Mille (1) viros, qui supremum comitentur (2) honorem,
Intersintque patris lacrymis : solatia luctus

Exigua ingentis, misero sed debita patri.
Haud segnes alii crates et (3) molle feretrum
Arbuteis texunt virgis et vimine querno,
Exstructosque toros (4) obtentu frondis inumbrant:
Hic juvenem agresti sublimem in stramine ponunt;
(5) Qualem virgineo demessum pollice florem,
Seu mollis violæ, seu languentis hyacinthi,

Cui neque fulgor adhuc, nec dum sua forma recessit,
Non jam mater alit tellus, viresque ministrat.
Tunc geminas vestes, auroque ostroque rigentes,
Extulit Æneas : quas illi (6) iæta laborum
Ipsa suis quondam manibus (7) Sidonia Dido
Fecerat, et tenui telas (8) discreverat auro.
Harum (9) unam juveni supremum moestus honorem
Induit, arsurasque comas (10) obnubit amictu.
Multaque prætereà (11) Laurentis præmia puguæ
Aggerat, et longo prædam jubet ordine duci.
Addit equos et tela, quibus spoliaverat hostem.
Vinxerat et post terga manus, (12) quos mitteret umbris
Inferias, cæso sparsuros sanguine flammas:

1 Trojanos, Tuscos, Arcades. 2 Pompam funebrem. 3 Molle appellat, vel quia molli fronde constratum, vel è lento flexibilique vimine contextum. 4 Obtentis frondibus. 5 Pallantis cadaver recens adhuc et pristinam pulchritudinem retinens, æquiparat Virgilius molli violæ, aut languenti hyacintho à virgine decerpto. 6 Quia in gratiam Æneæ quem amabat, illas fecerat. 7 Ex Phæniciâ. 8 Distinxerat. 9 Harum vestium alterâ corpus Pallantis induit, alterâ comas obvelat. 10 Velavit. Metaphora à nubibus, quibus tegitur coelum; undè et nuptiæ dicuntur quod nubentium capita obnubantur, id est, velentur. 11 Contrà Laurentos, et Rutulos initæ. 12 Scilicet; juvenes in pugnâ captos, ut ad cogum immolarentur, inferrenturque quasi dona tumulo.

Indutosque jubet truncos hostilibus armis
Ipsos ferre duces, inimicaque nomina figi.
Ducitur infelix ævo confectus Acetes,

Pectora nunc fœdans pugnis, nunc unguibus ora:
Sternitur et toto projectus corpore terræ.
Ducunt et Rutulo perfusos sanguine currus.
Post bellator equus, positis insignibus, (1) Æthon
It lacrymans, guttisque humectat grandibus ora.
Hastam alii galeamque ferunt; nam cætera Turnus
Victor (2) habet. Tùm mosta (3) phalanx Teucrique sequun-

tur,

Tyrrhenique duces, et versis Arcades armis.

Postquàm omnis longè comitum processerat ordo,
Substitit Æneas, gemituque hæc addidit alto:
Nos alias hinc ad (4) lacrymas eadem horrida belli
Fata vocant. Salve æternùm mihi, maxime Palla,
Æternùmque (5) vale. Nec plura effatus, ad altos
Tendebat muros, gressumque in (6) castra ferebat.

I Nomen equi quo vectus Pallas filius Evandri in prælia ruebat. Quod nomen uni ex solis equis Ovidius tribuit. 2 Ergo clypeum, ensem, sed præcipuè balteum abstulit Turnus, Æneid. lib. 10. v. 496. 3 Propriè agmen pedestre Macedonum; hîc pro quolibet agmine. 4 Ad peragenda cæterorum sociorum funera. Novissima verba quibus à funere discedebant parentes, amici, Æneid. lib. 6. v. 227. 6 Ad urbem suam, opere subitario, castrorum in morem extructam.

QUINTI HORATII FLACCI

VITA.

Q

UINTUS HORATIUS in Venusio Apuliæ oppido malus est. Patrem habuit libertini generis, undè illud

Quem rodunt omnes libertino patre natum.

Pro certo habetur natalem ejus fuisse duobus circiter annis ante conjurationem Sergii Catilinæ, id est, sexto idus Decembris, anno post urbem conditam 689, Lucio Aurelio Cottâ, et L. Manlio Torquato Coss. Orbilium Beneventanum à puero audivit, quem alicubi Plagosum appellat; ac mirum quàm brevi tempore in bonis litteris profuerit. Ingenio enim facili et avidissimo fuisse traditur in capiendis optimis disciplinis. Ubi autem satis visus est navasse operam latinis studiis, Athenas se contulit, ut Philosophorum præceptis liberiùs incumberet, maximèque Epicureorum placita videtur probasse; ut illud urbanè dictum testatur.

Me pinguem et nitidum benè curatâ cute vises
Cùm ridere voles Epicuri de grege porcum.

Moribus fuisse dicitur subobcænis et ad bilem interdum excitatior; adeò ergà amicos gratus atque officiosus, ut nobiliorum studiis et gratiâ clarior in dies ac nobilior esset, Amicos habuit ex poëtis Albium Tibullum, Quintilium Va

rum cujus obitum officiosè deplorat. Virgiliumque quem vocat animæ dimidium meœ; ex primâ nobilitate Julianum Florum, Maximum Lollium et Mæcenatem cum quo suprà septem annos summâ familiaritate vixit.

Septimus octavo propior jam fugerit annus
Ex

quo Mæcenas me cœpit habere suorum

In numero......

Nam cum ipso quidem Horatio jocari liberiùs Mæcenas atque agere consuevit, eidemqué concredere sua studia. In rebus civilibus, cùm ipsa civitas magnis factionibus tene retur, variisque seditionibus æstuaret, secutus primò est Bruti et Cassii partes. Mox verò accidit ut favore Mæcenatis non dignitates tantùm assequeretur, sed ipsi quoque Octavio Imperatori fovet insinuatus, cui deindè gratissimus fuit..

Composuit plura quæ vulgò etiam sunt notissima. Inter Lyricos testatur Quintilianus solum ferè dignum esse legi Horatium, quoniam et insurgit aliquandò, et plenus est jucunditatis et gratia, undè clor Venusinus nuncupatur. Scripsit de Poëticâ librum ad Pisones, volumina duo Sa◄ tyrarum ac totidem Epistolarum; in Satyrâ verò Lucilium secutus est, etsi eum ut lutulentum accusabat, Fabius certè Quintilianus præcipuum in Satyrâ dicit hunc ipsum Horatium, ac purum imprimis et tersum. Quin hoc illi proprium et peculiare fuit ut ridenti similis et quasi dissimulans improbitatem ac vitia hominum accusaret; quod de Flacco Persius Poëta testatur.

Omne vafer vitium ridenti Flaccus amico

Tangit, et admissus circùm præcordia ludit
Callidus excusso populum suspendere naso.

Mortuus est autem Horatius anno ætatis suæ 57 ut in

Eusebii Annalibus relatum est. Sic ipsemet se depinxit in fine Epistolæ 20 lib. 1.

Me libertino natum patre et in tenui re
Majores pennas nido extendisse loqueris;
Ut quantum generi demas, virtutibus addas,
Me primis urbis belli placuisse domique.
Corporis exigui, præcanum, solibus aptum,
Irasci celerem, tamen ut placabilis essem.
Fortè meum si quis te percontabitur ævum,
Me quater undenos sciat implevisse Decembres,
Collegam Lepidum quo duxit Lollius anno.