolini, 1821/30. 4.

Hahn, consecuta est, uni nostrorum codicum L. Annaei Flori tribuit; praetermittam eruditos alios ex Gallia, Prussia ét Russia, qui, dum in itinere constituti Bambergae nionumenta adibant, in pervolvendis Bibliothecae nostrae Codicibus Mst, nou sine fructu et gaudio com. morarentur.

Quae cum ita se habeant', qui dilaturum me amplius studium Bibliothecae nostrae codi. cum opprobriis non obrueret, arbitror esse neininem. Unde factuin est, ut non nullo abhinc tempore codices Authorum linguae latinae Classicorum, eosque Prosaicorum perscrutarer, qui varii ab editionibus impressis, tum antiquis tum recentioribus, quam maxime discedunt. Verum cum Q. Horatii Flacci opera omnium erudito. rum memoria et. animis vigent, et ea sunt, querum studia adolescentiam alunt, senectutem de. lectant, secundas res ornant, adversariis perfu. gium atque solatium praebent, ducem eum et antesignanum judicavimus, qui coeteris omni. bus facem praeferat

Primus sex codicum Q. IIoratii Flacci a me adhibitorum fuit ille membraneus Bibliothe. cae Regiae nostrae, de saeculo X. juxta speci. men Mabillonii de re dipl. Lib. V. p. 367 Tab. XII. 2. Ex sacramentario Ratoldi Corb. N. 587, tum quoad superscriptum : IN NOMINE DNI, tum quoad ultimam lineam: Abbatis Domni etc., uti specimen I. scripturarum editioni meae adiectarum cuivis probabit. Codex hic plus quam ducentis et decem ante annis denuo, sed, bi. bliothecae praefecti nescio cujus incuria, nullo 'servato ordine ligatus fuit,quippe cum ultima pars