210 Dejectusque redit votis Catilina nefandis. 7. Dejectusque votis nefandis, scil. primo spe honorum, ut consulatus, quibus abuti ad consilia nefaria exsequenda volebat, qua de re Sallustius; deinde etiam spe conjurationis ad rei publicæ exitium perficiendæ.-Dejici spe, opinione, voto, conatu, honore, passim dicitur apud bonos scriptores, subinde et depelli, detrudi. Nominatim Sueton. in Jul. 24: « Crassum Pompeiumque...compulit, ut detrudendi Domitii causa consulatum alterum peterent ». ED. -- 8. Quid favor, aut cætus. Cœtus intelligo eos, in quibus favor populi et honores spectantur, qui hoc loco conjunguntur, nempe frequentia salutantium officia, deductiones, conciones. Neque ulla ratio est, cur a vulgata lectione recedamus, et cum Heinsio legamus Quid favor adsuetus, aut cum Barthio, Advers. IX, 14, Quid favor aut cultus. 9. Profuerunt, recte, quamvis pro. fuerant alii: et vita quid artibus acta habent antiquæ Senecæ edd. Gronovius etiam sic legi in MS testatur, sic etiam Scaliger et Stephanus ediderunt. Sed exacta quid artibus ætas conjecit Schottus, atque idem Crinitus et Pithæus dederunt, quod et mihi elegantius graviusque videtur. - Sacræ artes sunt, quibus res addiscimus, quæ sacræ hominibus esse debent, humanitatis studia, præsertim philosophia. 10. Abstulit una dies. Referenda est una dies quum ad præcedens 10 exacta artibus ætas, tum ad sequens ævi decus: scilicet una dies abstulit, qued tota in artibus consumpta ætas paraverat, et totius ævi illius decus erat. Sicut in carmine de Eneide Virg. lib. II Anthol. ep. 184 dicitur: « Quam tot congestos noctesque diesque, labores Hauserit una dies ». Evi decus recte legunt Crinitus, Stephanus, Scaliger, Columna ad Ennium, p. 88, Barthius ad Claud. bell. Gild. 242, et probat Gronovius. Similiter apud Virg. Ecl. IV, 11: « Tuque adeo decus hoc ævi »; et Ovid. Her. XV, 94: «O decus, atque ævi gloria tui Contra civis decus, quod dederunt Pithoeus, Gorallus, Burmannus, neque commode dici potest de cive primario, ut Gorallus explicavit, neque aptum sententiæ et orationi est. Neque Heinsii conjectura valde placet, qui ad Virg. En. I, 513 reposuit urbis decus. magna Ictaque luctu. De animi affectibus hoc inprimis usurpatum. Hor. Carm. IV, 5, 15: « Sic desideriis icta fidelibus Quærit patria Cæsarem ». Virg. in Ciri, 166 : « Ictaque barbarico Cybeles antistita buxo ». Petron. Bell. civ. 223: « Quo mens icta jubet, deserta ducitur urbe ». 11. Conticuit Latiæ. Narrat Seneca, postquam hos Corn. Severi versus protulit, hunc versum ex alio Sextilii Henæ processisse, qui aliquando carmen in proscriptionem Ciceronis recitans hoc versu orsus sit : « Deflendus Cicero est, Latiæque silentia Unica sollicitis quondam tutela salusque, Egregium semper patriæ caput, ille senatus Vindex, ille fori, legum, ritusque, togæque Publica vox sævis æternum obmutuit armis. Informes vultus, sparsamque cruore nefando Canitiem, sacrasque manus operumque ministras linguæ ». Post Severum usurpavit Martialis, epigrammate in Antonium, lib. V, 70: « Quid prosunt sacræ pretiosa silentia linguæ? Incipient omnes pro Cicerone loqui». 12. Sollicitis tutela salusque. Reos intelligi, ipsa res docet: et plene alii eloquuntur. Horat. Carm. IV, 1, 14: Et pro sollicitis non tacitus reis ». Martial. V, 16, 6: « Sollicitisque velim vendere verba reis ». 13. Egregium patriæ caput, h. e. vir in re publica præcipuo honore eminens. Hinc Martial. III, 66, de Pompeii et Ciceronis capitibus: « Illud, laurigeros ageres quum, Roma, triumphos, Hoc tibi, Roma, caput, quum loquereris, erat ». 14. Vindex, ille fori. Vindex pertinet ad senatus, et male Schottus post senatus interpungendum statuit. Totius versus interpunctio ita regenda, ut Cicero dicatur vindex senatus, fori, legum, juris, tum publica vox toga. Vindex habent omnes libri, quos vidi; Schottus tamen in quibusdam reperisse Princeps pro vindex videtur, quod illud rejicit, atque Ciceronem principem senatus fuisse negat. Burmanno autem placet legere Senatus princeps, propter Senecæ verba, Suas. VII, ubi de Cicerone interfecto : « brevi ante princeps senatus, Romanique nominis titulus, tum pretium interfectoris sui ». In reliquo versu vulgatæ habent legum ritusque. Linden 15 i. e. 15. Togæque Publica vox, gentis togatæ, Romanæ rei publica vox. Idem elogium Ciceroni impertit Vell. Paterc. II, 66, 2: «< abscissaque scelere Antonii vox publica est, quum ejus salutem nemo defendisset, qui per tot annos et publicam civitatis, et privatam civium defenderat ». Similiter Lucanus, I, 270: « Vox quondam populi, libertatemque tueri Ausus ». Post hæc civis æternum vitiose proferunt Pithæus et quædam Senecæ editiones. Scaliger recte edidít sævis, quem sequutus est Gronovius in Seneca, Gorallus et Burmannus. Hic tamen et diris conjecit. 17. Sacrasque manus. Dextram tantum præcisam, et cum capite in Rostris expositam, memorant Cremutius Cordus apud Senecam, Plutarchus in Antonio, Dio Cassius lib. XLVII, et Juvenalis in illo Sat. x, 120: « Ingenio manus est et cervix Tantorum, pedibus civis projecta superbis cæsa»; at Livius apud Senecam narrat, caput inter duas manus in Rostris positum, quocum facit Severus. Sacrum dicitur, ut divinum, Romanis quodcumque singulari veneratione dignum, et humana conditione quodammodo altius censetur. Sic etiam Martialis, III, epigr. 66, de Pompeio et Cicerone : « Par scelus admisit Phariis Antonius armis; Abscidit vultus ensis uterque sacros ». 19. Nec lubrica Fata, mutabilia, quæ stantem facile labi faciant. Curtius, VII, 8, 24: « Fortunam tuam pressis manibus tene; lubrica est, nec invita teneri potest ». 20. Deosque respexit, scil. Deos ultores scelerum. Et respexit dicit, qui retro et a tergo sequi dicuntur. Tibull. I, 8, 72: Nescius ultorem post caput esse Deum » ; et Seneca, Herc. fur. 385: « Sequitur superbos ultor a tergo Deus ». Lucil. Sat. p. 8: « Nemo hic vindicias, numen, neque sacra veretur ». 21. Hoc edidit Crinitus, Hæc SteEmathio phanus et Gronovius. Perse. Is, post L. Emilii triumphum, in carcerem Albanum conditus, et inde, eodem L. Æmilio, senatusque principe M. Lepido adjuvante, exemptus, in libera custodia biennium extraxit, ubi inedia interiisse fertur. Vid. Jo. Freinshemius, Supplem. lib. XLVI Liviani, et scriptores, quos laudat; p. 22, 20 t. IX, edit. nostræ. ED.-In triumphum ductus Perses, Macedoniæ rex, anno U. C. 586. De Æmilii Paulli erga eum clementia legendus Livius, lib. XLV, cap. 7 et 8; Val. Max. lib.V, cap. 1, 8; p. 339, t. I, edit, nostræ. ED. 22. Nec te, dire Syphax. Hic in te άñò xavoυ repetendum. Non igitur recte mutavit Lilius Gyraldus, lib. IV Hist. Poet. Vivus captus Syphax in Numidia a Lælio et Masinissa, ductu atque auspiciis P. Corn. Scipionis Africani superioris, qui anno 552 de Syphace rege, Hannibale et Pœnis triumphavit: septimo post anno ex Macedonia et rege Philippo T. Quintius Flaminius an. 569 post U. C. SCHOTTUS. Syphax ante triumphum mortuus Tibure, et publico funere elatus est. Vid. Livius, lib. XXX, cap. 46. Nec fecit in hoste Philippo. Intelligendus PseudoPhilippus, qui se Persei filium ferebat, de quo legend. Freinshem. Supplem. libri L Livii; nam nunquam captivus fuit verus Philippus. Vid. t. IX, p. 133, ed. nostræ. Ed. 23. Ludibria cuncta Jugurtha. Scriptor de Viris illustr. auctor est, de Jugurtha triumphasse Q. Cæcilium Metellum, cui Numidici cognomen, anno 644. C. Marius consul iterum in triumphum duxit anno 649, et insaniens Jugurtha in barathrum dejectus, Juppiter, inquit, ut frigidum est hoc balneum ! » Hanni Abfuerunt, nostræque cadens ferus Hannibal iræ Membra tamen Stygias tulit inviolata sub umbras. bal vero hausto, quod annulo gestabat, veneno, periit anno ab U. C. 571.SCHOTTUS. Ludibria cuncta. Quo modo cuncta? quum ipsa triumphalis vinctorum traductio ludibrium. An ita accipiendum, postquam triumphatus est, nullum aliud ludibrium ei adhibitum? Ludibria autem sunt contumelia in cadaver. Tacitus, lib. I Annal. Data utrique venia, facile Semigero, cunctatius filio, quia Quintilii Vari corpus illusisse dicebatur ». Idem, II Hist. • Funus maturatum, ambitiosis id precibus petierat, ne amputaretur caput, ludibrio futurum ». An potius, ludibria tanta Jugurtha, quod omni laude exculto Schelio nostro videbatur, et mihi quoque est simillimum veri. GRONOV. Hanc ultimam conjecturam pæne admisi ; sed cuncta facile potes intelligere omne genus ludibriorum. ED. 24. Afuerant vel abfuerant ediderunt Scaliger, Pithoeus, Stephanus. Abfuerunt Heinsius, quem sequitur Gorallus. Perperam autem Crinitus affuerat legit, et sic in quibusdam edd. Seneca esse affirmat Schottus. Sic sup. v. 9, profuerant et profuerunt. - Nostræque cadens ferus Hannibal, forte nostræ cedens ferus Hannibal ira; vel sic nostrisque cadens (aut nostris cedens) ferus Hannibal armis. Sic dirus quoque Hannibal ab Horatio vocatur Carm. II, od. 12, et 25 explicat P.Victorius, Var. lect. lib. II, cap. 24, et lib. XIII, cap. 20. SCHOTTUS. Hæc integra et sana, etsi non nemo conjecturis sollicitat. Tacit. de Moribus Germ. 33: « Super sexaginta millia non armis telisque Romanis, sed quod magnificentius est, oblectationi oculisque ceciderunt ». Passim tertius ille casus vel honorem, qui affertur, vel voluptatem, vel et caussam quamcumque et auctorem rei denotat. Helena de se Troad. Senecæ, 896: Tibi fluxit Asia, fluxit Europæ cruor ». SCHULTINGIUS. Perperam Stephanus, nostraque cadens ferus Hannibal ira; et sic in editione Scaligeri, ubi tamen Francius etiam correxerat nostræ iræ. BURM. Bene Gorallus ait metaphoram esse desumptam a victimis, quæ cadere dicebantur Deo, cui mactabantur. Virg. Æneid. I, 338: « Multa tibi ante aras nostra cadet hostia dextra». - Et sic usurpavit auctor Elegiæ de Fortunæ vicissitudine, hujus nostri operis tomo IÌ, p. 299, VS. 12: «Qui cecidit Divis, surgere Hannibal nemo valet ». En. sane cecidit, ut victima, Romanæ iræ, qui exsul et hospes apud Prusiam regem agens prævidebat, fore aliquando, ut Romanis poscentibus dederetur, aut necaretur, nisi ipse fatum suum voluntaria morte præciperet. EJUSDEM ALIA FRAGMENTA. 1. Ex M. ANNEI SENECE SUASORIA II. Occurrit mihi sensus, in ejusmodi materia, a Cornelio Severo dictus, tamquam de Romanis, nescio an parum fortiter. Edicta in posterum diem pugna, epulantes mili– tes inducit, et ait : ...Stratique per herbam Hic meus est, dixere, dies. Elegantissime quidem affectum animorum, incerta sorte pendentium, expressit; sed parum Romani animi servata est magnitudo: cœnant enim tamquam crastinum desperent. II. EX PERSII SCHOLIASTE, AD SAT. I, 59. Omnia epicorum carmina ita fere sunt composita, ut proximus pes ab ultimo dactylus sit, exceptis admodum paucis, quos amovdailovras appellant, ut apud Corn. Severum: Pinea frondosi coma murmurat Apennini (1). 1. Coma murmurat Apennini. Pinuum vero agitatarum, ob folia acuta, singularis strepitus, immo cantus celebratur a poetis. Confer Theocriti primum versum Idyll. I, « et quæ notavimus ad II (vid. huj. operis t. I, parte п, p. 635. Ed.) fragmentum Sereni : Pinea brachia quum trepidant, Audio canticulum Zephyri ». |