Absit ab ingenio, et viribus Æacidarum,

75

Ut vitem pro laude mori, metuamque supremum,
Quem das, Parca, diem: mihi nam lux amplior illa est,
Quæ virtute fluit, quæ nescit claustra sepulcri.
Namque hominis semper, meritorum lege perenni,
Quam breviat fatum, propagat gloria vitam.
Ergo animus fidens in Dardana sæviat arma,
Nec mihi jam gemini dilectus pignoris obstet :
Deidamiam, Pyrrhumque meos nunc Scyros habebit,
Visuros nostrum reditum, celeremque triumphum :
Me pudor hortatur rapere in certamina gressus.
Ferre potest quæcumque labans successibus ætas,

73. Ut vitem pro laude mori, ita Divion. In cod. Salmas. erat Ut divitem, cui a manu recentiore adscriptum dubitem vel vitem, quod et in margine cod. Leid. Heinsius conjiciebat Devitem pro laude. Mihi cum Burmanno placet Ut dubitem.

74. Quem das, Parca, prætulit Burmannus ex Divion. codice pro eo, quod in Salmas. et Leidensi habetur, « Quem dat Parca diem ». Mihi nam lux amplior illa est, cum Burmanno scripsi pro ulla est, licet hoc in veteribus libris reperiatur. 75. Quæ virtute fluit. Pro eo cluit corrigebat Higtius, ut refert Burmannus in Mantissa ad tomum I Anthol. p. 707.

77. Quem breviat fatum. Nota vocem breviare hoc in versu, unde sequioris quidem, sed tamen non infimæ ætatis poetam se prodit Auctor. Hoc enim verbo etiam usus est non uno in loco Quintilianus, tum Manilius, Lactantius aliique. Vide Cellarii Cur. Poster. p. 202, et Vorstii notas ad Sulpit. Severum, lib. I, cap. 1. Censorino etiam ex

80

MS restituit Barthius, Adv. XXVII, 19, quem vide. BURM. Propagat prima longa vitiosum.

78. In Dardana sæviat arma: ita Salmas. et Leid. codex. In Divion. sæviet.

82. Rapere in certamina gressus, id est, properare ad bellum, celeriter abire.

83. Ferre potes quæcumque, ita cod. Salmas. sed ferre potesque quum labans cod. Divion. ferre potesque quumque cod. Leid. Perplexus hic locus est, cum cura distinguendus. Sentio cum Burmanno, quum legendum censet Ferre potest, licet non repugnet, si quis retinere velit potes, ut ætas sit vocativus: in eo dissentio, quod quæcumque putat ad certamina referendum. Mihi videtur hic versus separandus a priore, et cum sequente connectendus.

Labans successibus ætas non alia mihi est, quam progrediens et properans successu temporis, juvenilis ætas, ut supra, v. 17, adfuit crescens annis sapientior ætas: nec satis aptum videtur, quod Burman

Exegi: observans matris præcepta verendæ.
Induxi molles habitus, velut edita virgo,

Lusimus et tactis modulantes carmina chordis.
Virtuti adsurgat, fuerat quæcumque voluptas;
Succedat ferrum citharæ; quod nutrit amores
Depensum est Veneri, reddamus cætera Marti.

nus labans explicat etiamsi, quamvis Sic e cod. Salmas. et Leid. edidit

X.

INCERTI

EPISTOLA DIDONIS AD ENEAM.

IC

PRÆFATIO.

Sic tua semper ames, quisquis pia vota requiris,
Nostra libenter habe; quid carminis otia ludant,
Cerne bonus, mentisque fidem probus incole judex.
Dulce sonat, quod cantat amor; cui grata voluptas
Esse potest, modicum dignetur amore poetam.

DIDO AD ENEAM.

DEBUIT ingrato nullam dictare salutem

Læsus amor, sed nulla juvant convicia flentem,
Si modo flere vacet; nam me magis improba mortis
Fata vocant. Trojane nocens, hæc dona remittis?
Quamvis sæpe gravi componam carmine fletus,
Plus habet ipse dolor; nec complent verba dolorem,
Quem sensus patientis habet, vel regna requiro,
Quæ maledicta dedi, miseris circumdata fatis.

Pendet amore domus, castus dolor auget amorem.
Dum studet iratas animus celerare querelas,
Continuit dolor ipse manum, nec plura loquentem
Passus amor, metrisque vias et verba ligavit.
Ah! quoties revocata manus, dubiumque pependit,
Quid factura fuit trepidanti pollice! dextram
Torpor et ira ligat, dum dura vocabula firmat,
Et minus explicitam commendat litera vocem;
Torsit iter male tractus apex, dubiaque remissus
Mente pudor, dum verba notat, dum nomina mandat.
Flamma nocens, irata, ridens, penitusque cucurrit

Sed hæc intempestiva videntur. Ego putaverim regna mutandum in recta scilicet verba, et superius nec repetendum, hoc sensu : Verba mea dolorem tantum non exprimunt, neque adeo curo vel possum recta ponere, scil. corrigere verba, quæ male perperam dicta dedi.

9. Pendet amore domus, hoc est, in ruinam pendet, pessumdata est. Ut Propert. III, 19, 20: « Infamis stupro stat Pelopea domus »; et Horat. Carm. III, 16: Concidit auguris Argivi domus ob lucrum Demersa excidio ». Cæterum Higtius commode hæc conjungebat, « miseris circumdata fatis Pendet amore domus ».

10. Celerare querelas. In Salmas. Leid. et Divionens. cod. legebatur colorare. Inde Burmannus emendavit et edidit celare querelas. At vero sequentia, quibus dolor dicitur manum scribentis continuisse, demonstrant, optimam esse lectionem, quam Higtius ex ista codicum scriptura elicuit, celerare, quam jure meritoque admisi.

12. Metrisque vias. In MSS est meritisque vias. Higtius scribendum

10

15

censuit mentisque vias, quod non ineptum. Ego rectius putavi metrisque, id est, versibus, qui recentioris latinitatis scriptoribus metra vocari solent. Ligavit vias et

verba, impedivit, quo minus versus bene procederent.

14. Quid factura fuit. Corrige Quod factura fuit. Alias scribendum erat Quid factura esset, vel foret.

15. Dum dura vocabula firmat. Schraderus et Higtius emendabant « dum dura vocabula format, Et minus explicitam condemnat litera vocem ». Sed condemnat non plane rejiciendum ; idem enim valet, quod versu 18 nomina mandat.

17. Torsit iter, difficulter et ægre perrexit scribere tractus apex, stylus in cera ductus.

19. Flamma nocens, irata, ridens: ita in schedis Msptis: sed quid flamma ridens huc faciat, nemo facile dixerit. Cogitabam igitur furens, ut de Didone Virg. En. IV, 69: Uritur infelix Dido, totaque vagatur Urbe furens ». Possis aliter virens: nam hæc inter se commutantur, ut apud Horat. Epod. XVII, 35: nec Sicana fervida Virens in