PROOEMIUM

NOVI EDITORIS.

QUAM in hoc poematio Saleii Bassi explicando operam posuit Wernsdorfius, haud parum illa juvari et locupletari poterat, si quidem illi contigisset, ut, quas paullo ante vir doctus elucubraverat in illud observationes, maturius quam potuit, obtineret. Scilicet vir nobilissimus Jo. ALOYSIUS LAGONIA Vel LAGUNA, Polonus, qui acerrima inter studia, quibus veteres scriptores Græcos et Romanos id temporis versabat, quum Lucani aliquando edendi, plurima exemplaria, scripta et impressa, copiosioribus in bibliothecis excusserat, tum etiam super carmine in Pisonem, Lucano vulgo adscripto, multa collegerat et adnotaverat. Is quum Goettingæ commoraretur, hortatu Heynii adductus est, ut postquam hujus carminis cum Lucano edendi consilium abjecisset, cum Wernsdorfio quæ de illo poematio meditatus erat communicaret. Qui quoniam commentationes suas in hoc poema ita jam perscriptas et consummatas habebat, ut iis typographo partim jam traditis, partim tradendis, inserere viri doctissimi observationes non liceret, tamen acute cogitatas videns castigando illustrandoque carmini multum profuturas, committere non voluit ut laboris eruditi fructus periret. Itaque has notas in addendis ad hunc tomum inseruit, et ego, ut soleo, singulas feliciori consilio, quoniam potui, suo loco adscripsi.

Pauca quidem variata lectionis exempla attulit Lagonius, quæ non Cortius, aut Wernsd. ipse attulisset; repetere tamen pleraque voluit Noster, quod ille ad singula 15

III.

libros, in quibus leguntur, quosque Cortius nominare neglexit, accurate indicasset. Contulit autem libros, in quibus carmen ad Pisonem exstat, hosce: Myc. i. e. Micylli librum Heroidum Ovidii, Francof. 1599, in-8. Bersm. i. e. Bersmanni Lucanum, Lips. 1589, in-8. Hadr. Junii Animadvers. ex edit. Roterod. 1708, in-8. Scaligeri Append. et Catalecta, edit. 1573, quæ prima; edit. 1595 cum notis Lindenbr. quæ secunda; ad quam facta est tertia 1617. Pithai Epigramm. et poem. vet. Geneva 1596, in-8. Col. i. e. Veterum poet. carm. select. voll. II, Coloniæ Agripp. 1596, in-12. Corp. Aur. i. e. Corpus omnium vett. poet. Lat. Aureliæ Allobrogum, 1611, in-4. Maett. i. e. Maettarii Corpus poetarum, Lond. 1713, fol. Adhibuit præterea excerpta ex libro chartaceo manuscripto, in bibliotheca una Varsaviensi reperto, qui partem Catalectorum Ovidii, a Goldasto editorum, in iisque carmen ad Pisonem, nullo auctoris nomine adscripto, continebat: cui quidem ipse vir doctus parum tribuit, quod recentem admodum et inscite scriptum esse vidit. Quoniam tamen e varietatibus vel aberrationibus librarii nonnunquam indicia bonæ lectionis eruit, et subinde doctorum virorum et suas conjecturas adspersit, digna omnino hæc existimavi, quæ cum lectoribus meis communicarem.

DE CARMINE

IN CALP. PISONEM

TESTIMONIA AUCTORUM AC JUDICIA.

I. HADRIANUS JUNIUS, ANIMADVERS. LIB. VI, CAP. I.

Eamdem injuriam sensit et Annæus Lucanus, cujus legitur juvenile carmen ante vicesimum ætatis annum procusum, quodque alieni nominis mangonio inter Ovidiana opuscula subrepsit, reclamante carminis majestate, Nasonianæ simplicitati longe dissimili.

II. CASP. BARTHIUS AD STAT. SILV. V, 2, p. 456.

Similia sunt in carmine ad Pisonem, quod nobis aliquando adolescenti Papinio adscribendum videbatur, cui rei minime contradicunt tempora. Piso enim ille periit anno ab U. C. 818; Domitianus imperium orsus anno 834, ut etiam tricennio post scriptum id carmen Papinius in Poetica floruerit. Nec abludunt cætera, de quibus in Commentariis Dubiorum Scriptorum agitur.

III. IDEM AD STAT. THEB. XII, 654, TOMO III, P. 1540.

Auctor Panegyrici (si sic vocare libet, quum tamen id carmen a panegyrico longe absit) Lucano adscripti.

IV. IDEM, ADVERS. LIB. XLIX, CAP. 7 EXTR.

Est autem poema drkarov et in libros aliquot fuisse divi

sum videtur, vel ex solo fine, adeo alioquin dulce, cultum et eruditum, ut malim aliis tertio prolixioribus tanto carere, quam isto: quod sane quum viri summi Scaliger, Pithoeus, Junius, aliique Ovidio aut Lucano adscripserunt, non considerarunt, manuscripta exemplaria desipere in talibus mirifice solere: quum nihil in stylo scripti, nec in persona scribentis sit, quod ferre possit alterum ex illis,

Plura Barthii, ut et Scaligeri et Lipsii, loca de isto carmine dedimus in Proœmio huj. tomi III, pag. 47 sqq. En.

V. GER. JO. VOSSIUS, DE HIST. LAT. LIB. I, Cap. 26.

Lucani quoque est panegyricus ad Calpurnium Pisonem, cujus initium: Unde prius cœpti. Sane in veteri scheda manuscripta reperit Scaliger ejusmodi inscriptionem, Lucani Catalecton de laude Pisonis. Piso vero hic est is, qui adversus Neronem conspiravit..... Vulgo Ovidio id carmen tribuitur; etiam a Car. Sigonio in tertio de Judiciis, cap. XXVIII, ubi ut Ovidianos citat hos versus: Seu trepidos ad jura decem, etc. Lucano nulla ratione adscribi ait Barthius, Adv. lib. XLIX, cap. 7. Sed eum refellunt, quæ diximus.

VI. FRANC. OUDENDORPIUS IN ADNOTAT. X AD VITAM LUCANI E COMMENTARIO ANTIQUISSIMO, QUAM LU

CANO PRÆMISIT.

Quod attinet ad carmen incerti auctoris ad Pisonem nequaquam ego putem cum Scaligero, H. Junio et G. J. Vossio, Lucano nostro adscribendum esse: quare etiam hic imprimi non jussi ob rationes, quas validas satis adduxerunt Barthius, Dempsterus ad Rosinum, Fabricius in Bibliotheca Latina. Stylus etiam ejus carminis languidus et repens a genio Lucani nostri adeo alienus est, ut dubitare vix queam, quin hoc carmen alium quemvis, quam Lucanum, habeat auctorem, forsan Statium.

DE

SALEIO BASSO

TESTIMONIA AUCTORUM AC JUDICIA.

I. QUINTILIANUS, INSTIT. ORAT. LIB. X, 1, 90. Vehemens et poeticum ingenium Saleii Bassi fuit, nec ipsum senectute maturum.

II. AUCTOR DIALOGI DE ORAT. CAP. 5.

Quis nescit (inquit Secundus), neminem mihi conjunctiorem esse et usu amicitiæ, et assiduitate contubernii, quam Saleium Bassum, quum optimum virum, tum absolutissimum poetam ?

IDEM, CAP. 9.

Quis Saleium, nostrorum egregium poetam, vel, si hoc honorificentius est, præclarissimum vatem, deducit, aut salutat, aut prosequitur? Post pauca: Laudavimus nuper, ut miram et eximiam, Vespasiani liberalitatem, quod quingenta sestertia Basso donasset.

III. JUVENALIS, SAT. VII, v. 80.

Contentus fama jaceat Lucanus in hortis
Marmoreis; at Serrano, tenuique Saleio

Gloria quantalibet quid erit, si gloria tantum est?

Scholiastes vetus ad hunc versum Nomina, inquit, sunt poctarum pauperun.