Obrázky na stránke
PDF
ePub

Séd ego césso hunc Hégiónem oneráre laétitiá senem? Quí homine hóminum adaéque némo vívit fórtunátior. 5 He. Quae illaec ést laetítia, quam illic laétus lárgitúr mihi?

10

15

Er. Heús! heús! ubi éstis? écquis hoc áperit óstium? -
He. Híc homo ad coénam récipit se ád me.
Er. Ape-

[ocr errors]

rite hásce ambás forés,

Príus quam púltando ássulátim fóribus éxitium áffero. —
He. Pérlubet hóminem cólloquí. Ergásile!

gásilum quí vocat? –

Er. Er

He. Réspice mé! Er. Fortúna quód tibi néc facít,
nec fáciet, hoc

Mé jubés. Sed quí est ? He. Réspice ád me! Hégio sum.
Er. O mihi!

Quántum est hóminum óptume óptumórum, in témpore

[blocks in formation]

He. Nésció quem ad pórtum náctus's, úbi coenés; eo
fástidis. -

Er. Cédo manúm. He. Manúm? Er. Manum, ínquam,
cédo tuam áctutúm. He. Tene!
Er. Gaúde He, Quid ego gaúdeám? Er. Quia ego
ímpero; áge, gaudé modo.
He. Pól, maeróres mi ántevórtunt gaúdiis. Er. Nóli
iráscier:

Jám ego éx corpore éxigam ómnes máculas maérorúm

tibi.

Gaúde audácter! He. Gaúdeo, étsi níhil sció quod

gaúdeam.

Er. Béne facís; jubé. – He. Quid júbeam? Er. Ignem

ingéntem fieri.

20 He. Ignem ingéntem? Er. Ita dico, mágnus út sit. He. Quid? me, vólturi,

Tuán' causa aédes íncensúrum cénses? Er. Nóli irá

scier;

Júben' an nón jubés adstítui aúlas? pátinas élui?
Láridum átque epulás fovéri fóculis fervéntibus?
Alium písces praéstinátum abíre? He. Hic vígilans
sómniat.

Latein-Dichter. III.

13

25

Er. Alium pórcinam átque agnínam et púllos gállináceos? He. Scís bene ésse, sí fit únde. Er. Pérnas átque ophthalmiam,

Hóraeúm, scombrum, ét trygónem, et cétum, et móllem cáseum.

He. Nominándi istórum tibi erit mágis, quam edúndi,

cópia

Híc apúd me, Ergásile. Er. Meán' me caúsa hoc cénses dícere?

30 He. Néc nihil hódie, néc multó plus tu híc edés, ne frústra sis.

Proín' tui tú quotídiáni vícti véntrem ad me áfferas.
Er. Quín ita fáciam, ut túte cúpias fácere súmptum,
etsi égo vetem.

He. Egone? Er. Tú nae. He. Túm tu mi ígitur hérus es.
Er. Immo béne volens.

Vín' te fáciam fórtunátum? He. Málim, quám miserúm

quidem.

35 Er. Cédo manum. He. En manúm! Er. Di te ómnes ádjuvánt. He. Nihil séntio. Er. Nón enim és in sénticéto, eó non séntis. Séd jube Vása tíbi pura ápparári ád rem dívinám cito. Atque agnum áfferrí propere únum pínguem. He. Cúr? Er. Ut sácrufices. He. Cuí deórum? Er. Mi, hércle. Nam égo, nunc tíbi sum súmmus Júppiter. Idem ego súm salús, fortúna, lúx, laetítia, gaúdium. Proín' tu deum húncce sáturitáte fácias tránquillúm tibi. He. Esurire míhi vidére. Er. Mihí quidem esúrio, nón tibí.

40

He. Júppitér te díque pérdant. Er. Te, hércle, mi
aéquum est grátias
Agere ob núntiúm; tantum égo nunc pórto a pórtu tíbi

boni.

Núnc tu mihi placés. He. Abi stúltus, séro póst tempús

venis.

Er. Igitur ólim si ádveníssem, mágis tu tum ístuc

díceres.

Núnc hanc laétitiam áccipe á me, quám feró; nam

filium

Tuúm modo ín portú, Philopólemum, vívum, sálvum et sóspitem

Vídi in públicá celoce, ibidémque illum ádolescéntulúm 50 Alium una, ét tuúm Stalágmum sérvum, qui aúfugít domo,

55

60

65

Quí tibi súrripuit quadrímum púerum fíliolúm tuum.
He. I ín malám rem! lúdis me. Er. Ita me amábit
sáncta Sáturitas,

Hégio, ítaque suó me sémper cóndecorét cognómine,
Ut ego vídi. He. Meúm gnatúm? Er. Tuum gnátum
et Géniúm meum.
He. Et captivum illum Alidénsem ? Er. Μὰ τὸν ̓Απόλλω.
He. Et sérvolum

Meúm Stalágmum, meúm quí gnátum súrripuít? Er.
Νὴ τὰν Κόραν.

He. Jám diú? Er. Ni tav Ipavéσtny. He. Vénit?
Εr. Νὴ τὰν Σιγνίαν.

He. Cérton'? Er. Nh táv Pрovanova. He. Vídě sis.
Er. Νὰ τὴν ̓Αλάτριον.
He, Quid tu pér barbáricas úrbes júras? Er. Quía
enim ita ásperae

Sunt, ut tuúm víctum aútumábas ésse. He. Vae aétatí
tuae.

Er. Quippe quándo míhi nil crédis, quód ego díco sédulo.
He. Dic, bonán' fidé tu mi ístaec vérba díxistí? Er.
Bona.

He. Di ímmortáles, iterum grátus vídeor, sí vera aú-
tumas.

Er. An tu dúbium habébis, étiam sáncte quúm jurém
tibi?

Póstremo, Hégió, si párva júri júrando ést fides,
Víse ad pórtum. He. Fácere cértum est; tu íntus
cúra quód opus est.
Súme, pósce, próme quídvis; té fació cellárium.
Er. Nam, hérculé, nisi mánticinátus próbe ero, fústi

péctito.

70

He. Aéternúm tibi dápinábo víctum, sí vera aútumas.
Er. Unde id? He. A me meóque gnáto. Er. Spónden'
tu istud? He Spóndeo.
Er. At ego tuúm tibi ádvenísse filiúm, respóndeo.
He. Cúra quam óptumé potés. Er. Bene ámbula ét
redámbula! (Hegio ab.)

Ergasilus (allein).

Ille hinc ábiit; míhi rem súmmam crédidít cibáriam. Diímmortáles, jam út ego cóllos praétruncábo tégoribus! 75 Quánta pérnis péstis véniet! quánta lábes lárido! Quánta súmini ábsumédo! quánta cállo cálamitas! Quánta lániis lássitúdo! quánta pórcináriis!

Nam ália sí memorém, quae ad véntris víctum cónducúnt, mora est.

Núnc ibo ín meam praéfectúram, jús ut dícam lárido; 80 Et quae péndent índemnátae pérnae, eis aúxilium út feram.

3. Terenz.

Publius Terentius Afer war zu Karthago geboren um 185 v. Chr. (nach Andern 195). Er kam frühzeitig nach Rom und war Sklave eines Senators Terentius, der ihm jedoch die volle Erziehung eines Freien zukommen liess und dann auch die Freiheit schenkte. Seine erste Komödie (Andria, das Mädchen von Andros) wurde 166 aufgeführt. Nachdem er sechs Komödien (Andria, Eunuchus, Heauton Timorumenos, Adelphi, Phormio, Hecyra), die noch alle erhalten sind, zur Aufführung gebracht, unternahm er zu weiterer Durchbildung eine Reise nach Griechenland; auf der Rückkehr starb er 159 v. Chr. Mit dem jüngeren Africanus und Lälius stand er in freundschaftlichem Verhältnisse, so dass man diesen auch Betheiligung an der Abfassung der Komödien zuschrieb.

Prolog zur Andria.

Die Prologe des Terenz befassen sich nicht, wie es sonst meist geschah, mit dem eigentlichen Inhalte des Stückes, sondern haben durchgehends eine persönliche literarische Beziehung, die Behandlungsweise des Dichters empfehlend oder den Gegnen antwortend. So spricht der folgende Prolog über die Zusammensetzung des Stückes aus zwei sich verwandten Komödien des griechischen Menander. Das Versmass ist der Senar.

Poéta quúm primum ánimum ad scríbendum áppulit,
Id sibi negoti credidit solum dari,

Populo ut placerent, quas fecisset fabulas.
Verum aliter evenire multo, intellegit;

5 Nam in prologis scribundis operam abutitur,
Non qui argumentum narret, sed qui malevoli
Veteris poetae maledictis respondeat.

Nunc quam rem vitio dent, quaeso animum advertite.
Menander fecit Andriam et Perinthiam.

10 Qui utramvis recte norit, ambas noverit;
Non ita dissimili sunt argumento, et tamen
Dissimili oratione sunt factae ac stilo.
Quae convenere, in Andriam ex Perinthia hic
Fatetur transtulisse atque usum pro suis.

15 Id isti vituperant factum; atque in eo disputant,
Contaminari non decere fabulas.

Faciuntne intellegendo, ut nihil intellegant?

Qui quum hunc accusant: Naevium, Plautum, Ennium Accusant, quos hic noster auctores habet, 20 Quorum aemulari exoptat neclegentiam

Potius, quam istorum obscuram diligentiam.
Dehinc, ut quiescant porro, moneo, ut desinant
Maledicere: malefacta ne noscant sua.
Favete, adeste aequo animo, et rem cognoscite,
25 Ut pernoscatis, ecquid spei sit relicuum:
Posthac quas faciet de integro comoedias,
Spectandae an exigendae sint vobis prius.

Prolog zum Phormio.

Das Stück hat seinen Namen von der Hauptperson desselben, dem am meisten in die Handlung eingreifenden Parasiten Phormio. Es ist der griechischen Komödie Ἐπιδικαζομένη des Apollodorus nachgebildet In dem Prolog fertigt der Dichter seinen schmähsüchtigen Tadler Luscius Lavinius ab. Das Versmass ist der Senar.

Postquám poéta vétus poétam nón potest

Retrahere ab studio et transdere hominem in otium,
Maledictis deterrere, ne scribat, parat;

Qui ita dictitat, quas ante hic fecit fabulas,

5

Tenui esse ovatione et scriptura levi;

« PredošláPokračovať »