NATALI, Corvine, die mihi dulcior hæc lux, Qua festus promissa Deis animalia cespes Exspectat; niveam Reginæ ducimus agnam, Par vellus dabitur pugnanti Gorgone Maura. Sed procul extensum petulans quatit hostia funem, Tarpeio servata Jovi, frontemque coruscat: Quippe ferox vitulus, templis maturus et aræ, Spargendusque mero, quem jam pudet ubera matris Ducere, qui vexat nascenti robora cornu. Si res ampla domi similisque affectibus esset, Pinguior Hispulla traheretur taurus, et ipsa Mole piger, nec finitima nutritus in herba, Læta sed ostendens Clitumni pascua sanguis Iret, et a grandi cervix ferienda ministro, Ob reditum trepidantis adhuc horrendaque passi Nuper et incolumem sese mirantis amici. Nam præter pelagi casus et fulminis ictus Evasit. Densæ cœlum abscondere tenebræ Nube una, subitusque antennas impulit ignis, Quum se quisque illo percussum crederet, et mox Attonitus nullum conferri posse putaret Naufragium velis ardentibus. Omnia fiunt Talia, tam graviter, si quando poetica surgit Tempestas. Genus ecce aliud discriminis: audi Et miserere iterum: quanquam sint cetera sortis Ejusdem pars dira quidem, sed cognita multis, Et quam votiva testantur fana tabella Plurima. Pictores quis nescit ab Iside pasci? Accidit et nostro similis fortuna Catullo. Quum plenus fluctu medius foret alveus, et jam, Alternum puppis latus evertentibus undis,
Arbori incertæ, nullam prudentia cani
Rectoris quum ferret opem: decidere jactu Cœpit cum ventis.
"Fundite, quæ mea sunt," dicebat, "cuncta," Catullus, Præcipitare volens etiam pulcherrima, vestem Purpuream, teneris quoque Mæcenatibus aptam, Atque alias, quarum generosi graminis ipsum Infecit natura pecus, sed et egregius fons Viribus occultis et Bæticus adjuvat aer. Ille nec argentum dubitabat mittere, lances Parthenio factas, urnæ cratera capacem, Et dignum sitiente Pholo vel conjuge Fusci; Adde et bascaudas et mille escalia, multum Cælati, biberat quo callidus emtor Olynthi. Sed quis nunc alius, qua mundi parte, quis audet Argento præferre caput rebusque salutem?
Non propter vitam faciunt patrimonia quidam, Sed vitio cæci propter patrimonia vivunt. Jactatur rerum utilium pars maxima: sed nec Damna levant. Tunc, adversis urgentibus, illuc Decidit, ut malum ferro submitteret; ac se Explicat angustum; discriminis ultima, quando Præsidia afferimus navem factura minorem. I nunc et ventis animam committe, dolato Confisus ligno, digitis a morte remotus Quatuor, aut septem si sit latissima tæda! Mox cum reticulis et pane et ventre lagenæ Aspice sumendas in tempestate secures.
Sed postquam jacuit planum mare, tempora postquam 60 Prospera vectoris fatumque valentius Euro
Et pelago; postquam Parcæ meliora benigna Pensa manu ducunt hilares, et staminis albi Lanificæ, modica nec multum fortior aura Ventus adest: inopi miserabilis arte cucurrit Vestibus extentis et, quod superaverat unum,
Jam deficientibus Austris,
Velo prora suo. Spes vitæ cum sole redit: tum gratus Iulo, Atque novercali sedes prælata Lavino, Conspicitur sublimis apex, cui candida nomen Scrofa dedit, lætis Phrygibus mirabile sumen, Et nunquam visis triginta clara mamillis. Tandem intrat positas inclusa per æquora moles Tyrrhenamque Pharon porrectaque brachia rursum, Quæ pelago occurrunt medio longeque relinquunt Italiam. Non sic igitur mirabere portus, Quos natura dedit: sed trunca puppe magister Interiora petit, Baianæ pervia cymba, Tuti stagna sinus, gaudent ubi vertice raso Garrula securi narrare pericula nautæ. Ite igitur, pueri, linguis animisque faventes, Sertaque delubris et farra imponite cultris, Ac molles ornate focos glebamque virentem! Jam sequar et, sacro quod præstat rite peracto, Inde domum repetam, graciles ubi parva coronas Accipiunt fragili simulacra nitentia cera. Hic nostrum placabo Jovem, Laribusque paternis Thura dabo, atque omnes violæ jactabo colores. Cuncta nitent; longos erexit janua ramos, Et matutinis operatur festa lucernis.
Nec suspecta tibi sint hæc, Corvine: Catullus, Pro cujus reditu tot pono altaria, parvos
Tres habet heredes. Libet exspectare, quis ægram
Et claudentem oculos gallinam impendat amico
Tam sterili. Verum hæc nimia est impensa: coturnix Nulla unquam pro patre cadet. Sentire calorem Si cœpit locuples Gallita et Paccius orbi, Legitime fixis vestitur tota tabellis
Porticus; exsistunt qui promittant hecatomben, Quatenus hic non sunt nec venales elephanti,
Nec Latio, aut usquam sub nostro sidere talis
Bellua concipitur: sed furva gente petita Arboribus Rutulis et Turni pascitur agro, Cæsaris armentum, nulli servire paratum Privato siquidem Tyrio parere solebant Hannibali, et nostris ducibus, regique Molosso, Horum majores, ac dorso ferre cohortes,
Partem aliquam belli, et euntem in prælia turrim. Nulla igitur mora per Novium, mora nulla per Istrum Pacuvium, quin illud ebur ducatur ad aras, Et cadat ante Lares Gallitæ victima, sola Tantis digna Deis et captatoribus horum. Alter enim, si concedas mactare, vovebit De grege servorum magna et pulcherrima quæque Corpora; vel pueris et frontibus ancillarum Imponet vittas, et, si qua est nubilis illi Iphigenia domi, dabit hanc altaribus, etsi Non sperat tragicæ furtiva piacula cervæ. Laudo meum civem, nec comparo testamento Mille rates: nam si Libitinam evaserit æger, Delebit tabulas, inclusus carcere nassæ, Post meritum sane mirandum, atque omnia soli Forsan Pacuvio breviter dabit. Ille superbus Incedet victis rivalibus. Ergo vides, quam Grande operæ pretium faciat jugulata Mycenis.
Vivat Pacuvius, quæso, vel Nestora totum; Possideat, quantum rapuit Nero; montibus aurum Exæquet; nec amet quenquam, nec ametur ab ullo!
EXEMPLO quodcunque malo committitur, ipsi Displicet auctori. Prima est hæc ultio, quod se Judice nemo nocens absolvitur, improba quamvis Gratia fallaci Prætoris vicerit urna.
Quid sentire putas omnes, Calvine, recenti De scelere et fidei violatæ crimine? Sed nec Tam tenuis census tibi contigit, ut mediocris Jacturæ te mergat onus; nec rara videmus, Quæ pateris. Casus multis hic cognitus, ac jam Tritus, et e medio fortunæ ductus acervo. Ponamus nimios gemitus: flagrantior æquo Non debet dolor esse viri, nec vulnere major.
Tu quamvis levium minimam exiguamque malorum Particulam vix ferre potes, spumantibus ardens Visceribus, sacrum tibi quod non reddat amicus Depositum? stupet hæc, qui jam post terga reliquit Sexaginta annos, Fonteio Consule natus? An nihil in melius tot rerum proficis usu?' Magna quidem, sacris quæ dat præcepta libellis, Victrix fortunæ sapientia: ducimus autem Hos quoque felices, qui ferre incommoda vitæ, Nec jactare jugum, vita didicere magistra. Quæ tam festa dies, ut cesset prodere furem, Perfidiam, fraudes atque omni ex crimine lucrum
« PredošláPokračovať » |