81 IN EPIST. AD EPHIES. CAP. IV hil? Apage: Unus Deus et Pater omnium, qui super omnes, et per omnia, et in omnibus vobis. Super omnes, hoc est, Dominus et superior omnibus : Et per omnia, hoc est, providens, administrans : Et in omnibus vobis, hoc est, qui in omnibus habitat. Atqui hoc dicunt esse Filii : quamobrem si esset hoc diminutionis, non dictam esset de Patre. Unicuique autem nostrum duta est gratia. Quid ergo, inquit, undenam sunt diversa charismata? lloc enim semper ipsos et Corinthios et multos alios, hos quidem ad arrogantiam, illos vero deducebat ad mororem et invidiam. Propterea semper ostendit exemplum corporis : propterea nunc quoque hoc posuit, quoniam facturus erat mentionem diversorum charismatum. Atque hoc quidem persequitur exactius in Epistola ad Corinthos, quoniam illic hic morbus maxime exercebat tyrannidem nunc vero hic tantum tacite innuit. Vide autem quid dicat. Non dixit, Secundum unius cujusque fidem, ne in animi angorem illos injiceret, qui magna non erant assequuti : sed quid? Secundum mensuram doni Christi Que principem locum magis habent inter omnia, ea sunt omnia communia, baptisma, salvum esse per fidem, Deum habere Patrem, ejusdem Spiritus omnes esse participes. Si hic autem alus plus habet in charismate, ne doleas, quoniam illi plus est laboris et ab eo qui quinque acceperat talenta, exigebantur quinque; is autem qui duo accepit, duo tantum attulit, nec minus quam ille ha buit. Propterea hic ex eadem causa consolatur auditorem. Ad consummationem sanctorum, inquit, in opus ministerii, in ædificationem corporis Christi (Infra t. 12). Propterea ipse quoque dicebat, Væ mihi, si non evangelizavero (1.Cor. 9. 16)! Utpote quod apostolatus ejusmodi charisma accepisset. Sed propterea, Va sibi dicebat, quoniam acceperat : tu autem liberatus es a periculo. Secundum mensuram. Quid est, Secundum mensuram? lloc est, non pro nostris meritis: alioqui nemo accepisset que accepit; sed accepimus omnes a donationc. transitum. (Philipp. 82 Nam quod in Epistola ad Philippenses 2.7), hic quoque adstruit et confirmat. Sic ut illic suadens humilitatem, adducit Christum : ita et hic, cum dicit, Descendit in inferiores partes terra. Nam nisi ita esset, supervacaneum esset quod dicit, Obediens factus usque ad mortem (Ibid. v. 8). Ex eo quod ascendit, innuit descensum. Inferiores vero partes terræ dicit mortem, secundum hominum opinionem sicut etiam dicebat Jacob, Deducetis senium meum cum dolore ad inferos ( Gen. 44. 29 ) ; et rursus in Psalmo, Similis ero descendentibus in lacum (Psal. 142.7); hoc est, mortuis. Cur hunc locum hic tractat? quamnam dicit captivitatem? Captivitatem diaboli: tyranuum accepit captivum, nempe diabolum et mortem, et exsecrationem, et peccatum. Vides prædam et spolia? Quod autem ascendit quid est, nisi quod et descendit? Hoc est adversus eo, qui Paulum Samosatenum sequuntur. Qui descendit, ipse est et qui ascendit super omnes calos ut adimpleret omnia (a). Ad inferiores, inquit, partes terræ descendit, post quæ non sunt alia: et ascendit super omnia, post quæ non est aliquid aliud. Hoc est ejus efficacia et dominatus; nam hæc quoque omnia olim impleta fuerant. 11. Et ipse dedit quosdam quidem apostolos, quosdam autem prophetas, alios vero evangelistas, alios autem pastores et doctores, 12. in consummationem sanctorum, in opus ministerii, in ædificationem corporis Christi. Quod alibi dicit, Propter quod et Deus exaltavit illum (Philipp. 2. 9), hoc hic quoque dicit, Qui descendit, ipse est et qui ascendit. Quod descenderit ad inferiores partes terræ, nihil ei obfuit, nec inpediit quominus ascenderet supra calos. Quamobrem quo quis se humiliorem fecerit, eo magis extollitur. Sicut enim in aqua quo magis eam infra detuleris, co magis in altum effertur; et quo ex majori spatio fueris jaculatus, eo magis assequeris : ita etiam in humilitate. Sed quando de Deo dixeris ascensiones, necesse est primum cogitare descensum; quando autem de homine, nequaquam. Deinde ostendit etiam ejus providentiam et sapientiam dicitque, qui tam multa fecit, et qui tantum potuit, et ad inferiores usque terræ partes pro nobis descendere non recusavit, non temere fecit distributiones charismatum. Alibi autem dicit quod hoc operatus sit Spiritus, sic dicens: In quo posuit vos Spiritus sanctus episcopos regere Ecclesiam Domini (Act. 20. 28): hic autem dicit quod Filius; alibi quod Beus; et rursum, Ipse dedit Ecclesiæ alios quidem apostolos, alios autem prophetas ( 1. Cor. 12. 28). In Epistola autem ad Corinthios dicit, Ego plantavi, Apollo rigavit, Deus autem incrementum dedit (ld. 3. 6. 8); et rursus, Qui plantat autem et qui rigat unum sunt : unusquisque autem propriam mercedem 2. Cur in Ecclesia alius plus, alius minus habeat. Cur autem hic quidem plus, ille vero minus accepit? Hoe nihil, inquit, facit, sed res est indifferens: musquisque enim confert ad adificationem. Et per hoc ostendit quod non ex suis meritis, hic quidem plus, ille vero minus accepit, sed propter alios, ut ipse mensus est. Nam alibi quoque dicit: Posuit autem membra, unumquodque eorum sicut ipse voluit (Ibid. 12. 18). Non dicit autem rationem, ne auditorum spiritus deprimat ac dejiciat. 8. Propter quod dicit, Ascendens in altum captivam duxit captivitatem, el dedit dona hominibus. lloc est : Quid extolleris et te magnifice ms/C/3D Le magice circumspicis? Dei est universum. Propheta quidem dicit in Psalmo, Accepisti dona in hominibus (Psal. 67.19); ipse autem dicit, Dedit dona in hominibus. Idipsum antem est hoc et illud. Simile item hoc : 9. Quod autem ascendit quid est, nisi quod et descendit primum in inferiores parles terræ ? 10. Qui descendit, ipse est et qui ascendit super omnes cœlos ut adimpleret omnia. Hæc audiens, ne existimes (a) De Pauli Samosateni hæresi sat diversa referuntur a scriptoribus Ecclesiasticis, Athanasio, Eusebio, Epipha nio, et Philastrio. Quidam vero dicunt illum ut et Sabellium identitatem Patris et Filii et Spiritus sancti induxisse. Christum neg sse Deum esse dicitur a Theodoreto lib. 2 de Hæreticis fabulis, et clare a Philastrio. Quam sententiam hic oppugnat Chrysostomus et carpit ex his Pauli verbis, Qui descendit, ipse est et qui ascendit super omnes calos ut adimpleret omnia. uccipiet secundum suum laborem (2. Cor. 5. 6). Ita hic quoque. Quid enim, si affers minus? tantum accepi sti. Primum apostolos; hi enim habebant omnia: secundo prophetas; erant enim aliqui qui apostoli quidem non erant, erant autem prophetæ, ut Agabus : tertio evangelistas, qui non omnes obibant regiones, sed evangelizabant, ut Priscilla et Aquila: Pastores et doctores, quorum fidei tota gens erat credita. Quid ergo? erant pastores et doctores inferiores? Maxime quidem, iis qui omnes obibant regiones et evangelizantibus, ii qui sedebant et in uno loco erant occupati, ut Timotheus et Titus. Alioqui autem nec hinc fieri potest subjectio et honoris prælatio, sed ex alia epistola. Ipse dedit, inquit; ne contradixeris. Aut evangelistas dicit, eos qui scripserint Evangelium. Ad consummationem sanctorum, in opus ministerii, in ædificationem corporis Christi. 3. Vides auctoritatem? Unusquisque ædificat, unusquisque perficit et consummat, unusquisque ministrat. 13. Donec occurramus, inquit, omnes in unitatem fidei et agnitionis Filii Dei, in virum persectum, in mensuram ætatis plenitudinis Christi. Ætatein hic dicit perfectam agnitionem. Quemadmodum enim vir stat firmus ac stabilis, pueri autem mentibus circumferuntur: ita etiam in fidelibus. In unitatem, inquit, fidei. Hoc est, donec ostensum fuerit nos omnes unam habere fidem. Hoc est enim unitas fidei, quando onines unum sumus, quando colligationem omnes simul agnoscimus. Usque ad hoc tempus operari oportet, si propterea accepisti charisma ut alios ædifices. Vide ne teipsum evertas alii invidens. Deus te honoravit, et posuit ut alium perficias ac consummes. Nam et apostolus in hoc erat, et propheta in hoc erat, prophetans et persuadens, et evangelista evangelizans, et pastor et doctor: omnes unum opus susceperant. Ne mihi enim dixeris differentiam charisniatum omnes unum opus habebant. Nam quando omnes similiter credimus, tunc est unitas. Etenim quod hoc virum dicat perfectum, est perspicuum. Atqui alibi nos dicit parvulos, etiam cum sumus perfecti, sed alio spectans. Nam ibi quidem nos vocat parvulos ratione habita futuræ cognitionis : nam cum dixisset, Ex parte cognoscimus, subjunxit etiam, Per ænigmata, et quæ sunt hujusmodi (1. Cor. 15.9. 12) : hic autem dixit alio respiciens, nempe ad facilem prolapsionem et mutationem : sicut etiam dicit alibi : Perfectorum autem est solidus cibus ( Hebr. 5. 14 ). Vides quomodo illic quoque dicit perfectos? Vide quomodo hic vocavit perfectos per ea quæ subjunguntur, 14. Ut jam non simus parvuli. Hæc est, inquit, mensura, ut paucum quod accepimus omni studio firmiterque ac stabiliter retineamus. Ut jam non amplius. Illud, Non amplius, ostendit eos jampridem ita fuisse affectos, et seipsum ponit in loco correctionis, et corrigit. Propterea dicit, Tot fuerunt fabri, ne ædificium labefactetur, ne circumferatur, ut sint lapides firmi et stabiles. Hoc enim est illorum, nempe fluctuare, vacillare, circumferri et labefieri. Ut jam non simus amplius parvuli, fluctuantes, et circum feramur omni vento doctrinæ in nequitia kominum, in astutia ad circumventionem erroris. Et circumferamur, inquit, omni vento. Prosequutus est metaphoram, ostendens in quo periculo sunt animæ quæ dubitant. Omni, inquit, vento, in nequitiam hominum, in astutia ad circumventionem erroris. Kubevral dicuntur qui utuntur talis. Tales sunt qui sunt vafri et astuti, postquam ceperint simpliciores: illi enim omnia transponunt et transferunt. Hic vitam quoque tetigit. 15. Veritatem autem facientes in caritate, crescamus in illo per omnia, qui est caput Christus, 16. ex quo, lotum corpus compactum et connexum per omnem juncturam subministrationis, secundum operationem in mensuram uniuscujusque membri, augmentum corporis facit in ædificationem sui in caritate. Obscure admodum est interpretatus, eo quod voluerit omnia simul dicere. Hoc est autem quod dicit : Sicut spiritus qui descendit a cerebro, sentiendi facultatem, quæ est per ner. vos, non absolute dat omnibus, sed pro convenientia et proportione uniuscujusque membri; ei quidem quod plus potest suscipere, amplius, minus autem ei quod minus; hoc enim est radix, nempe spiritus: sic etiam Christus: animabus enim tamquam membris ei appensis, ejus providentia et charismatum suppeditatio, congruenter proportioni et convenientiæ, in mensura incrementum facit uniuscujusque membri. Quid est autem, Per juncturam subministrationis? lloc est, per sensum. Ille enim spiritus qui subministratur et suppeditatur membris a capite, unumquodque membrum tangens ita operatur. Ut si quis dicat, Corpus suscipiens subministrationem ac suppeditatio nem, congruenter proportioni membrorum quæ sunt in ipso, ita facit incrementum aut aliter, Membra congruenter proportioni su mensura suscipientia suppeditationem, sic augentur aut etiam aliter, Spiritus desuper abunde affluens, et omnia membra tangens, et suppeditatus ut unusquisque potest suscipere, ita augetur Quanam autem de causa addidit, In caritate? Fieri enim non potest ut aliter spiritus ille descendat. Sicut enim, si contigerit ut manus sit avulsa a corpore, spiritus qui procedit a cerebro, quarens continuationem, cum non invenerit, non exsilit e corpore, et eo perforato exit ad manum; sed si jacentem non invenerit, non tangit: ita hic quoque, si non simus colligati caritate. hoc 4. Humilitas ad unitatem corporis Ecclesiæ necessaria. Hæc autem omnia ab eo dicta sunt exhortantia ad humilitatem. Quid enim, inquit, si hic aut ille plus accipit? eumdem accepit spiritum, qui ex eodem capite emittitur, qui similiter operatur, qui similiter langit, Qui compingitur et conjungitur, est, cujus magna cura geritur. Non enim quomodocumque, sed admodum artificiose corpus sit oportet: nam si e loco excesserit, non amplius situm est. Quare non oportet solum ut sit unitus corpori, sed etiam ut suum locum teneat : quod si exsuperaveris, non es unitus, neque spiritum suscipis. Annon vides in ossium transpositionibus, quae aliquo casu contingunt, quando os loco suo trans situm 85 IN EPIST. AD EPHES. CAP καταρτίζει, ἕκαστος διακονεῖ. Μέχρις οὗ καταν ποιεῖται · εἰς οἰκοδομὴν ἑαυτοῦ ἐν ἀγάπῃ. Σφόδρα 84 γ. Ορᾶς τὸ ἀξίωμα; Εκαστος οἰκοδομεῖ, ἕκαστος ένθε ένα στον μέλους, την αὔξησιν τοῦ σώματος τήσομεν, φησὶν, οἱ πάντες εἰς τὴν ἑνότητα τῆς ἀσαφῶς ηρμήνευσε, τῷ πάντα ὁμοῦ θελῆσαι εἰπεῖν. πίστεως, καὶ τῆς ἐπιγνώσεως τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ, ' "Ο δέ φησι, τοῦτό ἐστι· Καθάπερ τὸ πνεῦμα τὸ ἀπὸ τοῦ ἐγκεφάλου καταβαῖνον, τὸ διὰ τῶν νεύ εἰς ἄνδρα τέλειον, εἰς μέτρον ἡλικίας του πληρώματος τοῦ Χριστοῦ. Ηλικίαν ἐνταῦθά φησι τὴν τελείαν ἐπίγνωσιν. Καθάπερ γὰρ ὁ ἀνὴρ ἔστηκε βεβαίως, οἱ δὲ παῖδες τὰς φρένας περιφέρονται, οὔτῳ καὶ ἐπὶ τῶν πιστῶν. Εἰς τὴν ἑνότητα, φησί, τῆς πίστεως. Τουτέστιν, ἕως ἂν δειχθῶμεν πάντες μίαν πίστιν ἔχοντες. Τοῦτο γὰρ ἐστιν ἑνότης πίστεως, ὅταν πάντες ἓν ὦμεν, ὅταν πάντες ὁμοίως τὸν σύνδεσμον ἐπιγινώσκωμεν. Μέχρι τότε ἐργάζε σθαι χρή, εἰ διὰ τοῦτο χάρισμα ἔλαβες, ἵνα ἄλλους οἰκοδομής. Βλέπε μὴ σαυτὸν καταστρέψης, ἑτέρῳ φθονῶν. Ἐτίμησέ σε ὁ Θεὸς, καὶ ἔταξεν, ὥστε κατ αρτίζειν ἕτερον. Καὶ γὰρ καὶ ὁ ἀπόστολος πρὸς τούτῳ ἦν, καὶ ὁ προφήτης πρὸς τούτῳ ἦν προφη τεύων καὶ πείθων, καὶ ὁ εὐαγγελιστὴς εὐαγγελιζό μενος, καὶ ὁ ποιμὴν καὶ ὁ διδάσκαλος · πάντες ἓν ἔργον ἦσαν ἀναδεδεγμένοι. Μὴ γάρ μοι τὴν διαφορὰν τῶν χαρισμάτων [84] εἴπῃς· πάντες ἓν ἔργον εἶχον. Ὅταν δὲ πάντες ὁμοίως πιστεύωμεν, τότε ἑνότης ἐστίν. Ὅτι γὰρ τοῦτο λέγει ἄνδρα τέλειον, δῆλον. Καὶ · μὴν ἀλλαχοῦ νηπίους ἡμᾶς φησι, καὶ, ὅταν τέλειοι ὦμεν, ἀλλὰ πρὸς ἕτερον ὁρῶν. Ἐκεῖ μὲν γὰρ πρὸς τὴν μέλλουσαν γνῶσιν νηπίους ἐκάλεσεν· εἰπὼν γάρ, Εκ μέρους γινώσκομεν, ἐπήγαγε καὶ τὸ, Δι' αἰνιγμάτων, καὶ ὅσα τοιαῦτα· ἐνταῦθα δὲ πρὸς ἕτερον εἶπε, πρὸς τὸ εὐμετάπτωτον· ὥσπερ καὶ ἀλλαχοῦ φησι· Τελείων δὲ ἡ στερεὰ τροφή. Ορᾶς κἀκεῖ τελείους πῶς φησιν ; "Ορα καὶ πῶς ἐκάλεσε τελείους ἐνταῦθα διὰ τῶν ἐπαγομένων, εἰπών· "Ινα μηκέτι ὦμεν νήπιοι. Αὐτό φησι τὸ μέτρον τὸ ὀλίγον ὅπερ ἐλάβομεν, ἵνα κατέχωμεν μετὰ πάσης σπουδῆς, μετὰ στεῤῥότητος καὶ βεβαιώσεως. "Ινα μηκέτι. Τό, Μηκέτι, δείκνυσι πάλαι τοῦτο παθόντας, καὶ τίθησι καὶ ἑαυτὸν ἐν τάξει διορθώσεως, καὶ διορθοῦται. Διὰ τοῦτό φησι· Τέκτονες τοσοῦτοι γεγόνασιν, ἵνα ἡ οἰ κοδομὴ μὴ σαλεύηται, ἵνα μὴ περιφέρηται. ἵνα πεπηγότες ὦσιν οἱ λίθοι. Ἐκείνων γὰρ τοῦτό ἐστι τὸ κλυδωνίζεσθαι, τὸ περιφέρεσθαι καὶ σαλεύεσθαι. Ίνα μηκέτι ὦμεν, φησὶ, νήπιοι, κλυδωνιζόμενοι, καὶ περιφερόμενοι παντὶ ἀνέμῳ τῆς διδασκαλίας, ἐν τῇ κυβείᾳ τῶν ἀνθρώπων, ἐν πανουργία πρὸς τὴν μεθοδείαν τῆς πλάνης.—Καὶ περιφερόμενοι, φησί, παντὶ ἀνέμῳ. Ἐπεξῆλθε τῇ τροπῇ, δεικνὺς τὰς δισταζούσας ψυχὰς ἐν οἴῳ κινδύνῳ εἰσί. Παντὶ ἀνέμῳ, φησὶν, ἐν τῇ κυβείᾳ τῶν ἀνθρώπων, ἐν πανουργία πρὸς τὴν μεθοδείαν τῆς πλάνης. Κυβευταί λέγονται οἱ τοῖς πεττοῖς κεχρημένοι. Τοιοῦτοί εἰσιν οἱ πανοῦργοι, ἐπειδὰν ἀφελεστέρους τινὰς λάβωσι· καὶ γὰρ ἐκεῖνοι μετατιθέασι καὶ μετ ταφέρουσιν ἅπαντα. Ἐνταῦθα καὶ βίου ἥψατο. 'Αλη θεύοντες δέ, φησίν, ἐν ἀγάπῃ, αὐξήσωμεν εἰς αὐτὸν τὰ πάντα, ὅς ἐστιν ἡ κεφαλὴ ὁ Χριστὸς, ἐξ οὗ πᾶν τὸ σῶμα, ἀπὸ τοῦ Χριστοῦ, φησί, συν τινὰς λάβωσι stage yapmer. . . χα; αρμολογούμενον καὶ συμβιβαζόμενον διὰ πάσης ἑξῆς τῆς ἐπιχορηγίας, κατ' ἐνέργειαν ἐν μέτρω δ'. Ταῦτα δὴ πάντα πρὸς ταπεινοφροσύνην αὐτῷ εἴ ρηται. Τί γάρ, φησὶν, εἰ πλέον λαμβάνει ὁ δεῖνα; τὸ αὐτὸ πνεῦμα ἔλαβεν, ἀπὸ τῆς αὐτῆς κεφαλῆς ἐκπεμ πόμενον, ὁμοίως ἐνεργοῦν, ὁμοίως ἁπτόμενον, Συναρμολογούμενον καὶ συμβιβαζόμενον, τουτέστι, πολλῆς ἀπολαῦον τῆς ἐπιμελείας. Οὐ γὰρ ἁπλῶς, ἀλλὰ σφόδρα τεχνικῶς δεῖ κεῖσθαι τὸ σῶμα· ὡς, ἐὰν τὸν τόπον ἐκθῇ, οὐκέτι κεῖται. Ὥστε οὐχ ἡνῶσθαι τῷ σώματι δεῖ μόνον, ἀλλὰ καὶ τὸν οἰκεῖον τόπον ἐπέχειν, ὡς ἐὰν ὑπερβῇς, οὐχ ἥνωσαι, οὐδὲ δέχῃ τὸ πνεῦμα. Η οὐχ ὁρᾷς ἐν ταῖς τῶν ὀστῶν μεταθέσεσι ταῖς κατά τινα περίστασιν συμβαινούσαις, ὅταν τὸν οἰκεῖον τό πον ὑπερβάν, τὸν ἑτέρου κατέχῃ, πῶς τῷ παντὶ σώματι λυμαίνεται, καὶ θάνατον πολλάκις εἰργάσατο, ἔστι δὲ ὅπου καὶ ἀνάξιον εὑρέθη λοιπὸν τοῦ κατέχει σθαι; πολλοὶ γὰρ πολλάκις αὐτὸ ἐκκόψαντες, διάκινον τὸν τόπον ἐποίησαν. Πανταχοῦ γὰρ ἡ πλεονεξία κακόν. Καὶ ἐπὶ τῶν στοιχείων δὲ, ὅταν τὴν οἰκείαν ἀφέντα συμμετρίαν πλεονάσῃ, τὸ πᾶν λυμαίνεται. Του τό ἐστι τὸ Συναρμολογούμενον, καὶ συμβιβαζόμε νον. Ὥστε ἕκαστον ἐπὶ τῆς οἰκείας μένειν χώρας, καὶ μὴ τῆς ἑτέρας καὶ μηδὲν αὐτῷ προσηκούσης ἐπιβαί νειν, ἐννόησον ὅσον ἐστί. Σὺ τὰ μέλη συντεθεῖς, ἐκεῖ. νος ἄνωθεν ἐπιχορηγεῖ. Καθάπερ γὰρ ἐπὶ τοῦ σώμα τός ἐστιν ὄργανα τοιαῦτα δεκτικά, οὕτως ἐστὶ καὶ ἐπὶ τοῦ πνεύματος, τῆς ῥίζης ἄνωθεν οὔσης πάσης· οἷον ἡ καρδία, τοῦ πνεύματος· τὸ ἦπαρ, τοῦ αἵματος· ὁ σπλὴν, τῆς χολῆς καὶ ἄλλα ἄλλου· πάντα δὲ ταῦτα ἀπὸ τοῦ ἐγκεφάλου τὴν αἰτίαν ἔχει· οὕτω καὶ ὁ Θεὸς ἐποίησε, τὸν ἄνθρωπον σφόδρα τιμῶν, καὶ οὐ βουλόμενος αὐτοῦ ἀπέχειν, τὴν μὲν αἰτίαν αὐτὸς ἀναρτησάμενος, συνεργοὺς δὲ ἑαυτῷ καταστήσας· καὶ τὸν μὲν ἔθηκεν εἰς τοῦτο, τὸν δὲ εἰς ἐκεῖνο. Οἷον ἀπό στολος ἀγγεῖον τοῦ σώματός ἐστι τὸ καιριώτερον, δε χόμενος [86] παρ' αὐτοῦ τὰ πάντα. Ὥστε ὥσπερ διὰ φλεβῶν καὶ ἀρτηριῶν, τοῦ λόγου λέγω, εἰς πάντας διατρέχειν ποιεῖ τὴν ζωὴν τὴν αἰώνιον. Ο προφήτης προλέγει τὰ μέλλοντα, καὶ αὐτὸς τὰ αὐτὰ κατασκευάζει· καὶ ἐκεῖνος μὲν συντίθησι τὰ ὀστᾶ· αὐτὸς δὲ αὐτοῖς ζωὴν χορηγεί, Πρὸς καταρτισμὸν τῶν ἁγίων, εἰς ἔργον διακονίας. Ἡ ἀγάπη ἀνοικοδομεῖ, καὶ τὸ συγκολλᾶσθαι ἀλλήλοις καὶ συμπήγνυσθαι καὶ ἁρμόζε σθαι, τοῦτο ποιεῖ. Εἰ τοίνυν βουλόμεθα του πνεύματος ἀπολαύειν τοῦ ἀπὸ τῆς κεφαλῆς, ἀλλήλων ἐχώμεθα. Δύο γάρ εἰσι διαιρέσεις ἀπὸ τοῦ σώματος τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ· μία μέν, ὅταν ψύξωμεν τὴν ἀγάπην, δευτέρα δὲ, ὅταν ἀνάξια τοῦ τελεῖν εἰς ἐκεῖνο τὸ σῶμα τολμήσωμεν· ἑκατέρως γὰρ χωρίζομεν ἑαυτοὺς τοῦ πληρώματος. Εἰ δὲ καὶ ἄλλους εἰς τὸ οἰκοδομεῖν τε τάγμεθα, οἱ μὴ οἰκοδομοῦντες, ἀλλὰ καὶ πρότερον σχίζοντες, τί οὐκ ἂν πάθοιεν; Οὐδὲν οὕτως Εκκλησίαν δυνήσεται διαιρεῖν, ὡς φιλαρχία· οὐδὲν οὕτω παροξύνει τὸν Θεὸν, ὡς τὸ Ἐκκλησίαν διαιρεθῆναι. Κἂν μυρία ὦμεν ἐργασάμενοι καλὰ, τῶν τὸ σῶμα απ τοῦ διατεμόντων οὐκ ἐλάττονα δώσομεν δίκην, οἱ τὸ πλήρωμα κατατέμνοντες τὸ ἐκκλησιαστικόν. Ἐκεῖνο μὲν γὰρ ἐπὶ κέρδει τῆς οἰκουμένης ἐγένετο, εἰ καὶ μὴ ἀπὸ διανοίας τοιαύτης· τοῦτο δὲ οὐδὲν οὐδαμοῦ τὸ χρήσιμον ἔχει, ἀλλὰ πολλὴ ἡ βλάβη. Ταυτά μοι οὐχὶ πρὸς τοὺς ἄρχοντας εἴρηται μόνον, ἀλλὰ καὶ πρὸς τοὺς ἀρχομένους. 'Ανήρ δέ τις ἅγιος εἶπέ τι δου κοῦν εἶναι τολμηρόν, πλὴν ἀλλ ̓ ὅμως ἐφθέγξατο. Τι δὴ τοῦτό ἐστιν; Οὐδὲ μαρτυρίου αἷμα ταύτην δύνα σθαι ἐξαλείφειν τὴν ἁμαρτίαν ἔφησεν. Εἰπὲ γάρ μοι, τίνος ἕνεκεν μαρτυρεῖς; οὐ διὰ τὴν δόξαν τοῦ Χριστοῦ; Ο τοίνυν τὴν ψυχὴν προέμενος ὑπὲρ τοῦ Χριστοῦ, πῶς τὴν Ἐκκλησίαν πορθεῖς, ὑπὲρ ἧς τὴν ψυχὴν προήκατο ὁ Χριστός; Ακουε τοῦ Παύλου λέγοντος, ὅτι οὐκ εἰμὶ ἄξιος καλεῖσθαι ἀπόστολος, ὅτι ἐδίωξα τὴν ̓Εκκλησίαν τοῦ Θεοῦ, καὶ ἐπόρθουν αὐτήν. Οὐκ ἔστιν αὕτη ἐλάττων ή βλάβη τῆς παρὰ ἐχθρῶν, ἀλλὰ πολὺ μείζων. Ἐκείνη μὲν γὰρ καὶ λαμπροτέραν αὐτὴν ἐργάζεται, αὕτη δὲ αὐτὴν καὶ παρὰ τοῖς ἐχθροῖς καταισχύνει, ὅταν ὑπὸ τῶν ἰδίων τέκνων πολεμῆται. Μέγα γὰρ δεῖγμα ἀπάτης εἶναι δοκεῖ παρ' αὐτοῖς τὸ τοὺς γεννηθέντας ἐν αὐτῇ καὶ τραφέντας, καὶ τα ἀπόῤῥητα αὐτῆς μεμαθηκότας ἀκριβῶς, τούτους μεταβαλλομένους ἐξαίφνης τὰ τῶν ἐχθρῶν αὐτὴν διατίθεσθαι. ε'. Ταῦτά μοι εἰρήσθω πρὸς τοὺς ἀδιαφόρως διδόντας ἑαυτοὺς τοῖς σχίζουσι τὴν Ἐκκλησίαν. Εἰ μὲν γὰρ καὶ δόγματα ἔχουσιν ἐναντία, καὶ διὰ τοῦτο οὐ προσἧκεν ἐκείνοις ἀναμίγνυσθαι· εἰ δὲ τὰ αὐτὰ φρονοῦσι, πολλῷ μᾶλλον. Τί δήποτε; Οτι φιλαρχίας ἐστὶν ἡ νόσος. Οὐκ ἴστε τί πεπόνθασιν οἱ περὶ Κορὲ καὶ Δαθὰν καὶ ̓Αβειρών ; ἄρα αὐτοὶ μόνοι, οὐχὶ δὲ καὶ οἱ [87] μετ' αὐτῶν; Τί λέγεις ; ἡ αὐτὴ πίστις ἐστὶν, ὀρθόδοξοι εἰσι κἀκεῖνοι. Τίνος οὖν ἕνεκεν οὐκ εἰτὶ μεθ ̓ ἡμῶν; Εἷς Κύριος, μία πίστις, εν βάπτισμα. Εἰ τὰ ἐκείνων καλῶς γίνεται, τὰ ἡμέτερα κακῶς· εἰ δὲ τὰ ἡμέτερα καλῶς, τὰ ἐκείνων κακῶς. Νήπιοι, φησί, κλυδωνι ζόμενοι καὶ περιφερόμενοι παντὶ ἀνέμῳ, Ἀρχεῖν τοῦτο ἡγεῖσθε, εἰπέ μοι, τὸ λέγειν, ὅτι ὀρθόδοξοι εἰσι, τὰ τῆς χειροτονίας δὲ οἴχεται καὶ ἀπόλωλε ; Καὶ τί τὸ ὄφελος τῶν ἄλλων, ταύτης οὐκ ἠκριβωμένης ; "Ωσπερ γὰρ ὑπὲρ τῆς πίστεως, οὕτω καὶ ὑπὲρ ταύτης μάθ χεσθαι χρή. Ἐπεὶ, εἰ παντὶ ἔξεστι πληροῦν τὰς χεῖ ρας αὐτοῦ, κατὰ τοὺς παλαιούς, καὶ ἱερεῖς γίνεσθαι, παρίτωσαν πάντες, εἰκῆ τὸ θυσιαστήριον ᾠκοδόμηται τοῦτο, εἰκῆ τὸ πλήρωμα τῆς Ἐκκλησίας, εἰκῆ τῶν ἱερέων ὁ ἀριθμός· ἀνέλωμεν αὐτὰ καὶ διαφθείρω μεν. Μὴ γένοιτο, φησίν. Ὑμεῖς αὐτὰ ποιεῖτε, καὶ φατε, Μὴ γένοιτο ; πῶς λέγεις, Μή γένοιτο, γενομέ νων αὐτῶν; Ἐγὼ λέγω καὶ μαρτύρομαι, οὐ τὸ ἐμαυ τοῦ σκοπῶν, ἀλλὰ τὴν ὑμετέραν σωτηρίαν· εἰ δέ τις ἀδιαφοροίη, αὐτὸς ἂν εἰδείη· εἰ δέ τινι τούτων οὐ μέλει, ἀλλ ̓ ἡμῖν μέλει· Ἐγὼ ἐφύτευσα, φησίν, Απολλὼς ἐπότισεν, ἀλλ' ὁ Θεὸς ηὔξανε. Πῶς οἴσομεν τὸν παρὰ τῶν Ἑλλήνων γέλωτα ; Εἰ γὰρ ὑπὲρ τῶν αἱρέσεων ἐγκαλοῦσιν ἡμῖν, ὑπὲρ τούτων τί οὐκ ἐροῦσιν; Εἰ τὰ αὐτὰ δόγματα, εἰ τὰ αὐτὰ μυστήρια, τίνος ἕνεκεν ἕτερος ἄρχων ἑτέρᾳ Ἐκκλησίᾳ ἐπιπηδᾷ; Ορᾶτε, φησὶν, ὅτι πάντα κενοδοξίας πεπλήρωται τὰ Χριστιανῶν, καὶ φιλαρχία παρ' αὐτοῖς καὶ ἀπάτη, γύμνωσον αὐτοὺς τοῦ πλήθους, φησί, τὴν νόσον ἔκα κοψον, τοῦ ὄχλου τὴν διαφθοράν, καὶ οὐδέν εἰσι. Βούλεσθε εἴπω ἃ περὶ τῆς πόλεως λέγουσι τῆς ἡμετέ ρας; πῶς ἡμᾶς εἰς εὐκολίαν διαβάλλουσιν ; Εξεστι, φησί, παντὶ τῷ βουλομένῳ εὑρεῖν τοὺς πειθομένους, καὶ οὐκ ἄν ποτε ἀπορήσειε τούτων. Ὢ τοῦ γέλωτος! ταῦτα πόσης αἰσχύνης; ̓Αλλὰ καὶ ἕτερος γέλως, ἑτέρα αἰσχύνη· "Αν τινες ἀλόντες παρ' ἡμῖν ἐπὶ τοῖς αἰσχίστοις, μέλλωσιν ἐπιτιμίου τυγχάνειν τινὸς, πολὺς ὁ τρόμος, πολὺς ὁ φόβος πάντοθεν · Μὴ ἀποπηδήσῃ, φησί, μὴ μετ ̓ ἐκείνων στῇ. Αποπη δήσῃ μὲν γὰρ μυριάκις ὁ τοιοῦτος, καὶ ἔστω μετ' ἐκείνων, οὐχὶ τῶν ἡμαρτηκότων λέγω· ἀλλ ̓ εἴ τις ἀναμάρτητος ὢν τυγχάνοι, καὶ βούλεται μεταθέσθαι, μεταθέσθω. Αλγῶ μὲν γὰρ καὶ κόπτομαι καὶ ὀδύρο μαι καὶ διαπρίομαι τὰ σπλάγχνα, ὡς οἰκείου μέσ όλους ἀποστερούμενος· πλὴν ἀλλ ̓ οὐχ οὕτως ἀλγῶ ὡς ἀναγκάζεσθαί τι,διὰ τὴν φόβον τοῦτον, τῶν μὴ προς ηκόντων ποιεῖν. • Unus codex et marg. Savil., καὶ διαπυροῦμαι. BOU 85 IN EPIST. AD EPHES. CAP misso alium tenet, quomodo totum corpus lædit, et quidem sæpe mortem affert, et sæpe etiam de cætero inven· tum est indignum quod retineatur? multi enim sæpe ev exciso, locum fecerunt vacuum. Semper enim malum est id, quod redundat. Et in elementis quoque quando sua relicta symmetria plus quam decet abundaverint, universitati perniciem afferunt. Iloc est esse compactum et connexum. Quare unumquodque in suo loco manere, nec in alterum excedere non convenientem, quantum sit cogita. Tu membra componis; ille desuper subministrat ac suppeditat. Ut enim in corpore sunt ejusmodi instrumenta apta ad suscipiendum, ita etiam in spiritu, cum sit desuper universa radix: ut cor est radix spiritus, jecur sanguinis, lien bilis, et alia alterius: hæc autem omnia habent causam a cerebro: sic Deus quoque fecit, hominem valde honorans, et nolens ab co abesse, ut qui ipse quidem causam a se pendere voluerit, sibi autem adjutores constituerit; et illum quidem ad hoc, hunc vero ad illud posuerit. Exempli causa apostolus est vas omnium corporis præcipnum, ab ipso omnia accipiens. Quamobrem tamquam per venas et arterias, verbi inquam, facit ad omnes currere vitam æternam. Propheta prædicit futura, et ipse cadem adstruit. Et ille quidem ossa componit; ipse eis vitam suppeditat. Ad perfectionem sanctorum, ad opus ministerii. Caritas ædificat et efficit ut inter se conglutinentur, compingantur et conjungantur. Si volumus ergo frui spiritu qui procedit a capite, alter alteri adhæreamus. Nam duæ sunt divisiones a corpore ecclesiastico; una quidem, quando refrixerimus in caritate; secunda autem qua ausi fuerimus ea facere, quæ sunt indigna ut simus in illo corpore; utroque enim modo nos separamus a pleno illo conventu. Quod si collocati ac constituti sumus ut alios ad hoc ædificemus, qui prius scindunt quid non patientur? Nihil Ecclesiam æque potest dividere, ut ambitio et amor imperii et gerendi magistratus nihil Deum æque irritat atque divisam esse Ecclesiam. Etiamsi bona fecerimus innumerabilia, non minores, quam qui ejus corpus discindunt, pœnas dabimus, qui plenum ccclesiasticum conventum conscindimus. Nam illud quidem factum est ad lucrum orbis terrarum, etsi non eo animo: hoc autem nullam usquam habet utilitatem, sed ex eo damni est plurimum. Hæc a me dicta sunt non solum ad eos qui gerunt magistratus, sed etiam ad eos qui ab illis reguntur. Dixit auteni vir quidam sanctus quiddam, quod magnam præ se fert audaciam, sed tamen inimicos HOMIL. M eam efficit 66 clariorem; hoc autem etiam apud una eam probro ac dedecore afficit, quando sni filii eam bello appetunt. Videtur enim magnum esse fraudis indicium apud eos, quod qui in ea sunt nati el educali et ejus arcana exacte didicerunt, ii repente mutati, tamquam inimici in eam sint affecti. 5. Hæc a me dicta sint ad eos, qui se dedunt indiscriminatim iis, qui scindunt Ecclesiam. Nam si dogmata quidem habent contraria, vel propter hoc ipsum non conveniebat cum illis misceri : sin autem eadem sentiunt, multo magis. Quare? Quoniam est morbus ambitionis et amoris imperii et magistratus. Nescitis quid passi sunt Core, Dathan et Abiron ? num ipsi soli? annon etiam ii qui erant cum ipsis ? Quid dicis? eadem est fides, illi quoque sunt orthodoxi? cur ergo non sunt nobiscum? Unus Dominus, fides, unum baptisma. Si res illorum recte habent, nostræ male; si res nostræ bene, res illorum male. Parvuli, inquit, fluctuantes, et qui circumferuntur omni vento. Existimatisne, quæso, sufficere si dicatur quod sint orthodoxi, pereat autem et intereat ordinatio ? Et quid prosunt alia, si ea non sit exacta et accurata? Sicut enim pro fide, ita etiam pro hac pugnandum est. Nam si cuilibet licet suas implere manus, ut dicebant veteres, et fieri sacerdotes, accedant omnes frustra fuit bæc ara ædificata, frustra est plenus Ecclesiæ conventus, frustra est sacerdotum numerus ea de medio tollamus et perdamus. Absit, inquit. Vos hæc ipsa facitis; et dicitis, Absit? quomodo dicis, Absit, cum ipsa facta sint? Ego hæc dico et testificor, non spectans id quod mea interest, sed vestram salutem: si quis sit qui putet nihil referre, ipse viderit; si cui autem ex his non est curæ, at nobis est Ego plantavi, inquit, Apollo rigavit, sed Deus dedit incrementum (1. Cor. 3. 6). Quomodo feremus Græcorum risum et ludibrium ? Nam si nobis crimini dant hæreses, de his quid non dicent? Si eadem sunt dogmata, si eadem mysteria, quanam de causa alius rector aliam invadit Ecclesiam? Videte, inquiunt, quod res omnes Christianorum plenæ sunt inani gloria? quod ambitio apud eos, fraus et dolus ? Adime eis, inquiunt, multitudinem, exscinde morbum, et turbæ corruptionem, et nihil sunt. Vultis dicam quæ dicunt de nostra civitate? quomodo nos arguunt de nimia facilitate? Licet, inquiunt, cuivis volenti invenire qui persuadeantur et credant; nec ii unquam defuerint. O rem ridiculam! Quodnam est hoc dedecus? Sed est aliud quoque ridiculum, et aliud probrum ac dedecus. Si qui ex nobis convicti rerum turpissimarum, sint aliquam pœnam daturi, magnus est tremor, magnus undique pavor, Ne resiliat, inquit, et desciscat, ne stel cum illis. Millies resiliat ac deficiat et sit cum illis, non dico, si quis sit ex iis qui peccarunt, sed etsi quis sit nulli peccato obnoxius et vult deficere, deficiat. Nam ego quidem dolen et defleo et plango et visceribus dissecor, ut qui priver proprio membro; sed non ita doleo ut propter metum cogar aliquid facere haud conveniens. est eloquutus. Quid hoc est autem ? Dixit ne sanguinem quidem martyrii posse delere hoc peccatum. Nam dic mihi, quam I ob causam es martyr? annon propter Christi gloriam ? Qui pro Christo aniChristus suam profudit animam? Audi Paulum diapostolus, qui perse centem, Non sum dignus vocari quutus sum Ecclesiam Dei (1. Cor. 15. 9), et eam sum depopulatus. Non est hoc minus damnum quam quod affertur ab inimicis, sed multo majus. Nam illud PATROL. GR. LXII. 6 |