ART. LXXIII. DE LA CAILLE.

Histoire de l'Imprimerie et de la Librairie. Paris, chez Jean De la Caille. 1689. in 4.° Constat plagulis 45.

"

Quemadmodum ex iis, quorum Acta collegimus, duo cumprimis Typographorum historiam ex professo illustrarunt, Theodorus puta Janssonius ab Almeloveen in de Vitis Stephanorum, et Adrianus Bailletus T. II. p. 1. Judiciorum Eruditorum de primariis Auctorum scriptis ; quorum illum A. 1684. p. 202. hunc A. 1686. p. 252. prolixius commemorandum duximus : ita Johannes De la Caille senior typographus et bibliopola Parisiensis, Wetsteniorum, Bulifonum, aliorumque sui ordinis eruditorum semulus, utrique, imo quotquot hoc argumentum pertractarunt, auctoribus universis, opere hoc bipertito palmam dubiam reddere studuit; cum, quos illi decadibus aut centuriis numerant, hic chiliadibus fere binis digesserit.

Parte priori in origines artis typographicæ inquirit, illasque non Costeri, non Mentelii, non aliorum, (quibus singulis eruditorum aliqui assertum eas iverunt,) sed Johannis Guttembergü Argentoratensis ingenio acceptas esse ferendas arbitratur. Ab hujus dein ævo, medio nempe seculi XV, ad seculi XVI auspicia, ordine chronologico, antiquiores Typographos, eorumque nomina, patriam, domicilium, opera primaria, symbola, epitaphia, quandoque et progeniem ac gesta præcipua, cujuscunque generis illa fuerint, recenset. Altera vero parte typographos ad unum omnes, quotquot ab A. 1469, Lutetiam Parisiorum

incoluere, complexus est. Accedunt indices tum Urbium, tum Typographorum, alphabetici. »

Acta Eruditorum, (Mens. Febr. Anno 1690.) p. 67, 68.

ART. LXXIX. OLAUS BORRICHIUS.

Olai Borrichii Dissertationes Academica de Poetis, publicis Disputationibus in Regio Hafniensi Lyceo assertæ. Francofurti, 1683. in 4.°

Of this learned Work I copy the following critical character Ex ACT. ERUDIT. (1683.) vol. II. p. 281.

« Illustre jamdudum inter sæculi hujus Medicos Chymicosque nomen est OLAUS BORR CHIUS, Danus, ex quo Dissertationem illam longe eruditissimam de ortu et progressu Chemiæ, Hermetis item sapientiam a Conringianis animadversionibus vindicatam, et docimasticen metallicam in lucem evulgavit. Sed posteaquam tractatum de lingua pharmacopæorum, de causis diversitatis linguarum, ætatibusque Latinæ linguæ, fætusque id genus plures in orbem emisit literarium, infinitæ lectionis, judiciique acerrimi philologus, criticus ac polyhistor ab nemine non fuit agnitus atque deprædicatus ; quemadmodum et in tractatibus illis chemicis, non oculatissimum tantum arcanorum chemicorum indagatorem, sed et floridissimæ latinitatis scriptorem legentibus omnibus sese prodidit. Sed luculentissime idipsum nunc patet ex dissertationibus ejus academicis, in academia Hafniensi ab anno

1676 ad annum 1681 assertis publice, et hoc anno iterum evulgatis. Nam in hisce poetas Græcos atque Latinos, atque ex his quidem illustriores percenset omnes, et quid in illis palmam censoriamve mereatur virgulam, accurate discernit, candideque edisserit. Dissertationibus præmittitur præfatio ad lectorem, in qua nonnulla excerpit ex iis, quæ ante plures annos de epopæia Aristotelica docuerat publice. Ostendit autem Aristotelem jus epicæ poeseos nimis arctis circumscripsisse limitibus , pennasque adeo liberioris alioquin spiritus poetici plus justo circumdidisse, dum dictitavit, poetæ epico canendam esse actionem unam, et quidem, non quæ vere gesta sit, sed quæ fieri et quomodo fieri possit. Hujus enim legibus si sit standum, innumeros poetas e censu poetarum morose excludendos fore, qui vel ex unius principis vel plurium facinora præclara, sed varia simul enarrarint; nullam etiam historiam Biblicam, nec quicquam eorum, quæ vere contigerunt, argumenti esse epici, etc. Liberiorem itaque epico campum permittendum existimat Borrichius, Aristotelem non esse normam rerum aut artium, sed illum ipsum ad normam quoque redigendum, asserens.

Dissertationes ipsæ in universum sunt septem, quarum duæ priores in Græcis, posteriores quinque in Latinis poetis percensendis sunt occupatæ. Ac in prioribus quidem, postquam autor artis poeticæ incunabula, multiplicemque ejus usum diserte, ut solet, exposuit, poetas Græcos in certos digerit ordines, epicos scilicet, elegiacos, lyricos, (quibus dithyrambicos etiam et iambicos annectit,) et dramaticos seu tragicos et comicos. Recenset autem Græcos tantum, non alibi etiam natos, qui Græco idiomate poemata condiderunt, quod in Italica sua Poetarum Græcorum Historia Neapoli anno 1678, in Fol. edita Laurentius Crassus Baro de Pianura præstitit; et recenset quidem secundum seriem ætatis temporumque, quibus floruerunt.

cursum,

editiones ubique illorum atque interpretes coindicans, et versus ex iisdem aliquot, ut ex ungue cognosci leo possit, subjungens. In Latinis autem poetis recensendis ordinem potius ætatis, quam classium peculiarium intuetur, eo quod plures Latinorum in genere versuum mixto versentur, atque adeo ad varias pertineant classes, vatumque insuper lyricorum, tragicorum, comicorum apud Latinos, rarior, epicorum autem atque elegiacorum longe densissima sit nubes.

Incipit autem a Livio Andronico, qui A. U. C. Dxiv floruit, poetasque ab eo tempore omnes, qui quidem clarioris præter cæteros sunt nominis, ad initia usque seculi post C. N. XIV, enumerat, accuratum circa omnes Tarpam atque Aristarchum agens, nec editiones tantum optimas significans, sed et gemmas ex illis nonnullas assuens, velut ex fimbria de texto reliquo judicare cuivis liceat.

ut

Ad ea autem tempora dum evagatus est Borrichius, nec barbaros illos et lutulentos ut sic dicam, poetas præterire sicco pede sustinuit. Erat enim tum poesis fœdis barbarismis squalida, leoninorum versuum, crepitaculis horrida, imo et legis pedia, colorisque poetici, certe majestatis priscæ plane immemor.

Sed mitiora sperare cæpit, postquam circa medium scculi XIV Franciscus Petrarcha, Florentinus, inclaruit. Hic enim cum barbara adhuc tempestate illa epico carmini admovisset manum, poetas ævi sui omnes longissimo post se requit intervallo. Cujus vestigia cum infiniti propemodum ad nostra usque tempora sunt secuti, Borrichius selectiores dissertationibus reliquis recenset, non temporum amplius, quibus floruere, seriem, sed ordinem alphabeticum, ut promtius quærenti inveniantur, sequens.

Auspicatur autem ab Italis, ut apud quos lux hæc primum et nata et propagata est; deinde ad Gallos divertit stylum, paucisque deinde Hispanis et Lusitanis enarratis, (nam illi et in hoc genere pauciores deprehenduntur, et

rarius illorum ad nos opera transferuntur,) Germaniæ Latinos centum et viginti quatuor admodum longo ordine enarrat, eosque clariores tantum et melioris præ cæteris notæ. Nam poetarum in Germania, si usquam, largissima est seges; quemadmodum et ipse Borrichius hic loci scribit, in sola bibliotheca Regis Daniæ centum et plures nominari Germaniæ poetas, a se hic non attactos.

Germanos poetas excipiunt Belga, hos Angli et Scoti, qui quidem ad Borrichii notitiam pervenere. Nam et vatum in regno illo est affatim, ex una siquidem Academia Oxoniensi reditum Carolo regi centum admodum sunt gratulati, nec pauciores morienti principi Henrico, germano regis, ut et nuptiis regiis cum Catherina Lusitana, referente Borrichio, assurrexere.

Tandem ex vicinia, Borussia videlicet et Polonia, paucos cum attulisset justisque laudibus exornasset, Pastorium puta, Sarbievium, Dachium, Vincentium Fabricium, Titium, etc. ad Danos suos censor delabitur, omissisque priscis intra suam, patrum, et avorum subinde memoriam se continet.

Attingit autem et hic celebriores tantum, et quod solenne ejus fuit per omnes dissertationes, flosculos ex illis amanissimos, ut totus exinde æstimari hortus possit, interspergit; et quemadmodum vernaculos quoque poetas illustriores Italorum, Gallorum, Hispanorum, Lusitanorum, Germanorum, Belgarum, Anglorum et Scotorum, post Latinos recensitos, nullibi tacuit, ita vernaculos quoque Daniæ suæ vates, imo et poetrias clarissimas, quod et alibi factitavit, immortalitati in hoc libro consecravit.

Sed cum inter poetas Daniæ Latinos duo, Borrichü, Claudius et Petrus, velut stellæ effulgeant, his meritissimo suo adjungendus venit hic Olaus Borrichius, quippe qui non in censura tantum poetarum, sed et in carmine pingendo vix quenquam habet superiorem. Poesios haut trivialis documento vel sola esse potest elegia ad poetas,