DIDIA. T. L. SALVIA. MATER. IN. MEO. DOLORE. IN. HOC. SEPVLCHRO. VIVA. NOMEN. INSCRIPSI. MEVM. HAEC. EST. DOMVS. MEA. CVM. MEIS. Et in Narbonensi Inscript. apud Maffeium, in Galliæ Antiq. Epist. XV, pag. 71: Hanc siquidem nobis fata dedere domum. In Epitaphio Lesbiæ apud Pith. p. 95 : Hanc sibi sola domum corporis instituit. Et alibi sæpe, ne nimia afferam. Vid. Bonifac. de comp. Epitaph. cap. 2, et Oliverium, ad Marm. Pisaur. p. 168. Ed. Denique in fine versus legendum esse rura Piorum, non, ut omnes editiones præferunt, jura, eadem suadet comparatio a poeta instituta, Campi Piorum, in quo monumentum et statuæ erant fratrum Catanensium, cum campo Elysio, qui et campus piorum dicitur a Lucano, lib. III, 12: Sedibus Elysiis, campoque expulsa piorum Ad Stygias, inquit, tenebras, manesque nocentes Post bellum civile trahor. Et ne rura piorum insolens esse existimes, arva et jugera piorum tibi et alii poetæ dabunt. Ovidius, Metam. XI, 62: Cuncta recognoscit; quærensque per arva piorum Invenit Eurydicen. Auctor Elegiæ ad Liviam, v. 329: Ille pio, si non temere hæc creduntur, in arvo Claudianus in Eutr. I, 453: tuque o, si forte inferna piorum Jugera, et Elysias scindis, Serrane, novales. LUCILII JUNIORIS ALIORUM CARMINUM FRAGMENTA. I. SENECA, NATUR. QUEST. LIB. III, CAP. I. Sive ut apud te, Junior carissime, invenio : Eleus Siculis de fontibus exsilit amnis *. * Eleus amnis dicitur hoc versu Alpheus, fluvius Achaiæ, quem dicebant sub mari cursum agere et in Sicilia apud Syracusas sub nomine Arethusæ rursus erumpere. Iterum hujus versus meminit, quamvis non recitet, Seneca, in libro III Naturalium Quæstionum, cap. 26: « Quidam fontes, inquit, certo tempore purgamenta ejectant, ut Arethusa in Sicilia ; quinta quaque æstate per Olympia. Inde opinio est, Alpheon ex Achaia eo usque penetrare, et agere sub mare cursum, nec ante, quam in Syracu sano litore, emergere. Ideoque iis diebus, quibus Olympia sunt, victimarum stercus secundo traditum flumini illic redundare. Hoc et a te traditum est in poemate, Lucili carissime, et a Virgilio, qui alloquitur Arethusam: Sic tibi quum fluctus, etc.» Apparet, eum versum Lucilii ex eo poemate fuisse, in quo de rebus memorabilibus Siciliæ egerat. De quo poemate plura diximus in Prooemio. Phrasi exsilit amnis similiter usus est Lucilius in Etna, v. 324: Donec confluvio revolutis æstibus, omnis Exsilit ». II. IDEM, EPIST. IX. Hunc versum a te dici non paullo melius, et adstrictius, memini : Non est tuum, fortuna quod fecit tuum. Illud etiamnum melius dictum a te non præteribo: Dari bonum quod potuit, auferri potest. III. IDEM, EPISTOLA XXIV. Hæc quum descripsisses, quo , quo soles ore, semper quidem magnus, nunquam tamen acrior, quam ubi veritati commodas verba, dixisti : Mors non ultima venit; quæ rapit, ultima mors est *. Hunc versum sub Lucilii Junioris nomine Pithoeus inter Epigr. et Poem. vet. in fine libri III, pag. 121 edit. Lugd. et post eum P. Burmannus, Antholog. Lat. lib. III, epigr. 150, ediderunt, eoque nomen Lucilii, alias obscurum et incognitum, inter poetas Latinos quodam modo comparere fecerunt, quod nos, magno poemate de Ætna ei reddito, multo magis conspicuum et illustre fecimus. Dederunt autem versum paullo aliter; nempe ut Muretus in Seneca edidit: Mors non una venit, sed, quæ rapit, ultima mors est ». Ante Muretum omnes libri, ut nos. Et Lipsius veterem lectionem teneri postulat, deleta particula sed. Idem putat, posse eum heroicum in binos anapastos redigi, hoc modo: Mors non ultima venit; Quæ rapit, ultima mors est ». Sententiam Lipsius hanc esse ait: Non quæ venit, et jam præteriit, mors est: sed illa proprie, quæ rapit ultima, et nos aufert. Gronovio Lipsius videtur sententiam non assequutus esse, eamque e contextu et ad mentem Senecæ aliter explicat: «Falsum est, inquit Lucilius, mortem ultimam rerum venire, vel venisse: multis mortibus conficimur, et sæpe ad nos venit, antequam rapiat: sed illa mors, quæ nos rapit et aufert, ipsarum mortium est ultima ». De eodem versu Gronov. egit in Epist. ad Nic. Heinsium, t. III Syllog. Burm. p. 185. Burmannus sec. lectionem Mureti defendit ad Anthol. 1. c. quod in vulgatæ prima parte Mors non ultima alienum videbatur. Et confirmari putat lectionem non una ex versu Statii, Theb. I, 109: « Et populis mors una venit », i. e. eadem communis vel certa; ubi alii male legunt multa. ED. Sed adludit Lucilius haud dubie ad vulgare dictum, quo mors ultima, scilicet omnium rerum finis, dicitur, ut Petronius in Troja halosi, «< continuat in mortem ultimam somros ». atque Horatius, Epist. I, xv1, 79, « mors ultima linea rerum ». CORNELII SEVERI FRAGMENTUM DE MORTE CICERONIS. EX M. ANNÆI SENECA SUASORIA VII. ORAQUE magnanimum spirantia pæne virorum 1. Seneca hoc profert fragmentum Corn. Severi, postquam varia Ciceronis elogia e disertissimis historicis recitavit, subditque : « Nemo tamen, ex tot disertissimis viris, melius Ciceronis mortem deploravit, quam Corn. Severus ». Descriptionem autem harum calamitatum sat copiosam habemus, quum apud Plutarch. in vitis Ciceronis et Antonii, tum in Dionis libro XLVII. Qui fontes omnibus quum pateant, pauca tantum ex iis delibabimus, ad illustrationem Cornelii nostri facientia. Sic ergo Dio de capitibus proscriptorum pag. 328 ed. Hon. πολλοὶ μὲν γὰρ ἐν ταῖς οἰκίαις, ἔν τε ταῖς ἀγοραῖς, καὶ πρὸς τοῖς ἱεροῖς σποράδην ἀπεκτίννοντο, καὶ αἵ τε κεφαλαὶ αὐτῶν ἐπὶ τὸ βῆμα εὐθὺς ἀνετίθεντο • multi quidem in adibus et plateis et in templis sparsim occidebantur, atque eorum capita illico in Rostris proponebantur. Hinc intelligere licet, cur Severus dixerit ora pæne spirantia illic conspecta, quum e vestigio ad eum locum raperen tur. Hæc est adnotatio Goralli, quam introductionis loco nostris præmittere placuit. 2. In Rostris jacuere suis, quæ olim frequentibus concionibus celebraverant, et quasi sua fecerant. Similiter Florus, Hist. Rom. IV,6,! 5: tur.-. Romæ capita cæsorum proponere in Rostris jam usitatum erat: verum sic quoque civitas lacrymas tenere non potuit, quum recisum Ciceronis caput in illis suis Rostris videre- Abstulit omnes Gorallus cum Schotto explicat: omnium reliquorum pro Rostris imagines una Ciceronis obscuravit, præstrinxitque oculos: refert igitur omnes ad imago. Sed melius abstulit explicatur avertit in se omnes, vel potius omnium spectantium oculos animosque, ut interpretatur Schultingius ad Senecæ Suasor. et Nic. Heinsius ad Ovid. Her. XV, 140. Rectissime cl. Schmidius versione germanica: Zieht aller Blick auf sich; auf andre merkt man nicht.— Plenius eloquitur Tamquam sola foret, rapti Ciceronis imago. Pap. Statius, Theb. VI, 669: « et simul omnes Abstulit in se oculos ». Pariter Sil. Ital. XVII, 648, ubi de triumpho Scipionis: « Sed non ulla magis mentesque oculosque tenebat, Quam visa Hannibalis campis fugientis imago». ED.—Sic Livius lib. II, cap. 5, de Bruti filiis: « Sed a cæteris, velut ab ignotis capitibus, Consulis liberi omnium in se averterant oculos». In eumdem modum ac Severus, de spectaculo eo capitis Ciceronis propositi loquitur Cremutius Cordus apud Senec. Suas. VII: «Præcipue tamen solvit pectora omnium in lacrymas gemitusque visa ad caput ejus deligata manus dextera, divinæ eloquentiæ ministra; cæterorumque cædes privatos luctus excitaverunt, illa una com munem ». 3. Rapti Ciceronis. Gronovius legi vult carpti Ciceronis, i. e. desectis membris, quia Vomanus in tumulo Ciceronis: Sed Fortuna nocens miserando funere raptum Carpsit, et hoc voluit membra jacere toro. Qui locus minime suadere eam lectionem videretur. Rapti dicuntur omnes violenta et inopina morte ablati. 5. Fadera noxæ, i. e. noxii sceleris, vel noxiorum, sceleratorum hominum. 6. Patriciumque nefas, a Patriciis conjurationis sociis, perpetratum. Versus hic eruditorum conjecturis mirum, quantum vexatus. Vulgatæ Senecæ editiones, ut et Pithæus edidit: est tunc et pæna Cethegi, quod Schultingius ad Suas. I, p. 15, ex 5 plicat, præsens versatur ante oculos, neque animis excidit. Apud Crinitum legitur, est nunc et pæna Cethegi; apud Stephanum, nefas etiam tum, et pæna Cethegi. Scalig. in Catalectis: etiam tum, ut pæna. Fecundum Barthii ingenium, Advers. IX, 14, plures procudit emendationes: nefas, et Sura et pæna, vel Statili tum pana, vel Sullarum et pæna, vel Surc tum pæna; denique et Autroni nomen valde simile putat illis literis, quæ locum obsident. E cæteris Barthii illa et Sura et pæna Cethegi adeo se probavit Ruperto, ut in Observ. ad Sallust. p. 281, eam pro sua propinaverit. Gronovius conjecit, Patriciumque nefas exstinctum, et pœna, ex hac ratione: ut enim Catilinam non nominat, nisi dejectum votis, et Cethegum non sine pæna, ita nec nefas posuit sine mentione eventus rei publicæ et necessarii et utilis. Heinsius editioni Pithoeana adscripserat trucis et tunc pana Cethegi: idem in altero codice correxerat Patriciumque nefas, exserti et pana Cethegi, quam emendationem cæteris præferendam putavit Burmannus sec. Denique Gorallus e vulgata lectione est tunc fecit ast tunc et pæna, infelicissime, ut Burmannus putat. Mihi præ cæteris arridet emendatio Gronov. nefas exstinctum, quæ et vestigiis scripturæ codd. accommodata, et numero orationeque poetæ digna est, et fidem maxime accipit ab hoc Virgilii, Æn. II, 585, Exstinxisse nefas tamen, et sumpsisse merentis Laudabor pœnas ». 14 |