Orcadas, ac minima contentos nocte Britannos:
Sed quæ nunc populi fiunt victoris in urbe,
Non faciunt illi, quos vicimus. Et tamen unus
Armenius Zalates cunctis narratur ephebis

subactas, et Britannos brevissimam noctem satis habentes. Verum illi quos subegimus non perpetrant ea quæ aguntur in civitate populi triumphantis. Ac nihilominus memoratur unus Zalates ex Armenia universis impuberibus effæminatior se

Juverne revocavi e 2. 3. 5. 10. 14. 15. 17. 20. 21. 23. 24. 25. 27. 45-51. 54-69. 71. 72. 73. 74. 78. 79. 80. 81. Ita scriptum ap. Mel. 11. 6. et Ptolem. in cod. Palat. Iovovepvía; nam in vulgatis ejus libris legitur lovepvía, ut ap. Agathem. II. 8. Jubernæ 1. 16. 26. 70. 75. 76. 77. 82. Vivernæ 11. 29. probb. Schurzfl. et Beck. qui hoc nomen, addito duplici digamma, (FIFEPNH) effictum putant ex Gr. 'Iépyn, quo Hiberniæ nomine utuntur Aristot. de mundo, Strabo 1. II. et Iv. Claudian. Cons. Hon. iv. 33. et de laud. Stilic. 11. 252. Invernæ 53. Vibernæ 52. Hyverne 22. ad marg. Hiberniæ 19. Laverne 22. -161 Archadas 45. Orchadas 10. 17. 19-24. 49. 60. 65. Sed in optimis exemplarr. Romanorum scriptorum Orcades, et Gr. 'Opêdões dicuntur. et pro ac 10. 20.–162. 163 absunt ab 60. 65. Si pro Sed 72. fiunt populi 11.-163 ipsi 45. vincimus 21. a m. pr. Post vicimus majorem posui distinctionem. v. Comm. attamen 16.-164 Zalaces 17. 21. 24. 52. 70. 75. 76. 81. Zelates 23. a m. sec.

NOTÆ

longe sunt Orcades aliæ triginta Insulæ, quas Mela scribit.' Alii legunt, Jubernæ.

161 Orcadas] Vetus Schol. ex Mela, triginta numerat, quadraginta vero Plinius, IV. 16. modicis inter se discretas spatiis. Sitæ sunt ultra Scotiam, in Oceano Septentrionali, seu Caledonio. Undecim referuntur aliis majores, cum minoribus aliquot, apud recentiores, et titulo Ducatus nuper insignitæ dicuntur.

Modo captas] Nuper ab Imperatore Claudio subactas. Is et de Britannis triumphavit eo tempore, et inde Britannicum vocari filium suum vo

luit.

Britannos] Majoris Britanniæ populos, qui modo sunt Angli et Scoti. Virgil. Ecl. 1. Et penitus toto divisos orbe Britannos.' Cornelius Tacitus in vita Julii Agricolæ, non longe ab initio, describit ac mire laudat eam Insulam.

Minima contentos nocte] Septentrionales terras ac Insulas intelligit ad Britanniam majorem pertinentes, ubi circa Solstitium æstivum nox brevis est, sicut hyemali longior, et dies fere nullus quod facit Sphæræ inclinatio, et Solis super horisontem mora longior aut brevior. Vide Plin. 11. 75. Idem 1. vi. capite ultimo. Cornel. Tacit. loco mox citato. In Britannia,' inquit, dierum spatia ultra nostri orbis mensuram: et nox clara, et extrema parte Britanniæ brevis, ut finem atque initium lucis exiguo discrimine internoscas.'

162 Populi victoris] Apud Romanos Gentium Dominos, dominantur vitia quælibet turpissima.

164 Zalates] Nomen proprium Armenii pueri molliculi, tenelli, inter alios obsides Romanis traditi.

Ephebis] Imberbibus pueris, ab ¿onẞéw, pubesco.

Mollior ardenti sese indulsisse Tribuno.

Aspice, quid faciant commercia! venerat obses.
Hic fiunt homines. Nam si mora longior Urbem
Indulsit pueris, non unquam deerit amator:
Mittentur bracæ, cultelli, fræna, flagellum.
Sic prætextatos referunt Artaxata mores.

165

170

tradidisse Tribuno flagranti. Contemplare quidnam afferant consortia. Ille obses accesserat. Hic homines perficiuntur. Etenim si diuturna commoratio pueris concedat civitatem, nunquam deficiet qui depereat. Abjicientur femoralia, cultri, habena, scuticæ. Atque ita mores Prætextatos reportant ad urbem Artaxata.

26.49. 55. 60. Zelaces 14. 19. 23. a m. pr. Celates 10. Zalaches 22. Galaces 45. Talaces 10. Jelaces 20. Galathes 15. Galates 16. Zelotes 54. prob. Sabino, qui hos Armeniæ populos esse monet. Sed Zalates h. 1. est potius nomen propr. obsidis.-166 venerat hospes 26.-167 Sic 4. Hic fiunt omnes. si mora cet. 14.-168 nonnunquam 10. 49. 63. nunquam 17. 24.-169 braca 23. 24. 45. 46. 48. 49. 56. 59. 61. 62. 63. 68. 69. 71. Gr. ʼn Врákа et тò Врákos, ap. Diodor. 11. 30. Strabon. et al. braccæ alii; eaque scriptura usitatior. bracha 47. braccha 27. 60. 65. clitellæ ingeniose conjec. Schrader. Cultelli certe male junguntur cum_bracis, frenis ac flagellis.-170 Si 4. Hic 61. Possis suspicari Hinc, h. e. Roma, et referent. Sed vulgata quoque lectio bene se habet.

NOTE

165 Ardenti] Insano amore depe- rumpat. reunti.

Sese indulsisse] Sui corporis nefarie copiam fecisse, facile nimium.

166 Aspice quid faciant commercia] Sanctus Gregorius Magnus, Moral. 1. c. 1. Bonum esse cum bonis, haud valde laudabile est,' inquit:' at immensi est præconii, bonum etiam inter malos extitisse.'

Venerat obses] Zalates nempe integer venit, at brevi depravatus est apud nos.

167 Hic fiunt homines] Sarcasmus. Non sine causa multi e longinquis terris Romam petunt, ubi veluti fiant, ac perficiantur, ex consortio Nobilium Romanorum, et ex mora in urbe orbis Domina. Ironice admodum.

Nam si mora longior, &c.] Si paulo diutius hic Romæ commorentur, aderit continuo, qui pueros illos advenas infandis libidinibus implicet et cor

169 Mittentur bracæ, &c.] Ab illis nequam et corruptoribus mittentur dona et munera pueris innocentibus eorum indoli congrua, quibus capiatur, ac in obsequium male pelliciatur animus puerilis, cereus in vitium flecti, ut ait Horatius ad Pisones. Vel, mittentur, id est, omittentur deinceps ac negligentur patrii mores et prisca integritas, cum primum voluptatibus irretiti fuerint hi pueri.

Braca] Quas in usu non Gallis tantum, sed et Phrygibus, Lydis, Persis, aliisque comperimus. Vide Persii Satiram 3. vs. 53. Diodor. Sicul. vi. 9. Joseph. Scaliger. in Propertii l. IV.

Cultelli] Munuscula, quibus utplu rimum delectantur pueri.

Fræna, flagellum] Quibus equos agitent, ac venationi insistant.

170 Prætextatos mores] Duo contraria omnino vox ista significat, et

EXCURSUS

AD SAT. II. 7.

MEMORABILIS est lectio puteum in 59. et 60. Ita jam olim conj. Vales. et Græv. qui idem persuaserat Nic. Heinsio, ut sensus sit: jubet Cleanthas servare puteum, habet imagines Cleanthis, ex puteo aquam haurientis, vel hauriendis aquis apud puteum stantis. Nam Cleanthes, ab inopia vexatus, ut interdiu studiis literarum vacare posset, operam suam locavit Atheniensi cuidam, cujus hortum noctu aqua, ex puteis hausta, irrigaret, unde et peάvrλns dictus est: v. Suidas, Diogen. Laërt. et Sen. Epist. 44. Id omnino arridere potest: sententiam tamen illam paulo durioribus obscurioribusque verbis expressam esse facile intelligitur; (nisi forte puteum Cleanthis legendum) neque vulgata lectio inepta videtur. Pluteus s. pluteum proprie dicitur asser, parieti affixus, vel armarium, repositorium, scrinium, parieti inclusum, in quo imagines seu libri reponebantur; et hinc ipsa quoque bibliotheca aut museum. Sic forte ap. Pers. 1. 106. et ap. Sidon. cujus verba Britann. laudavit: Hic libri affatim in promtu: videre te crederes aut grammaticales pluteos, aut Athenæi cuneos, aut armaria exstructa bibliopolarum et bibliothecarum.' Lipsius in Synt. de biblioth. c. 10. huc etiam refert vetus distichon, imagini Virgilianæ subscriptum, Lucis damna nihil tanto nocuere poëtæ, Quem præsentat honos carminis et plutei,' (h. e. videtur vivere, qui in libris et imagine vivit) et sigilla plutealia ap. Cic. ad Att. 1. 10. ubi tamen optimi libri sigillata putealia exhibent.

EXCURSUS

AD SAT. II. 149-157.

Esse aliquid pro vulg. aliquos olim suspicabar tanquam exquisitius, et nunc recepi e cod. Schurzfl. Probavere hanc lect. Schurzfl., Schraderus, et Burm. ad simil. loc. Prop. IV. 7. 1. qui haud dubie Juvenalis animo obversabatur: Sunt aliquid Manes; letum non omnia finit, Luridaque evictos effugit umbra rogos.' Utrique forte præivit Homerus II. Ψ. 103. 104. Ω πόποι, ή ῥά τις ἐστὶ καὶ εἶν ἀΐδαο δόμοισι Ψυχὴ καὶ εἴδωλον· ἀτὰρ φρένες οὐκ ἔνι πάμπαν. Ibi in antiquiss. cod. Ms. Lips. pro is legitur, quod non spernendum judicabat Ernesti, ut sensus esset: Non ergo falsum est, apud inferos esse ψυχάς, cet. Eodem sensu Græci scriptores passim dixere elval T, et Ovid. Met. vi. 543. si numina Divum Sunt aliquid.'

Vs. 150. pontum 1. 70. 75. 76. 81. 82. sed contum 2-12. 14. 15. 17. 19-27. 44-69. 71-74. 77-80. quod restitui, quoniam tanta auctoritate firmatur, aptiusque videtur h. 1. ubi Juvenalis subtiliter illas fabulas et commenta poëtarum explodit. Respexit, opinor, verba Virg. Æn. vi. 302 'Ipse [Charon portitor] ratem conto subigit, velisque mi nistrat, Et ferruginea subvectat corpora cymba.' Eundem Maronis locum, ubi etiam, ut h. 1. versu seq., de magna umbrarum, transmitti cupientium, turba agitur, contulit vetus Schol, sed perperam, memoriæ forsan vitio, ita ascripsit: Ipse ratem ponto subiit, cet.-Nic. Heinsius pro Et pontum vel contum malebat Et Porthmeum vel Porthmeaque et; (v. Burm. ad Virg. 1. 1.) at Sterke in Actis literariis societatis Rheno-Trajectina Lugd. Bat. 1793. 8. T. 1. p. 174. Et cantum et Stygio ranas, cet. h. e. ranas cantantes. Ita legitur in cod. 16. idque placere potest propter exquisi