Litore Etrusco violenter undiş Templaque Vestae, Iliae dum se nimium querenti Audiet cives acuisse ferrum, giam Numae et Vestae aedem item v. 17-20. Iliae dum cett. Sententia: dum amnis Tiberis, ut querelis uxoris suae Iliae satisfaciat, immodicus exsurgit ultor et praeter Iovis voluntatem sinistra ripa eva est. 15 20 gatur. Ilia sive Rhea Silvia ideo, quod ab Amulio vel in fluvium Anienem vel Tiberim demersa dicitur, utriusque fluvii uxor ficta querenti sc. necem Caesaris, cognati sui, cum ille, ut Ilia, ab Iulo sive Ascanio, Albae rege, originem duceret. [nimium neque ad vocem iactat neque ad vocem ultorem, sed necessario ad eam, cui proxime antecedit, v. querenti, referendum est. Non primo enim statim tempore post interfectum Caesarem Iliae querenti morem gerit Tiberis, quippe qui probe sciat, sibi, utpote inferiori deo, non licere, iniussu Iovis ulciscendi partes suscipere; sed diu reluctatus est et multis demum annis interiectis, cum nimium illa queratur, quam ut diutius resistere possit, precibus eius fatigatus ultorem sese iactat. R.]. vagus, super ripas effua iusto cursu aberrans. sinistra ripa, ubi Roma sita fuit. Love non probanțe, Iuppiter enim, in cuius praesidio Romae fuit incolumitas, improbare debebat urbem perdendi consilium. uxorius dicitur, qui uxori deditissimus nihil non in uxoris gratiam facit. Similiter Aeneas apud Virgil. Aen. IV.266. et Vulcanus apud Claudian. de Nupt. Honor. et Mar. v. 59. uxorii dicuntur, sus, Quo graves Persae melius perirent, Quem vocet divum populus ruentis Carmina Vestam? Cui dabit partes scelus expiandi Augur Apollo'; 25 30 v. 31. candentes s. candentis (quae prisca est accusativi forma), Codd. plurimi iique optimi. candenti, Codd. nonnulli, edd. principes. Schol. et sic Fea. Vide annot. R. formulas. Vestam, in cuius peculiari tutela posita fuit reipublicae Romanae salus, cf. Virgil. Georg. I. 498. v. 29-32. scelus (tò άyos), bella civilia Caesaris necem secuta. Cf. Od. I. 35. 33. Od. II. 1. 5. venias, sc. ad scelera et crimina nostra expianda. nube hum. amict., νεφέλῃ εἰλυμένος ὤμους Homer. Iliad. V. 186. XV. 308. XX. 150; dii enim, ne mortalium oculis conspiciantur, nube circumfusi in terris apparent. [Iniuria praetulit Fea lectionem candenti; nam etsi hiatus ferendus videatur (coll. Od. I. 28. 24.) atque forma partici pii syllaba ti terminati defendi possit exemplis Horatianis codicum auctoritate satis firmatis (v. c. Od. I. 25. 17.), tamen sententia ipsa hanc a librariis sine dubio profectam lectionem non admittit. Ubicunque enim dii, ne conspiciantur, nube amicti procedunt, haec ipsa nubes obscura (ἄῤῥηκτος, κυανέη) dicitur (Virg. Aen. XII. 416. II. XX. 150. coll. V. 344.); de nimbo autem lucido capita deorum propitiorum am Sive tu mavis, Erycina ridens, Quam Iocus circum volat et Cupido; Heu nimis longo satiate ludo, Quem iuvat clamor galeaeque leves, Voltus in hostem; 35 40 v. 39. Mauri, Codd. Marsi, T. Fabri coniectura a Bentl. recepta et praeter alios Doeringio quoque probata. Vide annot. R. biente vel propter vocem. amictus spicere (Gr. Exißlénav, eisogαv) (εἰλυμένος) cogitare non licet. de diis propitiis. auctor, Mars, Mitscherlichius recte quidem recepater Romuli. pit alteram lectionem candentes, sed intelligit nimbum lucidum, quo propitii Apollinis humeri refulserint, cum iratus Apollo vunti i. e. atra nube amictus apparuerit. At Hector etiam et Hercules vvxti Zoixóτes procedunt (II. XII. 463. Od. XI. 606.), nec quisquam eos atra nube amictos dicat. Imo verba candentes humeros spectant ad pulchritudinem Apollinis, qui nube amictus obscura auxilio Romanis venit. R.]. v. 33-36. mavis sc. venire ad scelera nostra expianda. Erycina, Venus ita appellata ab Eryce, monte Siciliae, ubi templum ei exstructum fuit nobilissimum. Ct. Virgil. Aen. V. 759. et Heynii Excurs. ad h. l. Auxilio autem advocatur Venus propterea, quod Aeneae, a quo originem ducebant Romani, mater erat. ridens (pilouuedǹs, μaidiócoα) Veneris ingenio accommodatum epitheton. quam Iocus cett. cf. Anacr. LI. 24. Ovid. Fast. IV. 1. [Scribendum est circum volat propter caesuram; cf. Od. II. 16. 33. R.] neglectum genus stirpem tuam, Romanos, quos parum adhuc curasti. respicere et ad v. 37-40. ludo, graviter pro: bello, quod, sicut gladiatorum ludus spectatoribus, iucundum Marti praebet spectaculum. acer, torvus, ferox. [Coniectura Marsi, licet multis probata viris doctis, non digna tamen videtur, quae in textum recipiatur, cum Codd. omnium lectio Mauri non solum defendi possit, sed egregie etiam huic loco conveniat. Quemadmodum enim poeta infra Od. II. 1. 25 sqq., ubi bellorum nondum expiatis unctorum cruoribus, quae Asinius Pollio scribenda sibi sumserit, memoriam repetit, id vel maxime dolet, quod dii irati Africano bello victorum nepotes inferias retulerint Iugurthae atque devictis Afris, ita hoc quoque loco, cum nimis longum, quo neglecti generis auctor gavisus fuerit, ludum conqueratur, consulto videtur ad Africanum potissimum respiciens bellum non tam fortis cuiusdam Romani, quam Mauri peditis acriter pugnantis imaginem repraesentare voluisse. Quo imbelliores enim ante fuerant Mauri et quo minus valuerant peditatu, eo tristius esse debebat Romanis, quod Sive mutata iuvenem figura Serus in caelum redeas diuque Ocior aura Tollat; hic magnos potius triumphos, üidem duce Iuba bellis civilibus sese immiscuerant et pristinas Afrorum clades ulturi pedites etiam fortiter contra Romanos pugnaverant (Suet. Caes. 66. Bell. Afric. c. 48). Devicti quidem erant a Caesare, sed tamen non sine Martis a Romanis aversi favore et auxilio in campo aperto cum Romanis confligere ausi videbantur, eorumque nomen ita prae ceteris Africae gentibus hoc bello inclaruit, ut Ov. Fast. VI. 244. Hannibalis exercitum Mauras appellaret manus atque ipse Horatius per Mauram undam (Od. II. 6. 3.) totum mare, quod Africae oras alluit, designare posset. Alii minus recte cogitarunt de Mauro, qui, cum equo antea insedisset, iam confosso equo pedes ferociter pugnare perrexerit et hoc ipso pugnandi ardore Marti gratum praebuerit spectaculum: quod ex solo verbo peditis vix elicias, quamquam id cum vi quadam adjectum neque ita otiosum esse, ut in Bentleii lectione Marsi peditis, per se patet. R.] cruentum, sanguine conspersum. v. 41-44. Siv. mut. iuv. cett. Sensus: sive tu, alate deus, Mer 45 50 curi, qui caedem Caesaris ulciscendi consilium haud dissimulas, deposita divinae formae maiestate (mutata figura) sub iuvenis Augusti, quam induisti, persona in terris versaris. ales, Mercurius, alatos calceos, sive talaria (rédila τηvά) gestans. v. 45. Serus in cael. red. Comparant Lucret. I. 46. Ovid. Trist. V. 2. sed inprimis huc pertinet locus Ovid. Met. XV. 868. Tarda sit illa dies et nostro serior aevo, Qua caput Augustum, quem temperat, orbe relicto, Accedat caelo. SeOd. I. 15. 19. Ep. II. 2. 161. 52. Honorifica Patris rus. v. 49 Patriae appellatio publice quoque postea U. C. DCCLII. Augusto deprinceps, qui ob egregia, quibus cives sibi devinxit, merita et ob summam de reipublicae salute curam primum locum inter cives occupat. Principis nomen, cum minus invidiosum esset, assumsit Augustus U. C. DCCXXVI. vid. Dio LIII. 11. Medos, Persas, Parthos. equitare, equitando nobis insultare et ferociter per terras nostras ruere; de voce equitare cf. infr. IV. 4. 44. CARMEN III, AD NAVEM, QUA VIRGILIUS VEHEBATUR. Sic Sic te diva potens Cypri, Sic fratres Helenae, lucida sidera, Ventorumque regat pater Obstrictis aliis praeter läpyga, Navis, quae tibi creditum CARMEN III. Poeta, cum amicum suum, Virgilium,iter Athenas facturum, navem conscendere videt, (U. C. DCCXXXV.) de periculo, cui ille in mari expositus sit, anxium perturbatumque in hoc carmine prodit animum. In hac igitur de amici vita sollicitudine usque eo progreditur, ut in istum durissimi animi hominem, qui primus navem mari committere ausus sit, tanquam in doloris sui auctorem graviter invehatur et tam huic quam similibus, quae hominum audacia tentaverit, facinoribus diutius immoretur. Quae quidem poetae nostri digressio cum ex summo, quem ille declaraturus erat, amore fluxerit, eam huic carmini accommodatissimam esse facile apparet. v. 1-8. Sensus: o navis, quae Virgilium fidei tuae commissum nobis debes, in fines Atticos portes eum, precor, incolumem et animae meae dimidium serves; quod si feceris, opto, ut Venus, Dioscuri, Aeolus cursui tuo faveant. Sic, in obtestatione, ubi quid alicui apprecamur ea conditione, ut et ipse faciat, quod ab eo vicissim petimus; est igitur optantis formula cum adiecta conditione. Cf. Od. I. 28. 25. Sat. II. 3. 300. Virg. Eclog. IX. 30. et X. 5. Tibull. I. 4. 1. - 5 diva potens Cypri, Venus, imperium suum in insula Cypro tanquam sede propria exercens; sic Neptunus maris potens infr. 5. 15. et Diana silvarum potens in Carm. Saecul. 1. Venus autem ex mari orta (ávadvouévn) ut dea marina, quoque colitur. Musaeus v. 284: Kvπρις ἀπόσπορός ἐστι θαλάσσης Καλ noαtéεL пóvτOLO. Od. III. 26. 5: marinae Veneris. Hinc dicta quoque illa Evлholα. Fratres Helenae, Dioscuri, Castor et Pollux, navigantibus propitii, άgwyovavtal. Cf. Od. I. 12. 27. Od. IV. 8. 31 sq. lucida, ob clarum eorum splendorem, navigantibus iucundissimum. ventorum pater, Aeolus, de quo Hom. Od. X. 21: neïvov γὰρ ταμίην ἀνέμων ποίησε Κρονίων. ex obstrictis, vel in utre secundum Hom. Odyss. X. 29. sqq. vel, id quod verisimilius est, in antro secundum Virg. Aen. I. 52. aliis h. e. ceteris. Iapyx, ventus occidentalis, ab incolis Apuliae, qui Iapyges vocantur, ita dictus, Italia in Graeciam navigantibus secundus; West-Nord-West, Gr. 'Aqyέorns. Cf. quae de hoc vento disputat Kappius ad Arist. de Mund. Excurs. III. §. 18. p. 432. tisqq. bi creditum tanquam pignus vel depositum aliquod, quod is, cui cre |