discipulumque senex ripa nutritus in illa,
ad quam Gorgonei delapsa est pinna caballi.
non est Romano cuiquam locus hic, ubi regnat
Protogenes aliquis vel Diphilus aut Hermarchus,
qui gentis vitio numquam partitur amicum,
solus habet. nam cum facilem stillavit in aurem
exiguum de naturae patriaeque veneno,
limine summoveor, perierunt tempora longi
servitii; nusquam minor est iactura clientis.

quod porro officium, ne nobis blandiar, aut quod
pauperis hic meritum, si curet nocte togatus
currere, cum praetor lictorem impellat et ire
praecipitem iubeat dudum vigilantibus orbis,
ne prior Albinam et Modiam collega salutet?
divitis hic servo cludit latus ingenuorum
filius; alter enim quantum in legione tribuni
accipiunt, donat Calvinae vel Catienae,

ut semel aut iterum super illam palpitet; at tu,
cum tibi vestiti facies scorti placet, haeres
et dubitas alta Chionen deducere sella.

120

125

130

135

eius perniciem cum ceteris coniurasset. hoc temporibus Neronis factum est. 117 apud Tarsum civitatem Ciliciae, quam praeterfluit amnis Cydnus. cuius urbis est conditor Perseus, qui nomen civitati ex facto dedit, quia ibi una ex talaribus pinnis ei excidit. 118 apud Tarson propter Perseum et Pegasum, quod de sanguine Medusae equus natus sit Pegasus. 121 Graeci enim soli volunt maioribus amici esse, hoc est μονοφιλεῖς. 124 longi. quicquid ante obsecutus sum. 125 minus nusquam damnum est in cliente perdendo. propter Graecum excluditur. 127 quid, inquit, pauper amplius facturus est, cum ipse patronus ad aliorum festinet obsequium? 129 ad quos heredipetae volant. quamvis praetor eos contemnat, festinat tamen. has orbas et divites vult intelligi. 131 aut in medium servum mittit aut in sinistra ambulat. 132 cogitur, inquit, ingenuus currere cum servis, qui se facultatibus vincunt. quantum enim tribuni solent accipere stipendii, tantum servi meretricibus donant. 133 praetoris cuiusdam soror, quae se occidit tamquam infamis in fratre temporibus Claudi. 136 inde sellariae dicuntur. id est a sella. unam mere

da testem Romae tam sanctum, quam fuit hospes
numinis Idaei, procedat vel Numa vel qui
servavit trepidam flagranti ex aede Minervam:
protinus ad censum, de moribus ultima fiet
quaestio. "quot pascit servos? quot possidet agri
iugera? quam multa magnaque paropside cenat?"
quantum quisque sua nummorum servat in arca,
tantum habet et fidei. iures licet et Samothracum
et nostrorum aras, contemnere fulmina pauper
creditur atque deos dis ignoscentibus ipsis.
quid quod materiam praebet causasque iocorum
omnibus hic idem, si foeda et scissa lacerna,
si toga sordidula est et rupta calceus alter
pelle patet, vel si consuto vulnere crassum
atque recens linum ostendit non una cicatrix ?
nil habet infelix paupertas durius in se,

quam quod ridiculos homines facit. "exeat" inquit
si pudor est, et de pulvino surgat equestri
cuius res legi non sufficit, et sedeant hic
lenonum pueri quocumque ex fornice nati,
hic plaudat nitidi praeconis filius inter
pinnirapi cultos iuvenes iuvenesque lanistae":

dish

140

Gabyri

145

150

155

tricum a sella sua abducere conductam cunctaris, cum alii adulteria emant. 137 Scipio Nasica, quem propter probitatem vitae suae senatus elegit, ut hospes esset matris deum, id est ut simulacrum eius domi suae haberet, dum ei templum fieret, quod simulacrum de Phrygia allatum est. hic est Scipio, qui oppressit Tiberium Gracchum leges agrarias ferre conantem. 138 L. Caecilium dicit Metellum pontificem maximum, qui ardente templo Vestae Palladium ex mediis ignibus rapuit ibique caecatus est. iste enim cum per Latinam viam proficisceretur, augurio corvi in oculos suos volantis revocatus est, et Palladium cum ex incendio rapuisset, passus est caecitatem. 143 Lucilius aurum atque ambitio specimen virtutis utrumque est. tantum habeas, tantum ipse sies tantique habearis'. 145 pauperi enim quasi propter egestatem periuranti dii non iras151 a sutriballo sutus. 155 Othonis lex, in qua iussit eos, qui quadringentorum sestertiorum habent reditus, numero equitum esse. 158 divites de genere gladiatoris.

cuntur.

141 agri p: agros P

с

in

a

142 Iugera add. pw om. P exorsus uersum a Quam parapside p (de quo monui mus. rhen. 39 p. 426) 154 et de in litura P (dete lemma S) 156 in fornice p 158 iuueneque perasa s

Jea

sic libitum vano, qui nos distinxit, Othoni.
quis gener hic placuit censu minor atque puellae
sarcinulis impar? quis pauper scribitur heres?
quando in consilio est aedilibus? agmine facto
debuerant olim tenues migrasse Quirites.
haut facile emergunt quorum virtutibus opstat
res angusta domi, sed Romae durior illis
conatus: magno hospitium miserabile, magno
servorum ventres, et frugi cenula magno.
fictilibus cenare pudet, quod turpe negabis
translatus subito ad Marsos mensamque Sabellam
contentusque illic Veneto duroque cucullo.

pars magna Italiae est, si verum admittimus, in qua
nemo togam sumit nisi mortuus. ipsa dierum
festorum herboso colitur si quando theatro
maiestas tandemque redit ad pulpita notum
exodium, cum personae pallentis hiatum
in gremio matris formidat rusticus infans,

pinna. pinnis pavonum ornari solent gladiatores, si quando ad pom-
pam descendunt. pinnirapos autem dicit lanistas. ex habitu gladia-
torum. quia post mortem retiarii pinnam id est manicam rapit, ut
ostendat populo se vicisse. aut ideo pinnirapos, quia pinnas in ga-
leis habebant. ut Lucilius cum septem incolumis pinnis redit ac
recipit se'.
161 sarcinulis nunc doti. colligit autem quasi
incommoda paupertatis, ut non maritus uxori sit pauperior.

164 collecta, inquit, multitudine debuerant pauperes migrare
ex urbe. nunc quasi non pauperes, sed quasi Romae mediocres
gravius transient. 166 care manetur pensione. 167 medio-
cris cenula caro comparatur.
cibaria servorum care emuntur.

168 in urbe in fictilibus vasis manducare turpe videbatur. quod si apud Marsos aut Sabinos videris, negabis esse turpe.

175

170 aut crasso habitu aut quales cucullos habent Perusini. vel a colore aut provincia venetos. 172 ut ei super lectum mittant, dum mortuus effertur. 173 quoniam post longum tempus celebrantur ludi. 174 non novum aut exquisitum. exodiarius apud veteres in fine ludorum intrabat, qui ridiculus foret, ut quicquid lacrimarum atque tristitiae, quae exissent ex tragicis affectibus, huiusque spectaculi risus detergeret. huius et Lucilius meminit principio exitus dignus exodiumque sequetur'.

164 mergunt P corr. p 167 uersum hic omissum in imo margine suppleuit P 168 necabis P: negauit p

aequales habitus illic similesque videbis
orchestram et populum, clari velamen honoris
sufficiunt tunicae summis aedilibus albae.
hic ultra vires habitus nitor, hic aliquid plus
quam satis est interdum aliena sumitur arca.
commune id vitium est, hic vivimus ambitiosa
paupertate omnes. quid te moror? omnia Romae
cum pretio. quid das, ut Cossum aliquando salutes?
ut te respiciat clauso Veiento labello?

ille metit barbam, crinem hic deponit amati; plena domus libis venalibus: accipe et istud fermentum tibi habe: praestare tributa clientes cogimur et cultis augere peculia servis.

quis timet aut timuit gelida Praeneste ruinam aut positis nemorosa inter iuga Volsiniis aut simplicibus Gabiis aut proni Tiburis arce? nos urbem colimus tenui tibicine fultam magna parte sui; nam sic labentibus obstat vilicus, et veteris rimae cum texit hiatum, securos pendente iubet dormire ruina. vivendum est illic ubi nulla incendia, nulli nocte metus. iam poscit aquam, iam frivola transfert Vcalegon, tabulata tibi iam tertia fumant:

pares.

177 actores mimorum similes spectatoribus videas, ex vestis habitu 178 orchestra spatium in quo saltat pantomimus. vel idem qui in orchestra procedit aut spectatur. 180 potest esse genitivus, huius habitus nitor. possunt et singula pronuntiari nominativo casu. 184 tunc temporis nobilem et superbum. 188 fermentum. dulcium malum, quod stomachum indigestum praestat. praestare tributa. id est servis donare cogimur, ut admittamur ad salutationem dominorum. 189 bene vestitis. quippe festo die 190 aut ab aquarum abundantia dicit 'gelida', quia omnes aquae in urbem inde veniunt, aut frigorosam. 192 non ornatis. in praecipiti posita, ut Horatius [od. 3, 4, 23] 'clivumque supinum. 193 tamquam tibicina. id est materia gracilis. 196 rupturas parietum calce modica perfundunt et inquilinos iubent manere, tamquam si restaurassent ruinam. 199 ut Virg. [Aen. 2, 311] iam proximus ardet Vcalegon'. fumant. superi

suo.

182 ambitiosi Ppr. 186 amati radendo factum ex amatur? P 187 libris P sed superscriptum panibus istud P uel illud superscr. p 188 praestant p 190 ruina P corr. p om. P add. w cf. 210

197 est

tu nescis; nam si gradibus trepidatur ab imis,
ultimus ardebit quem tegula sola tuetur
a pluvia, molles ubi reddunt ova columbae.
lectus erat Codro Procula minor, urceoli sex
ornamentum abaci nec non et parvulus infra
cantharus, et recubans sub eodem marmore Chiro
iamque vetus graecos servabat cista libellos,
et divina opici rodebant carmina mures.

200

205

nil habuit Codrus, quis enim negat? et tamen illud perdidit infelix totum nihil. ultimus autem

aerumnae est cumulus, quod nudum et frusta rogantem

210

nemo cibo, nemo hospitio tectoque iuvabit.

si magna Asturici cecidit domus, horrida mater,
pullati proceres, differt vadimonia praetor.
tum gemimus casus urbis, tunc odimus ignem.
ardet adhuc, et iam accurrit qui marmora donet,
conferat inpensas; hic nuda et candida signa,
hic aliquid praeclarum Euphranoris et Polycliti,
baec Asianorum vetera ornamenta deorum,
hic libros dabit et forulos mediamque Minervam,
hic modium argenti. meliora ac plura reponit
Persicus orborum lautissimus et merito iam

ora tecta et tristega.

215

220

202 quia super tecta columbaria fiunt. 203 pauper poeta, cuius et supra [1, 2] meminit. 204 quod nos delphicam appellamus. 205 quemadmodum solent e marmoribus facere sigilla diversa. a posteriore parte recumbens hippocentaurus. 207 opizin Graeci dicunt de his qui inperite locuntur. alii opicos dicunt eos qui foedam vocem habent. iuvabit. suscepit. 212 nobilis senatoris. a parte totum, id 213 pullati. cum nigris vestibus lugentes.

est matronae.

211

214 tum gemimus casus. non incandiunt lares nostri aut prae tristitia aut propter casum, nec focum in domo nostra fieri patimur, quod et lugentes observare solent. 216 statuas marmoreas. 217 Athenienses caelatores fuerunt. superstitiosae gentem nominavit.

218 haec Asianorum. 219 armariam sive bibliothecam. 221 Persicum quasi divitem posuit eo quod Persae divites. sic Horatius [od. 1, 38, 1] 'Persicos odi'. Terentius [Ad. 915] ‘dinu

203 Codro sex om. P add. p punxit p om. W, recte puto, cf. 197 perasis ci 214 Tum gemimus P (non occurrit p 217 poluclyti tum poli- P

205 chiron p 210 est ex-
frustra Ppr.
212 asturi
Tunc nec geminus) 215
218 Haecas- PS: Fecas- p