Vicit et hoc monstrum tunicati fuscina Gracchi, Lustravitque fugâ mediam gladiator arenam, Et Capitolinis generosior, et Marcellis,
Et Catulis, Paulique minoribus, et Fabiis, et Omnibus ad podium spectantibus; his licet ipsum Admoveas, cujus tunc munere retia misit.
Esse [aliquos] Manes, et subterranea regna, Et contum, et Stygio ranas in gurgite nigras, Atque unâ transire vadum tot millia cymbâ, Nec pueri credunt, nisi qui nondum ære lavantur. Sed tu vera puta: Curius quid sentit, et ambo Scipiada? quid Fabricius, manesque Camilli? Quid Cremeræ legio, et Cannis consumta juventus,
Tot bellorum animæ, quoties hinc talis ad illos Umbra venit? Cuperent lustrari, si qua darentur Sulfura cum tædis, et si foret humida laurus. [Illuc,] heu! miseri traducimur. Arma quidem ultra Litora Juvernæ promovimus, et modo captas 160 Orcadas, ac minimâ contentos nocte Britannos : Sed quæ nunc populi fiunt victoris in urbe, Non faciunt illi, quos vicimus. Et tamen unus Armenius Zalates cunctis narratur ephebis Mollior ardenti sese indulsisse tribuno. Adspice, quid faciant commercia! venerat obses. Hic fiunt homines: nam, si mora longior Urbem Indulsit pueris, non unquam deerit amator: Mittentur brachæ, cultelli, frena, flagellum. Sic prætextatos referunt Artaxata mores.
QUAMVIS digressu veteris confusus amici, Laudo tamen, vacuis quod sedem figere Cumis Destinet, atque unum civem donare Sibyllæ. Janua Baiarum est, et gratum litus amœni Secessûs. Ego vel Prochytam præpono Suburæ.
Nam quid tam miserum, tam solum vidimus, ut non Deterius credas horrere incendia, lapsus Tectorum assiduos, ac mille pericula sævæ Urbis, et Augusto recitantes mense poëtas? Sed dum tota domus rhedâ componitur unâ, Substitit ad veteres arcus, madidamque Capenam; Hic, ubi nocturnæ Numa constituebat amicæ ; Nunc sacri fontis nemus, et delubra locantur Judæis, quorum cophinus fœnumque supellex: Omnis enim populo mercedem pendere jussa est 15 Arbor, et ejectis mendicat silva Camoenis. In vallem Egeriæ descendimus, et speluncas Dissimiles veris. Quanto præstantius esset Numen aquæ, viridi si margine cluderet undas Herba, nec ingenuum violarent marmora tophum ? 20 Hic tunc Umbricius, Quando artibus, inquit, ho- nestis
Nullus in Urbe locus, nulla emolumenta laborum, Res hodie minor est, here quam fuit, atque eadem
Deteret exiguis aliquid; proponimus illuc Ire, fatigatas ubi Dædalus exuit alas,
Dum nova canities, dum prima et recta senectus, Dum superest Lachesi, quod torqueat, et pedibus me Porto meis, nullo dextram subeunte bacillo. Cedamus patriâ: vivant Artorius istic
Et Catulus: maneant, qui nigrum in candida ver→
Quis facile est ædem conducere, flumina, portus, Siccandam eluviem, portandum ad busta cadaver, Et præbere caput dominâ venale sub hastâ. Quondam hi cornicines, et municipalis arenæ Perpetui comites, notæque per oppida buccæ, Munera nunc edunt, et verso pollice vulgi Quem libet occidunt populariter: inde reversi Conducunt foricas: et cur non omnia? cum sint, Quales ex humili magna ad fastigia rerum Extollit, quoties voluit Fortuna jocari.
Quid Romæ faciam? mentiri nescio: librum, Si malus est, nequeo laudare et poscere: motus Astrorum ignoro: funus promittere patris Nec volo, nec possum: ranarum viscera nunquam Inspexi. Ferre ad nuptam, quæ mittit adulter, Quæ mandat, nôrint alii: me nemo ministro Fur erit; atque ideo nulli comes exeo, tamquam Mancus, et exstinctâ corpus non utile dextrâ. Quis nunc diligitur, nisi conscius, et cui fervens Estuat occultis animus, semperque tacendis ? Nil tibi se debere putat, nil conferet unquam, Participem qui te secreti fecit honesti.
Carus erit Verri, qui Verrem tempore, quo vult, Accusare potest. Tanti tibi non sit opaci
Omnis arena Tagi, quodque in mare volvitur au
Ut somno careas, ponendaque præmia sumas
Tristis, et a magno semper timearis amico.
Quæ nunc divitibus gens acceptissima nostris, Et quos præcipue fugiam, properabo fateri;
Nec pudor obstabit. Non possum ferre, Quirites, 60 Græcam urbem, quamvis quota portio fæcis Achæi? Jam pridem Syrus in Tiberim defluxit Orontes ; Et linguam, et mores, et cum tibicine chordas Obliquas, nec non gentilia tympana secum Vexit, et ad Circum jussas prostare puellas. Ite, quibus grata est pictâ lupa barbara mitrâ. Rusticus ille tuus sumit trechedipna, Quirine, Et ceromatico fert niceteria collo.
Hic altâ Sicyone, ast hic Amydone relictâ,
Hic Andro, ille Samo, hic Trallibus, aut Alabandis, 70 Esquilias, dictumque petunt a vimine collem, Viscera magnarum domuum dominique futuri. Ingenium velox, audacia perdita, sermo Promtus, et Isæo torrentior. Ede, quid illum Esse putes? quem vis hominem, secum attulit ad
Grammaticus, rhetor, geometres, pictor, aliptes,
Augur, schoenobates, medicus, magus, omnia novit. Græculus esuriens in cœlum, jusseris, ibit.
Ad summam, non Maurus erat, neque Sarmata, nec Thrax,
Qui sumsit pennas, mediis sed natus Athenis. Horum ego non fugiam conchylia? me prior ille Signabit? fultusque toro meliore recumbet, Advectus Romam, quo pruna et cottana vento? Usque adeo nihil est, quod nostra infantia cœlum 85 Hausit Aventini, baccâ nutrita Sabinâ? Quid, quod adulandi gens prudentissima laudat Sermonem indocti, faciem deformis amici, Et longum invalidi collum cervicibus æquat Herculis, Antæum procul a tellure tenentis? Miratur vocem angustam, quâ deterius nec Ille sonat, quo mordetur gallina marito. Hæc eadem licet et nobis laudare: sed illis Creditur. An melior, cum Thaïda sustinet, aut cum Uxorem comœdus agit, vel Dorida nullo
Cultam palliolo? mulier nempe ipsa videtur,
Non persona, loqui: vacua et plana omnia dicas
Infra ventriculum, et tenui distantia rimâ.
Nec tamen Antiochus, nec erit mirabilis illic Aut Stratocles, aut cum molli Demetrius Hæmo. Natio comoda est. Rides? majore cachinno Concutitur: flet, si lacrymas conspexit amici, Nec dolet: igniculum brumæ si tempore poscas, Accipit endromidem: si dixeris, "Estuo," sudat. Non sumus ergo pares: melior, qui semper, et omni Nocte dieque, potest alienum sumere vultum, A facie jactare manus, laudare paratus, Si bene ructavit, si rectum minxit amicus, Si trulla inverso crepitum dedit aurea fundo.
Præterea sanctum nihil est, et ab inguine tutum : Non matrona laris, non filia virgo, neque ipse Sponsus levis adhuc, non filius ante pudicus. Horum si nihil est, aviam resupinat amici.
Scire volunt secreta domûs, atque inde timeri. Et quoniam cœpit Græcorum mentio, transi Gymnasia, atque audi facinus majoris abollæ. Stoïcus occidit Baream, delator amicum, Discipulumque senex, ripâ nutritus in illâ, Ad quam Gorgonei delapsa est penna caballi. Non est Romano cuiquam locus hîc, ubi regnat Protogenes aliquis, vel Diphilus, aut Hermarcus, 120 Qui, gentis vitio, nunquam partitur amicum :
Solus habet: nam, cum facilem stillavit in aurem Exiguum de naturæ patriæque veneno,
Limine submoveor: perierunt tempora longi Servitii: nusquam minor est jactura clientis. Quod porro officium, ne nobis blandiar, aut quod Pauperis hîc meritum, si curet nocte togatus Currere, cum prætor lictorem impellat, et ire Præcipitem jubeat dudum vigilantibus orbis, Ne prior Albinam et Modiam collega salutet? Divitis hic servi cludit latus ingenuorum Filius: alter enim, quantum in legione tribuni Accipiunt, donat Calvinæ, vel Catienæ,
Ut semel atque iterum super illam palpitet: at tu, Cum tibi vestiti facies scorti placet, hæres, Et dubitas altâ Chionen deducere sellâ. Da testem Romæ tam sanctum, quam fuit hospes Numinis Idæi: procedat vel Numa, vel qui Servavit trepidam flagranti ex æde Minervam: Protinus ad censum; de moribus ultima fiet Quæstio. Quot pascit servos? quot possidet agri Jugera? quam multâ magnâque paropside cœnat? Quantum quisque suâ nummorum servat in arcâ, Tantum habet et fidei. Jures licet et Samothracum Et nostrorum aras; contemnere fulmina pauper 145 Creditur, atque Deos, Dîs ignoscentibus ipsis. Quid, quod materiam præbet causasque jocorum Omnibus hic idem, si foeda et scissa lacerna, Si toga sordidula est, et ruptâ calceus alter
« PredošláPokračovať » |