Séd ego césso hunc Hégiónem oneráre laétitiá senem? Quí homine hóminum adaéque némo vívit fórtunátior. 5 He. Quae illaec ést laetítia, quam illic laétus lárgitúr mihi? 10 15 Er. Heús! heús! ubi éstis? écquis hoc áperit óstium? - rite hásce ambás forés, Príus quam púltando ássulátim fóribus éxitium áffero. — gásilum quí vocat? – Er. Er He. Réspice mé! Er. Fortúna quód tibi néc facít, Mé jubés. Sed quí est ? He. Réspice ád me! Hégio sum. Quántum est hóminum óptume óptumórum, in témpore He. Nésció quem ad pórtum náctus's, úbi coenés; eo Er. Cédo manúm. He. Manúm? Er. Manum, ínquam, Jám ego éx corpore éxigam ómnes máculas maérorúm tibi. Gaúde audácter! He. Gaúdeo, étsi níhil sció quod gaúdeam. Er. Béne facís; jubé. – He. Quid júbeam? Er. Ignem ingéntem fieri. 20 He. Ignem ingéntem? Er. Ita dico, mágnus út sit. He. Quid? me, vólturi, Tuán' causa aédes íncensúrum cénses? Er. Nóli irá scier; Júben' an nón jubés adstítui aúlas? pátinas élui? Latein-Dichter. III. 13 25 Er. Alium pórcinam átque agnínam et púllos gállináceos? He. Scís bene ésse, sí fit únde. Er. Pérnas átque ophthalmiam, Hóraeúm, scombrum, ét trygónem, et cétum, et móllem cáseum. He. Nominándi istórum tibi erit mágis, quam edúndi, cópia Híc apúd me, Ergásile. Er. Meán' me caúsa hoc cénses dícere? 30 He. Néc nihil hódie, néc multó plus tu híc edés, ne frústra sis. Proín' tui tú quotídiáni vícti véntrem ad me áfferas. He. Egone? Er. Tú nae. He. Túm tu mi ígitur hérus es. Vín' te fáciam fórtunátum? He. Málim, quám miserúm quidem. 35 Er. Cédo manum. He. En manúm! Er. Di te ómnes ádjuvánt. He. Nihil séntio. Er. Nón enim és in sénticéto, eó non séntis. Séd jube Vása tíbi pura ápparári ád rem dívinám cito. Atque agnum áfferrí propere únum pínguem. He. Cúr? Er. Ut sácrufices. He. Cuí deórum? Er. Mi, hércle. Nam égo, nunc tíbi sum súmmus Júppiter. Idem ego súm salús, fortúna, lúx, laetítia, gaúdium. Proín' tu deum húncce sáturitáte fácias tránquillúm tibi. He. Esurire míhi vidére. Er. Mihí quidem esúrio, nón tibí. 40 He. Júppitér te díque pérdant. Er. Te, hércle, mi boni. Núnc tu mihi placés. He. Abi stúltus, séro póst tempús venis. Er. Igitur ólim si ádveníssem, mágis tu tum ístuc díceres. Núnc hanc laétitiam áccipe á me, quám feró; nam filium Tuúm modo ín portú, Philopólemum, vívum, sálvum et sóspitem Vídi in públicá celoce, ibidémque illum ádolescéntulúm 50 Alium una, ét tuúm Stalágmum sérvum, qui aúfugít domo, 55 60 65 Quí tibi súrripuit quadrímum púerum fíliolúm tuum. Hégio, ítaque suó me sémper cóndecorét cognómine, Meúm Stalágmum, meúm quí gnátum súrripuít? Er. He. Jám diú? Er. Ni tav Ipavéσtny. He. Vénit? He. Cérton'? Er. Nh táv Pрovanova. He. Vídě sis. Sunt, ut tuúm víctum aútumábas ésse. He. Vae aétatí Er. Quippe quándo míhi nil crédis, quód ego díco sédulo. He. Di ímmortáles, iterum grátus vídeor, sí vera aú- Er. An tu dúbium habébis, étiam sáncte quúm jurém Póstremo, Hégió, si párva júri júrando ést fides, péctito. 70 He. Aéternúm tibi dápinábo víctum, sí vera aútumas. Ergasilus (allein). Ille hinc ábiit; míhi rem súmmam crédidít cibáriam. Diímmortáles, jam út ego cóllos praétruncábo tégoribus! 75 Quánta pérnis péstis véniet! quánta lábes lárido! Quánta súmini ábsumédo! quánta cállo cálamitas! Quánta lániis lássitúdo! quánta pórcináriis! Nam ália sí memorém, quae ad véntris víctum cónducúnt, mora est. Núnc ibo ín meam praéfectúram, jús ut dícam lárido; 80 Et quae péndent índemnátae pérnae, eis aúxilium út feram. 3. Terenz. Publius Terentius Afer war zu Karthago geboren um 185 v. Chr. (nach Andern 195). Er kam frühzeitig nach Rom und war Sklave eines Senators Terentius, der ihm jedoch die volle Erziehung eines Freien zukommen liess und dann auch die Freiheit schenkte. Seine erste Komödie (Andria, das Mädchen von Andros) wurde 166 aufgeführt. Nachdem er sechs Komödien (Andria, Eunuchus, Heauton Timorumenos, Adelphi, Phormio, Hecyra), die noch alle erhalten sind, zur Aufführung gebracht, unternahm er zu weiterer Durchbildung eine Reise nach Griechenland; auf der Rückkehr starb er 159 v. Chr. Mit dem jüngeren Africanus und Lälius stand er in freundschaftlichem Verhältnisse, so dass man diesen auch Betheiligung an der Abfassung der Komödien zuschrieb. Prolog zur Andria. Die Prologe des Terenz befassen sich nicht, wie es sonst meist geschah, mit dem eigentlichen Inhalte des Stückes, sondern haben durchgehends eine persönliche literarische Beziehung, die Behandlungsweise des Dichters empfehlend oder den Gegnen antwortend. So spricht der folgende Prolog über die Zusammensetzung des Stückes aus zwei sich verwandten Komödien des griechischen Menander. Das Versmass ist der Senar. Poéta quúm primum ánimum ad scríbendum áppulit, Populo ut placerent, quas fecisset fabulas. 5 Nam in prologis scribundis operam abutitur, Nunc quam rem vitio dent, quaeso animum advertite. 10 Qui utramvis recte norit, ambas noverit; 15 Id isti vituperant factum; atque in eo disputant, Faciuntne intellegendo, ut nihil intellegant? Qui quum hunc accusant: Naevium, Plautum, Ennium Accusant, quos hic noster auctores habet, 20 Quorum aemulari exoptat neclegentiam Potius, quam istorum obscuram diligentiam. Prolog zum Phormio. Das Stück hat seinen Namen von der Hauptperson desselben, dem am meisten in die Handlung eingreifenden Parasiten Phormio. Es ist der griechischen Komödie Ἐπιδικαζομένη des Apollodorus nachgebildet In dem Prolog fertigt der Dichter seinen schmähsüchtigen Tadler Luscius Lavinius ab. Das Versmass ist der Senar. Postquám poéta vétus poétam nón potest Retrahere ab studio et transdere hominem in otium, Qui ita dictitat, quas ante hic fecit fabulas, 5 Tenui esse ovatione et scriptura levi; |