Illuc, unde abii, redeo, nemo ut avarus

Se probet ac potius laudet diversa sequentes,

408. redeo, nemo ut avarus Codd. aliq. Cruquii (tertius Bland.) et Feae, et Veneta 1484: redeo, nemon ut avarus? cum plerisque BbScdp et Pottierii, ut videtur, omnes, item LtFMJ et Bentleius, redeo, qui nemo ut avarus e Cod. Bland. quarto C, redeo. Qui? Nemo ut avarus Reisig. Verum et nemon et redeo, qui nemo mera sunt metricorum inventa ad fulciendum ut opinabantur versum necessaria. De hiatu autem Horatiano conf. Lindemannum in Seebode Neuem Archiv 1828. Fasc. I. p. 70. Jeep in Progr. Guelpherb. 1844. p. 3 sqq. 409. ac] at Codd. pauci (d), Gesner, Doer.

Hann. 4: Si verum est, ut popu- | plicant autem: «Qui, malum, fit,

Quodque aliena capella gerat distentius uber,
Tabescat, neque se maiori pauperiorum

440

Turbae comparet, hunc atque hunc superare laboret.
Sic festinanti semper locupletior obstat,

Ut, cum carceribus missos rapit ungula currus,
Instat equis auriga suos vincentibus, illum

444. meliori Cruquii operae. volebant Stephanus et Wieland. superscr. suos.)

Consulto repetit verba, quibus usus erat v. 3.

440-446. aliena capella g. distentius uber] «Proverbium, quo et Ovidius usus est (A. A. 4, 349.), cum ait: Fertilior seges est alienis semper in agris, Vicinumque pecus grandius uber habet.» PORPH. hunc atque hunc] «ac primo superato, rursus sequentem; » jetzt den, gleich darauf den Folgenden. festinanti cet.] «Ei, qui sic ad divitias ampliores contendit, semper alius etiam locupletior in oculos incurrit atque molestus est.» - Ut, cum carceribus cet.] Versus utique

Sic

heroicus Kirchnero et Frankio F.

H. p. 83. videtur festiva parodia Virgiliani illius Ge. 4, 542: Ut cum carceribus sese effudere quadrigae: unde colligunt Virgilii Georgicon librum saltem primum ante hanc Satiram editum esse, id quod tamen incertum videtur, quoniam uterque poëta fortasse ante oculos habere poterat antiquius aliquod exemplar. missos currus] Ennius Ann. 4, 104: veluti consul, cum mittere signum Volt, omnes avidi spectant ad carceris oras, Quam mox emittal pictis ex faucibu' currus. illum Praeteritum] «aurigam», ut interpretatur Vossius, non «equum». Recte enim Funkhaenel: «Plurali | numero usus esset poëta, si equos significasset; atque ipsa comparatio postulat, ut certantem aurigam

445

443. obstet B et Cod. Tonsani, ut 445. suis bd et pr. S. (In d

intelligamus.»- temnens] Haud raro hoc simplici verbo utuntur poëtae. Virg. Aen. 4, 542: Si genus humanum et mortalia temnitis arma. 6, 620: Discite iustitiam moniti et non temnere divos. In prosa oratione legitur apud Tacit. Hist. 3, 47. extremos] åvτítvæоv est pauperiorum turba.

447-424. Inde fil cet.] «Maxime propter insanum hoc ceteros divi tiis superandi studium fit, ut tam raro inveniamus, qui reapse se beatum existimet. >> uti conviva satur] Aristoteles apud Maxim. et Anton. p. 878: 'Ex rov Biov xoáτιστόν ἐστιν ἐξελθεῖν ὡς συμπο σίου, μήτε διψῶντα, μήτε με Júovra. Anonym. apud Stob. Gessneri Ed. Tigur. 4559. p. 49: Loxeo ἐκ συμποσίου ἀπαλλάττομαι οὐ δὲν δυσχεραίνων, οὕτω καὶ ἐκ τοῦ Biov, ötav pay. Lucret. 3, 954: Cur non, ut plenus vitae conviva, recedis Aequo animoque capis securam, stulte, quietem? Nimis verbose hanc similitudinem exposuit Dio Chrys. in Charidemo Or. 30. extr. Omnino convivium non minus frequens est vitae humanae imago, quam eae, quibus utitur Menander Meinek. Com. Ed. min. Ρ. 959: Πανήγυριν νόμισον τιν εἶναι τὸν χρόνον, "Ον φημι, του τον ἢ ἐπιδημίαν, ἐν ᾧ Ὄχλος, ἀγορά, κλέπται, κυβεῖαι, διατρι Bai. Crispini] «Philosophi cuius

Praeteritum temnens extremos inter euntem.
Inde fit, ut raro, qui se vixisse beatum
Dicat et exacto contentus tempore vita
Cedat uti conviva satur, reperire queamus.
lam satis est. Ne me Crispini scrinia lippi
Compilasse putes, verbum non amplius addam.

448. vitae bd, Pottierii plerique, Lt. Bentleius.

120

420. lippum e coniectura

dam loquacissimi nomen, qui doɛ- | cum ipse eodem vitio laboraret. τάλογος dictus est; scripsit etiam Nunquam equidem crediderim adeo versus de secta Stoica. >> SCHOL. sui oblitum et decori inscientem Ineptum vocat Sat. 4, 3, 438. Cfr. fuisse, ut hoc faceret. Quid Sat. 4, 4, 44. 2, 7, 45. lippi] ergo? mihi nulla quidem dubitatio Cum ipse quoque Horatius inter- est, quin scripserit lippum. Tam dum lippus (Sat. 4, 5, 30 et 49.) enim hoc urbane et facete de se esset, festiva h. 1. in semet ipsum dixerit, quam de Crispino stolide ironia nonnullis usus videtur. Cfr. et inhumane.» Sed quae sors est omnino lacobs Lectt. Venus. p. interdum coniecturarum haud ni305-347., qui Horatii mentem sic mis felicium, ut alius superveniens explicat: «Es ist Zeit, dass ich auf- easdem ita approbet, ut longe dihöre, um dem kurzsichtigen, an Au- versam significationem iis tribuat, gen und Geist blöden Crispin, dem quam ipsarum auctores fecerant, ich so schon von aussen in etwas hic quoque usu venit, ut Od. 3, gleiche, nicht auch noch in breiter 44, 40. in illis puellis iam virum exGeschwätzigkeit gleich zu werden.» pertibus; etenim Reisigius ita BentVerum fieri potest, ut de brevi sua leii coniecturam concinnavit: «scrilippitudine hic ne cogitarit quidem, nia lippum compilasse est «scrinia sed tantum de hominis insulsi facie male compilare,» ut in Sat. 4, 3, in modum misere ridiculum assi- 25. lippum pervidere est «male perduo illo malo deturpata, «oculis videre». «Lippus enim putatur mahumidis, rubidis, fortasse ex sua lus fur esse.» Frequens autem lipsede propulsis, continuato fletu, pitudinis mentio etiam apud Aristocarbunculis et ulceribus aut super- phanem, ut Ran. 492 cet. Ridiculi crescentibus aut cavis aut sordi- nescio quid in hoc morbo videbant dis, » quomodo varia lippitudinis antiqui, ut in calvitie ac similibus. genera describit Celsus 6, 6. etiam - scrinia] Lepide significat Crispihoc docens: fit ea in aliis brevis, num tota scrinia librorum a se conin aliis longa et quae vix unquam scriptorum plena domi habuisse. finiatur. Calidius autem Bentleius Ceterum poëtam tota nostra Satira tantum non declamatorio genere nihil aliud egisse nisi ut fatuum hunc usus: «Impudentis», inquit, homi- Crispinum imitando irrideret, quae nis et stolidi esse videtur, immo Morstadtii opinio est (Progr. Gymn. communi plane sensu carentis, Cri- Scaphus. 4845.), vir doctissimus vix spinum ob lippitudinem deridere, | cuiquam persuadebit.

|

SATIRA II.

Ambubaiarum collegia, pharmacopolae,

Mendici, mimae, balatrones, hoc genus omne
Maestum ac sollicitum est cantoris morte Tigelli:

II. Satirae huius cardo vertitur | heiten der Menschen in dem Genuss in v. 24: Dum vitant stulti vitia, der Geschlechtslust und über den verin contraria currunt; cuius senten-kehrten Geschmack darin. W.) Patiae varia exempla cum proposuis- rum probabilis est Walckenaeri (I. set vv. 1-27., iam, ut eandem con- p. 132 sq.) opinio, praecipuum Hofirmet atque clarius illustret, transit ratii consilium fuisse, ut acerbe irad deridendos matronarum moe- rideret non ipsum quidem Octaviachos, amatores libertinarum domi num (hoc enim nimis periculosum suae degentium ac suo corpore futurum fuisse) at plerosque eius quaestum suo pro lubitu facientium, amicos, Cupiennium, Salustium adventores denique meretricum minorem, Galbam, Villium, Cerinvolgarium et a lenonibus interdum thum, Maecenatem sub ficto Maltini vel nutritarum (luven. 6, 320: le- nomine. Franke p. 89. hanc satiram nonum ancillas.), vel tantum sub no- ad a. 744. refert et omnium primam ctem ad quaesticulum faciendum in fortasse esse dicit, compositam ante cellis ab illis conductis exceptarum amicitiam cum Maecenate iunctam. (Iuven. 6, 427: lenone suas iam dimit- Scilicet is quoque in Maltino Maecetente puellas.), atque ad triplicis huius natem tangi opinatur, qua de opigeneris scortatorum parem, etsi nione prorsus improbabili postea diversam stultitiam traducendam, disseremus. Iam anno 743. eam ita tamen, ut iuvenes maximopere | scriptam putat Grotefend Schriftst. ab adulteriis cum matronis com- Laufb. d. H. p. 9. 29. Frankio acmittendis dehortetur. Quo quidem cedit Weber p. 429. in argumento non sine lasciva quadam petulantia liberius exspatiatur; id quod negari nequit, nec vero ab iis, qui Plauti, Lucilii, Catulli similes iocos meminerint, reprehendi debet. Atque hoc ipsum protervius argumentum utique longe uberiorem ridiculi materiem poëtae praebebat, quam si post v. 27. plura praeterea contrariorum vitiorum exempla aliaque stultitiae genera, ambitionem puta vel truculentiam, tractare perrexisset. (Reisig findet in dieser Satire nur die eine Tendenz: Spott über die Thor

4. Ambubaiarum] «Ambubaiae dicuntur mulieres tibicines lingua Syrorum a v. abub, ambub, tibia.» SCHOL. Cum scortis consociantur apud Suet. Ner. 27. luv. 3, 62: Iam pridem (inde a devicto Antiocho, Liv. 39, 6.) Syrus in Tiberim defluxit Orontes Et linguam et mores et cum tibicine chordas Obliquas nec non gentilia tympana secum Vexit et ad Circum iussas prostare puellas. collegia] iocose, quasi harum muliercularum greges, quibus praeerant lenones, essent ex iis collegiis s. sodaliciis QVIBV'S, ut est in

Quippe benignus erat. Contra hic, ne prodigus esse
Dicatur metuens, inopi dare nolit amico,
Frigus quo duramque famem propellere possit.
Hunc si perconteris, avi cur atque parentis
Praeclaram ingrata stringat malus ingluvie rem,

Sat. II. 6. depellere LCt et Bentl. e Codd. (atque, ut videtur, omnes Pottierii. Ut nos, BbScdp et «maior pars» Codd. Bentl.) 8. stringat ven3 ingluvie (sic fere) B.

Inscriptt. m. Lat. N. 4075. al., EX | simus et vocis eximiae C. Julio S. C. COIRE LICEBAT. — pharma- | Caesari dictatori familiaris fuit et copolae] circulatorum genus, de quo Cato apud Gell. 4, 45, 9: itaque (M. Caelium) auditis, non auscultatis, tamquam pharmacopolam; | nam eius verba audiuntur, verum ei se nemo committit, si aeger est.

Mendici] Videntur harioli, Isiaci, Galli (Cybelae sacerdotes, unīgayigra), fortasse etiam Iudaei. Iuven. 6, 543: Arcanam Iudaea tremens mendicat in aurem Interpres legum Solymarum cet. «Bettelpropheten.» - mimae] «mulierculae gesticulariae in mimis et saltatriculae,» ut ait Gell. 4, 5, 3., cuiusmodi erat Cytheris, M. Antonii amica, Cic. ad Att. 40, 40, 5. balatrones] Balatrones et blateas bullas luti ex itineribus aut quod de calceamentorum soleis eraditur, appellabant.» FESTUS. Ad quem locum C. O. Müller: «Alia antiquorum grammaticorum interpretamenta affert Interpres Cruquii, qui blaterones eos proprie dictos esse tradit. In Glossariis Labb. est: Balatro, ἄσωτος, et Blato, ματαιολόγος. Quod Paulus dicit vix credibile a Festo prolatum esse. Sed hic balatrones a blateis sive luti bullis appellari prodiderat, ni fallor.» Ut lutum calceis, sic hi scurrae divitibus vel invitis adhaerent. licitum] propter quaesticulum imminutum. Tigelli] «M. Tigellius Hermogenes musicae artis peritis

sol

post Cleopatrae acceptus maxime, Augusto quoque Caesari amicissimus, eo quod dulce caneret et urbane iocaretur, adeo ut inter familiares et domesticos haberetur.»> COMM. CRUQ. De hoc Tigellio Cic. ad Fam. 7, 24, 2: Habes Sardos venales, alium alio nequiorem. Cognosti meam causam et istius salaconis iniquitatem. Diversum hunc maiorem Tigellium esse ab Tigellio Hermogene post Dacierium accurate demonstravit Kirchnerus in Quaestt. Horat. I. p. 42. sqq. Cf. Zeitschr. f. Alterthw. 4846. p. 408 sqq. benignus] ἀκυρολογία. Non enim benignus erat, sed prodigus. Verum hoc dicit ex illorum persuasione, quibus propter dona in eos collata benignus videbatur.