Obrázky na stránke
PDF
ePub

Fur erit, atque ideo nulli comes exeo, tanquam
Mancus et exstinctae corpus non utile dextrae.
Quis nunc diligitur, nisi conscius, et cuï fervens
Aestuat occultis animus semperque tacendis ?
Nil tibi se debere putat, nil conferet unquam,
Participem qui te secreti fecit honesti :
Carus erit Verri, qui Verrem tempore, quo vult,
Accusare potest. Tanti tibi non sit opaci

50

Omnis arena Tagi quodque in mare volvitur aurum, 55
Ut somno careas ponendaque praemia sumas
Tristis et a magno semper timearis amico!

Quae nunc divitibus gens acceptissima nostris

Et quos praecipue fugiam, properabo fateri,

Nec pudor obstabit. Non possum ferre, Quirites,
Graecam urbem: quamvis quota portio faecis Achaei?
Jam pridem Syrus in Tiberim defluxit Orontes,
Et linguam et mores et cum tibicine chordas
Obliquas, nec non gentilia tympana secum
Vexit, et ad Circum jussas prostare puellas.
Ite quibus grata est picta lupa barbara mitra !
Rusticus ille tuus sumit trechedipna, Quirine,
Et ceromatico fert niceteria collo.

Hic alta Sicyone, ast hic Amydone relicta,
Hic Andro, ille Samo, hic Trallibus aut Alabandis,

47 nulli comes exeo] "No governor takes me out in his suite."

54 Tanti tibi non sit, &c.] "Do not rate all the sand which thickens Tagus, and the gold he rolls to the sea, so high as to lose your sleep for them, and take to your sorrow the fee you will have to pay again, and pass for the friend of one, who must always fear you, and can destroy you when he will." For a similar use of tanti esse, cf. x. 97; for an opposite, xiii. 96, note.Opaci-aurum is not exactly a hendiadys, as the second clause is an afterthought added to explain the first.

бо

65

70

61 quamvis] "And yet," kαíтOL; or, if there be any difference between quamvis and quamquam, "However, what proportion of the scoundrels are Greeks?"

64 Obliquas] sc. 'sambucae.' 66 Ite] To the circus.

67 trechedipna] "Vestimenta parasitica vel galliculas currentium ad coenam" (Schol.).

68.] The Romans now took Greek exercises in private or public gymnasia. In Horace's time they took simpler exercises in the Campus Martius (Carm. i. 8. 4-12). Seneca and Pliny the Elder thought wrestling an immoral exhibition.

Esquilias dictumque petunt a vimine collem,
Viscera magnarum domuum dominique futuri.
Ingenium velox, audacia perdita, sermo

Promtus et Isaeo torrentior. Ede, quid illum
Esse putes? quem vis hominem, secum attulit ad nos:
Grammaticus, rhetor, geometres, pictor, aliptes,

76

Augur, schoenobates, medicus, magus: omnia novit.
Graeculus esuriens in coelum, jusseris, ibit.

80

Ad summam, non Maurus erat neque Sarmata nec Thrax,
Qui sumsit pennas, mediis sed natus Athenis.
Horum ego non fugiam conchylia? me prior ille
Signabit? fultusque toro meliore recumbet
Advectus Romam, quo pruna et cottana vento?
Usque adeo nihil est, quod nostra infantia coelum
Hausit Aventini, bacca nutrita Sabina?
Quid? quod adulandi gens prudentissima laudat
Sermonem indocti, faciem deformis amici,
Et longum invalidi collum cervicibus aequat
Herculis, Antaeum procul a tellure tenentis,
Miratur vocem angustam, qua deterius nec

74 Promtus et Isaeo torrentior] In Greek and Latin, instead of comparing two similar things or persons, or two similar qualities, it is common to compare a quality with a person or thing. If we try in English, we can compare a person with a quality: "Isaeus was not so impetuously fluent as their ready talk."

76 aliptes] Here in its earlier sense of trainer. At Rome it came to be sometimes used in a narrower etymological sense of the slave who attended his master in the gymnasium.

78.] 'Si' is omitted in these parenthethical conditions. Cf.:

"Tu quoque magnam Partem opere in tanto sineret dolor, Icare, haberes." (Aen. vi. 30.) "Par ad honesta, libeat, facultas."

(Sen. ad Marc. 16, § 1.)

85

90

[blocks in formation]

88, 89.] They are ingenious, as well as bold. The invalid's long

throat reminds them of Hercules' bull neck, when it was stretched upwards and backwards.

90 qua-marito] "So bad that the cock, when he feathers his hen, cannot make a worse.' Ille = vox illius, Mayor; perhaps rather= =qua deteriorem non edit sonum ille.Nec oudé, not even; it gains the sense somehow as follows (nothing makes a worse noise), "nor the cock either," i.e. not even the cock; after

Ille sonat, quo mordetur gallina marito.

Haec eadem licet et nobis laudare: sed illis

Creditur. An melior, quum Thaida sustinet, aut quum Uxorem comoedus agit vel Dorida nullo

Cultam palliolo? Mulier nempe ipsa videtur,

Non persona loqui: vacua et plana omnia dicas
Infra ventriculum et tenui distantia rima.
Nec tamen Antiochus, nec erit mirabilis illic
Aut Stratocles aut cum molli Demetrius Haemo:
Natio comoeda est. Rides, majore cachinno
Concutitur; flet, si lacrimas conspexit amici,
Nec dolet; igniculum brumae si tempore poscas,
Accipit endromidem; si dixeris, "Aestuo," sudat.
Non sumus ergo pares: melior, qui semper et omni
Nocte dieque potest aliena sumere vultum
A facie, jactare manus, laudare paratus,
Si bene ructavit, si rectum minxit amicus,
Si trulla inverso crepitum dedit aurea fundo.
Praeterea sanctum nihil est et ab inguine tutum :
Non matrona laris, non filia virgo, neque ipse
Sponsus levis adhuc, non filius ante pudicus.
Horum si nihil est, aviam resupinat amici.
Scire volunt secreta domus atque inde timeri.
Et quoniam coepit Graecorum mentio, transi

which it is easy to omit the clause in brackets.

94 Dorida nullo cultam palliolo] Cf. Eur. Hec. 933: μovÓTETXOS Δωρὶς ὡς κόρα. As waiting-women were not allowed shawls, and so obliged to follow the Dorian fashion, Doris would be a natural name for them.

95 nempe] To be sure they act well; still they would be nothing among Greeks.

102 igniculum] "A bit of fire." 103 Accipit] Not merely capit or induit, he is glad to get his cue from you.

[merged small][merged small][merged small][ocr errors]

105 aliena] So P.; all the rest alienum, which Juvenal ought to have written.

108.] Almost certainly we are to think of a 'cottabus,' probably in this context of an indecent one, suitable to a man: "Qui Lacedaemonium pytismate lubricat orbem (xi. 173).

114 transi] Leave the boyish rudiments of sin, and listen to the crimes of manhood. Some think transi ad gymnasia to the philosophic schools; but it is not certain that gymnasia' can mean schools; or majoris abollae, a bigger

Gymnasia atque audi facinus majoris abollae.
Stoicus occidit Baream, delator amicum,
Discipulamque senex, ripa nutritus in illa,
Ad quam Gorgonei delapsa est pinna caballi.
Non est Romano cuiquam locus hic, ubi regnat
Protogenes aliquis vel Diphilus aut Hermarchus,
Qui gentis vitio nunquam partitur amicum,
Solus habet. Nam quum facilem stillavit in aurem
Exiguum de naturae patriaeque veneno,
Limine summoveor; perierunt tempora longi
Servitii. Nusquam minor est jactura clientis,

Quod porro officium, ne nobis blandiar, aut quod
Pauperis hic meritum, si curet nocte togatus
Currere, quum Praetor lictorem impellat et ire
Praecipitem jubeat, dudum vigilantibus orbis,
Ne prior Albinam et Modiam collega salutet?
Divitis hic servi claudit latus ingenuorum
Filius alter enim, quantum in legione tribuni
Accipiunt, donat Calvinae vel Catienae,

115

120

125

130

Ut semel atque iterum super illam palpitet: at tu,
Quum tibi vestiti facies scorti placet, haeres

135

Et dubitas alta Chionen deducere sella.

Da testem Romae tam sanctum, quam fuit hospes
Numinis Idaei; procedat vel Numa vel qui
Servavit trepidam flagranti ex aede Minervam:
Protinus ad censum, de moribus ultima fiet

140

philosopher's cloak, without more help from the context than they get here.

117 Discipulam] So Ritter, to give force to senex, as the client could not be much older than the patron, while the copyists might easily forget Barea's daughter.

118.] Though a native of Berytus, he might be educated at Tarsus, which Juvenal probably derived from Pegasus' hoof.-Caballi, slang, like nag. Cf. "pigri sarraca Bootae" (v. 23), "immeritis franguntur crura

caballis" (x. 60).

125.] He is sold cheap for another false smile from a Greek.

129 dudum] As he thinks; a Scholiast, who saw the difficulty, "quamvis contemnat, festinat tamen.

132, 133.] Spends a tribune's pay in presents to wealthy matrons. 137 hospes] P. Scipio Nasica. 139.] Lucius Caecilius Metellus saved the Palladium from the temple of Vesta, B.C. 241.

140 Protinus] "Straight to the point of his fortune."

Quaestio: "quot pascit servos? quot possidet agri
Jugera? quam multa magnaque paropside coenat?"
Quantum quisque sua nummorum servat in arca,
Tantum habet et fidei. Jures licet et Samothracum
Et nostrorum aras; contemnere fulmina pauper
Creditur atque Deos, Dis ignoscentibus ipsis.
Quid? quod materiam praebet causasque jocorum
Omnibus hic idem, si foeda et scissa lacerna,
Si toga sordidula est et rupta calceus alter
Pelle patet: vel si, consuto vulnere, crassum
Atque recens linum ostendit non una cicatrix.
Nil habet infelix paupertas durius in se,

145

150

155

Quam quod ridiculos homines facit. "Exeat," inquit,
"Si pudor est de se, pulvino surgat equestri
Cujus res legi non sufficit, et sedeant hic
Lenonum pueri quocumque in fornice nati,
Hic plaudat nitidi praeconis filius inter
Pinnirapi cultos juvenes juvenesque lanistae.
Sic libitum vano, qui nos distinxit, Othoni."
Quis gener hic placuit censu minor atque puellae
Sarcinulis impar? quis pauper scribitur heres?
Quando in consilio est Aedilibus? Agmine facto
Debuerant olim tenues migrasse Quirites.

142 paropside] "Dish." The Roman, not the Attic sense.

150 crassum atque recens] He is always having his shoes mended, so there is always a glaring new patch to show.

So

154 Si pudor est de se] the Scholiast, and probably Pithon's MS., the corrector whereof and the other MSS. have Si pudor est, et de, which is neater, and less vigorous.

158 Pinnirapi] The gladiator matched with the Samnite. The pinna was a trophy: "Cum septem incolumis pinnis redit ac recipit se,' Lucilius.

[ocr errors]
[blocks in formation]

160

would be convenient if it could be
made a general term for a wife's
fortune; but Achaintre, who makes
it equal to trousseau, is nearer right
than the Scholiast, who makes it
dos. If so, instead of saying, "He
gives her less than she brings him,"
he says,
"He is not equal to giving
her a house to put her things in."
162.] When is he (not comes to
a governor, but) assessor to an
aedile, a mere police magistrate?

163 Debuerant olim migrasse] 'Olim' carries the mind back to a past time, at which it had long been their duty to have emigrated, if the tenses can be tabulated in order of succession, except in direct narrative. In idiomatic English we

с

« PredošláPokračovať »