Claudian. 22, 394 ut mihi vel Massyla Ceres vel Gallica prosit fertilitas; 1, 60; Sicily is referred to in a similar way, Ovid, met. 5, 481 fertilitas terrae latum vulgata per orbem.

AGER 1, p. 8. Sidon. Apoll. ep. 8, 8, 2 agrum si mediocriter colas, possides; si nimium, possideris.

AGERE 2, p. 9. Plaut. Rud. 19 iterum ille eam rem iudicatam iudicat; Cic. ad fam. 14, 1, 5 vide, ne puerum perditum perdamus. Compare the Greek proverb kúva dépeiv dedapμévnv Diogen. 5, 85.

AGERE 2, p. 9, n. Add Ter. Eun. 717, Andr. 465, Adelph. 325, Heaut. 456, 584, Plaut. Trin. 308.

AGERE 3, p. 9. Add Plaut. Casin. 401 hoc age; Cist. 693, Mil. glor. 1114; Pers. 583; Poen. 761, 1407; Pseud. 152; Hor. ep. 1, 6, 31; Sen. ben. 3, 36, 2; Sulla cited clem. 1, 12, 2; ep. 108, 27; epigr. 93, 8 (PLM. 4 Baehr.); Iuven. 7, 20; Suet. Calig. 58. Compare also Plaut. Stich. 710 bibe, si bibis; Poen. 1236 ite, si itis; Casin. 765 quin datis, si quid datis; Poen. 511 si ituri hodie estis, ite; Casin. 831 date ergo, daturae si umquam estis hodie uxorem; Mil. glor. 1186; Capt. 183; Most. 1100 with Lorenz' note; Brix to Capt. 441; Barta, p. 21, n. 41; Crusius, p. 137.2

[AGMEN. Sen. d. 5, 2, 3 saepe in iram uno agmine itum est; n. q. 3, 27, 1; Dracont. 5, 245 omnes uno agmine cives; Livy 6, 9, 10; 9, 30, 5; 27, 49, 8. So agmine facto Sen. ep. 104, 19; Iuven. 3, 163; 10, 218; Arnulf. Lexov. ep. 59 (M. 201, 90 A) omnes fere quasi agmine facto.]

AIAX. Plaut. Capt. 615 Aiacem, hunc quom vides, ipsum vides; compare Achilles, p. 3, Otto.

ALCEDONIA, p. 11. Fulgent. 1, p. 4, 13 (Helm) Alcione niduli placidam serenitatem. See Kurtz, p. 308, for the Greek proverb ἀλκυονίδες ἡμέραι in Eustathius.

ALCINOUS, p. 12. CIL. 14, 2773 hortulus hic Vari, | est opus Alcinoi. See Bücheler's note, Carm. Epigr. 886. I do not adopt Bücheler's view that Alcinous was the name of the landscapegardener, as the connection with hortus appears obvious.

ALEA. For the metaphorical use of alea compare Sen. ben. 3, II, I ut aequiore animo adirent aleam; Cassiod. var. 3, 1, I cavete subito in aleam mittere; Sidon. Apoll. ep. 4, 6, 3 intra iactum tantae aleae; Petrus Blesensis, ep. 42 (M. 207, 123 B) in alea tanti discri

1 F. Barta, Sprachliche studien zu den satiren des Horaz, Linz, 1881. 20. Crusius, Untersuch. zu Herondas, Leipzig, 1892.

minis diutius ludere. For the Greek form of the proverb see Meleager, Anthol. Pal. 12, 117, 1, and Peter, JJ. 155, 858. ALGA, p. 13. Aldhelm aenigm. 14 (M. 89, 198) spretis vilior algis.

ALIENUS I, p. 13. Ter. Phorm. 173 itaque plerique omnes sumus ingenio: nostri nosmet paenitet; Sidon. Apoll. ep. 3, 13, 3 quemque non pascit tam panis bonus quam panis alienus; compare Sen. d. 7, 6, 2 contentus amicusque rebus suis.1

ALIENUS 1, n., p. 13. prov. 9 (M. 146, 315 D).

Hor. ep. 1, 2, 57 is cited by Othlo lib.

ALIENUS 2, p. 13. Ioh. Sar. metal. prol. (M. 199, 823 A) qui malunt aliena carpere quam sua respicere; compare also ep. 254 (298 A) oculum non quaerat caecum qui curare debuerat lippientem. Nicol. Clar. ep. 35 (M. 196, 1629 A) cites Cic. Tusc. 3, 30, 73.

ALIENUS 5, p. 14. Compare Sen. ep. 77, 8 liberalis, etiam cum de suo fieret.

ALIENUS 6, p. 15. Braulio ep. 11 (M. 80, 657 B) tu econtra velut graculus Aesopius superbia tumidus; see Schmidt, 1. c., p. 83.

ALIENUS 8. Plin. ep. 1, 17, 4 scias ipsum plurimis virtutibus abundare, qui alienas sic amat; append. sent. 110 (Ribb.) virtutes habet abunde qui alienas amat.

ALTER I, p. 15. Gruter inscr. 928, 9 (Carm. Epigr. 192, 3 B.) ab alio speres, altero quod feceris; Orelli inscr. 4876. quod si nocueris, noceberis ab alio; 4802 quod feceris, et tibi alius faciet. See Haupt, Philol. 3, 378, no. 51.

ALTER 2, p. 16. Columban. monost. 86 (M. 80, 289) quod tibi vis fieri, hoc alii praestare memento; 88 quod tibi non optes, alii ne feceris ulli. The form, quod tibi non vis fieri, alteri ne feceris, is cited as a proverb by Othlo lib. prov. 16 (M. 146, 327 B) and by Ioh. Sar. Polycrat. 4, 7 (M. 199, 527 B).

ALTER 5, p. 16. For Greek parallels see H. Koch, II, p. 22. ALTER 5, n. 2, p. 16. See Sen. apoc. 14; Cic. ad Attic. 7, 18, 4 cites the Greek proverb μηδὲ δίκην.

ALTUS, p. 17. Bachar. de repar. laps. 22 (M. 20, 1061 B) quia eius qui de humili labitur, levior est ruina; Paul. Rom. ad Licent. 15 (M. 33, 128) si titubes, summa peius ab arce cades; Maxim. Taur. hom. 101 (M. 57, 489) ut tanto altius caderet, quanto sublimius volitasset; Ps.-Baeda lib. prov. (M. 90, 1107) quanto altior

1 For Greek parallels see H. Koch, p. 21, Quaestionum de proverbiis apud Aesch. Soph. Eurip. caput alterum, Bartenstein, 1892.

gradus, tanto profundior casus; Alcuin ep. 56, 64 (M. 100, 223) cavere debet ne cadat, quia ruina altioris loci periculosior esse dignoscitur; ep. 72 (245 A) si gaudendum est de ascensu, timendum est de lapsu, quia de altiori loco periculosior est lapsus; moral. 23, 140 (M. 101, 630) tantoque profundius labitur, quanto excelsius elevatur; Fulgent. Rusp. ep. 3, 25 (M. 65, 333) ut graviori lapsu de alto possit deiicere; Rather. Veron. praeloq. 2, 5 (M. 136, 199 C); Hildebert. carm. misc. 1345 (M. 171, 1419 B) et venit a summo summa ruina gradu; Petr. Bles. ep. 90 (M. 207, 284 B) semper in altum nititur, ut gravius cadat; compare Cic. or. 28, 98 medius (orator) ... magnum tamen periculum non adibit-alte enim cadere non potest; cf. Alan. Insul. lib. parab. (M. 210, 584 A) qui iacet in terra, non habet unde cadat; Vagell. frag. I (Baehr., Frag. Poet. Rom.) si mihi sorte cadendum est, | e caelo cecidisse velim; Sen. d. 11, 15, I quem fortuna in hoc evexerat, ne minus alte eum deiceret quam patrem deiecerat.

AMARE I, p. 17. Propert. 1, 19, 12 traicit et fati litora magnus amor; Cic. or. 10, 33 is cited by Petr. Dam. serm. 29 (M. 144, 665 D) nihil enim amanti difficile esse videtur; Petr. Bles. ep. 86 (M. 207, 272 A), compare Claudian. 22, 412; Verg. ecl. 10, 69 is cited by Alcuin ep. 100 (M. 100, 313 A) omnia vincit amor; Ioh. Sar. enthet. 308 (M. 199, 971 D) si divinus omnia vincit amor; Petr. Chrys. serm. 40 (M. 52, 313 A) si amor est, vincit omnia; Nicol. Clar. ep. 3 (M. 196, 1596 D) nihil esse debuit amori invium; compare Gualbert. act. 374 (M. 146, 954) virtus omnia vincere ; Ovid ex Pont. 2, 7, 75 animus tamen omnia vincit. See labor 2.

AMARE 2, p. 17. Mart. Dum. form. hon. vit. 5, 2 (Seneca, vol. III, p. 473 H.) ama deum, ut ameris a deo; Hrosuitha Mon. com. Gallicanus, act 1, sc. 7 (M. 137, 982 B) nam vulgo dicitur: qui dilectis obsequitur, et ipse sit dilectus; Sen. ep. 9, 6 is also quoted by Richard. Vict. ep. 7 (M. 196, 1228 B): cerno quam amatorium illud Catonis tenaci memoriae prudentia vestra commendavit: si etc.; Ioh. Sar. enthet. in Polycrat. (M. 199, 384 A) regula fida nimis quisquis amandus, amet. The word regula in mediaeval Latin not infrequently introduces a classic proverb.

...

AMARE 3, p. 17. Alan. de Insul. lib. parab. (M. 210, 582 A) post inimicitias clarior est et amor.

AMARE 4, p. 17. See Greg. Cypr. Leid. 1, 1 'Appodiσios öpkos: Ovк éμπoívμos, and Leutsch's note; compare also Ovid, am. 1, 8, 86 commodat in lusus numina surda Venus.

AMARE 6, p. 18. Hildebert. de excid. Troiae (M. 171, 1449 D) hic amor est amens; Nicol. Clar. ep. 40 (M. 196, 1639 B) tam

amans quam amens; Ioh. Sar. ep. 206 (M. 199, 229 D) amentis est, non amantis; note also Serv. on Verg. ecl. 8, 66 amantes insanos vocamus; Ter. Andr. 218 is cited by Diomedes ars. gram. II (p. 446, 13 K.) under the term paronomasia.

AMARE 8. Sen. ep. 3, 2 isti praepostero officia permiscent, qui contra praecepta Theophrasti, cum amaverunt, iudicant, et non amant, cum iudicaverunt; Caecil. Balb. sent. 5 ames probatos, non amatos post probes; Ps.-Publil. Syr. 11 (F.) ames iudicio, non amore iudices; for the reference to Theophrastus as the author of this sentiment see Stob. flor. II ▲, 14 (= Plutarch. de frat. am. 8)1; compare Petr. Cellensis ep. 95 (M. 207, 302 B) apud antiquos, teste Cicerone, proverbialiter dicitur; exuit personam iudicis quisquis amicum induit; Cic. de off. 3, 43 ponit enim personam amici, cum induit iudicis; Gillebert. ep. 1 (M. 184, 289 B) tam vero quam veteri uteris... proverbio, omnia cum amico deliberanda esse, de ipso tamen prius; cf. Sidon. Apoll. ep. 5, II, I est enim consuetudinis meae, ut eligam ante, post diligam.

AMICITIA 2, p. 19. This proverb is frequently met with in mediaeval Latin. Columban. ep. 4 (M. 80, 270) alioqui si non unum velle et unum nolle habetis, melius est ut non simul habitetis; Orest. trag. 293 velle fuit commune viris et nolle duobus ; Ps.-Baeda lib. prov. (M. 90, 1096 B) and Othlo lib. prov. 5 (M. 146, 309 D) cite Sall. Cat. 20, 4; Hrosuitha Mon. com. Abraham (M. 137, 1013 C) si unum cor unaque anima iubetur esse, idem velle, idem cogimur nolle; Gualbert. act. 72 (M. 146, 842 B) Mariam itaque virginem sanctosque Christi Iesu omnes eadem velle, eadem nolle; Fulbert. Carnot. ep. 106 (M. 141, 252) quae te cum Domino, quantum homini datur, idem velle atque nolle confido; Petr. Venerab. ep. 2, 22 (M. 189, 236 D) verae amicitiae diffinitionem... idem scilicet velle et idem nolle; Nic. Clar. ep. 6 (M. 196, 1600 C) idem velle atque idem nolle; Ioh. Sar. ep. 78 (M. 199, 64 C) vel urgente familiaritatis amicae stimulo idem velle et idem nolle necesse sit vobis; Steph. Torn. ep. 3, 241, 355 (M. 211, 511) oblitus fueras regulae qua dicitur, amicorum idem est velle et nolle; CIL. 3, 754 (Carm. Epigr. 492, 14 B.) vellet quod vellem, nollet quoque ac si ego nollem. The expression becomes quite formulaic in mediaeval Latin.

AMICITIA 4, p. 19. Ps.-Publil. Syr. 380 (F.) ut fidas, cum amico multos simul edas modios salis.

1 Haupt, Herm. 5, 322.

AMICUS I, p. 20. Sen. ben. 7, 12, 5 quicquid habet amicus, commune est nobis; ep. 48, 3 omnia enim communia cum amico habebit, qui multa cum homine; Ps.-Publil. Syr. 203 multa cui hominis, illi amici cuncta sunt communia; see for Greek examples Diogen. 2, 94 and Koch, II, p. 11.

AMICUS 2, p. 20.

φίλος.

Anthol. Pal. 10, 39, 1 θησαυρὸς μέγας ἔστ ̓ ἀγαθὸς

AMICUS 6, p. 21. Append. sent. 241 (R.) probare amicos in re adversa faciliust; Othlo lib. prov. 1 (M. 146, 301 D) amicus in necessitate probatur; Ps.-Baeda lib. prov. (M. 90, 1091); Odo ad Rich. Pict. ap. Foliot. ep. 422 (M. 190, 1005 B) illud proverbium in te verum experiemur; in necessitate probatur amicus; Ioh. Sar. ep. 267 (M. 199, 308 B) est enim proverbium sapientiae; amicus non cognoscetur in bonis, et in malis non abscondetur inimicus; ep. 272 (311, D) amicitiae titulus radiat clarius in adversis ; Apost. 12, 81 b ὄνομα γὰρ, ἔργον δ ̓ οὐκ ἔχουσιν οἱ φίλοι, οἱ μὴ 'πὶ ταῖσ <> συμφοραῖς ὄντες φίλοι; Planud. 34 φίλε μου ἐν τῇ ἀνάγκῃ μου καὶ μὴ ἐν τῇ σπατάλη μου.

1

AMICUS 7, p. 22. Plaut. Pers. 655 nam etsi res sunt fractae, amici sunt tamen; Hor. c. 1, 35, 26 diffugiunt cadis | cum faece siccatis amici; Ovid ex Pont. 2, 3, 10 et cum Fortuna statque caditque fides; ex Pont. 3, 2, 8; 4, 3, 7; Sen. ep. 9, 9 circa eversos solitudo est, et inde amici fugiunt, ubi probantur; Boeth. consol. phil. 3, 5 sed quem felicitas amicum fecit, infortunium faciet inimicum; append. sent. 182 (R.) res parant secundae amicos optime, adversae probant; Othlo lib. prov. 1 (M. 146, 303 B); Ps.-Baeda lib. prov. (M. 90, 1091); Alcuin ep. 58, 67 (M. 100, 226 C) multi sunt in prosperitate amici, in adversitate rari; Henric. Rem. ep. 5 (M. 196, 1567 C) vera est nimis illa sententia, quia vos divites coluerunt, pauperes respicere dedignantur; Ioh. Sar. ep. 186 (M. 199, 196 D) amici obsurdescunt qui... fidem umbratilem... ponunt et deponunt ad arbitrium Fortunae; CIL. 12, 955 (Carm. Epigr. 470, 1 B.) quat valeas, abeas, pascas, multos tu habebes amicos; Marc. Argent. Anthol. Pal. 5, 113, 6 ǹ μódis ëyvws | Toût' ἔπος, ὡς οὐδεὶς οὐδὲν ἔχοντι φίλος ; 10, 35, 3 ἢν πταίσῃς, οὐδεὶς ἔτι σοι φίλος.

AMICUS II, p. 23. Plaut. Bacch. 386 homini amico quist amicus; notiz. d. scavi 1893, p. 422 (Carm. Epigr. 689, 2 B.) cum amicis amicus; CIL. 6, 6275 amicus amico; Bormann inscrip. lat. nov., p. 11 (Carm. Epigr. 1000, I B.) amicus amicis.

1 Crusius, Rhein. Mus. 42, 402.

2 H. Koch, II, p. II.