IN IS. CASAUBONI ANCYRANUM MARMOR ANIMADVERSIONES. Vivo Augusto aras et templa fuisse in provinciis posita, testantur et historici et alia prisci ævi monumenta. Primus ipse hoc in honorem patris sui vel imperaverat, vel petentibus concesserat, ut est apud Dionem lib. Lr. Quod postquam semel institutum est, pleræque provinciæ, exemplum secutæ, pro magno beneficio postularunt sibi jus dari aræ ponendæ, aut templi, in aliqua suarum urbium, ubi communi nomine populi totius provinciæ, honoris ejus causa, et sacra facerent et ludos ederent. Talis in Gallia Lugdunensis ara, ad quam sexaginta populos convenire solitos refert Strabo: talis in altera Galliæ parte ara Narbonensis, et in aliis provinciis aliæ, tum Augusto, tum Julio Cæsari positæ: tanto quidem studio et adulatione, ut earum urbium incolæ, quæ hujusmodi templa apud se haberent, non alio magis nomine superbirent, quam quod essent istorum veopórov numinum æditui: quemadmodum clim in Senatu Romano Lætorium esse locutum refert Sueton. Aug. c. 5. Sic interpretor veteres illos nummos, in quibus extat voX NEлKOPËN, cujusmodi sunt cum alii, tum isti, ΚΑΙΣΑΡΕΙΑ ΣΕΒΑΣΤΑ ΝΕΩΚΟΡ. ΙΟΥΛΙΟΣ ©EOC, et MAMEPTINËN NEMKOPON, Antiquarii, quorum diligentiæ et industriæ plurimum debemus, falso existimant, in hujusmodi nummis vocem νεωκόρος idem significare ac νεόκτιστος: quæ Græci sermonis imperitia pluribus arguenda non est. Sunt etiam nummi, in quibus adjecta particula dis, ut ΚΝΩΣΕΩΝ, ΔΙΣ ΝΕΩΚΟΡΩΝ, et ΜΕΣΣΑΝΙΩΝ ΔΙΣ ΝΕΩΚΟΡΩΝ. Ea vocula putem (si ullus in re perobscura conjecturæ locus) geminum templum notari, alterum D. Julio, alterum D. Augusto sacrum. Porro inter alias urbes, quæ mature templum Angusto exstruxerunt, urbs Ancyra fuit. Nam ibi divinos honores Augusto vivo fuisse exhibitos, testis ipse in edicto, quod refert Josephus Origg. xvi. 10. Verba edicti sunt: Τό τε ψήφισμα τὸ δοθέν μοι ὑπ' αὐτῶν ὑπὲρ τῆς ἐμῆς εὐσεβείας, ἧς ἔχω πρὸς πάντας ἀνθρώπους, καὶ ὑπὲρ Καΐου Μαρκίου Κηνσωρίνου, καὶ τοῦτο τὸ διάταγμα κελεύω ἀνατεθῆναι ἐν ἐπισημοτάτῳ τόπῳ γενηθέντι μοι (malim ἀνατεθέντι μοι) ὑπὸ τοῦ κοινοῦ τῆς Ἀσίας ἐν ̓Αγκύρῃ· ἐὰν δέ τις παραβῇ τι τῶν προειρημένων, δώσει δίκην οὐ μετρίαν. Ἐστηλογραφήθη ἐν τῷ Καίσαρος ναῷ. Vulgo legitur in Josephi codd. ἐν ἀργύρῃ: nullo sensu. Quare etiam Rufinus, Josephi vetus interpres, ea verba omisit. Sed docuit nos in magno opere De emendat, temporum Jos. Scaliger, unicum literarum decus, legendum esse 'Аykúpn. Qua conjectura meo judicio nihil certius. Etsi subit mirari, cur commune Asiæ ei potius civitati illum honorem habuerit, quam Epheso, quæ erat per illa tempora рóσxημа et velut metropolis Asiæ. At Ancyra non Asiæ, sed Galatiæ tantum metropolis erat. Sed causa fortasse fuit, quod Augustus peculiari cura et amore hanc urbem prosequeretur. Reperio enim etiam conditorem Ancyræ Augustum fuisse : cujus rei auctorem habeo Jo. Tzetzem, qui id narrat Chiliade prima, capite de Mida. Olim non totius Galatiæ, sed partis tantum Tectosagum metropolis ea urbs fuit: verum postquam tota Galatia per Augustum in unam provinciam est redacta, totius Galatiæ caput esse cœpit; quod non ex Strabone discas, quem mirari satis non possum tam levem harum rerum fecisse mentionem, sed ex ista veteri inscriptione, quam Romæ extare testimonio doctorum Virorum discimus : Α. ΦΑΒΙΟΝ ΚΕΙΛΩΝΑ ΤΟΝ. ΛΑΜΠΡΟΤΑΤΟΝ ΕΠΑΡΧΟΝ. ΡΩΜΗΣ ΥΠΑΤΟΝ. ΤΟ. Β. Η. ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ THC. ГАЛАТІАС ΑΝΚΥΡΑ ΤΟΝ. ΕΑΥΤΗΣ Hinc est, quod legimus apud Suidam, 'Ancyranos' dictos esse, qui olim appellabantur 'E^^λnvoyaλárai. Auctor Itinerarii antiquissimi, a Petro Pithao editi, hanc urbem nunquam Ancyram simpliciter, sed semper cum adjectione Ancyram Galatiam aut Galatiæ nominat. Similiter et Græci “Aykupav tŷjs Taλarías, ut apud Epiphanium lib. III. in Marcello Ancyrano: vel una voce 'Aykupoyaλarlav, ut apud Athanasium in epistola quadam patrum Sardicensium. Mortuo Augusto quin multa ambitiose decreta in ejus honorem fuerint et Ancyræ et in aliis plerisque oppidis provinciarum, nemo dubitabit, qui eorum temporum adulationes noverit. Tunc temporis videntur Ancyrani et petiisse et impetrasse a Senatu facultatem transferendi in templum Au. gusti, quod in ipsorum urbe erat, hunc rerum gestarum ejus indicem, quem manu Græcorum linguæ Latinæ prorsus imperitorum fuisse vel Romæ descriptum, vel postea sculptum, res clamat ipsa: adeo multa sunt perperam et contra omnem Latinitatem expressa. Multa in hoc nobilissimo vetustatis monumento nuper erudite animadversa sunt ab eruditissimo clarissimoque Viro, Justo Lipsio: conabimur et nos aliquam illi lucem ex historia afferre. Cas. Scaligeri correctionem apud Josephum in dubium vocat Chishull. Antt. Asiat. p. 166. legendum putans vel cum Sam. Petito èv apyvpîî, in argentea tabulu, vel sua de conjectura, èv Пeрydμw. Tit. Impensarum quas in rempubl. populumque Romanum fecit] Non parum gloriari solitus fuit hoc nomine Augustus, ut refert Dio non uno loco: et in testamento quoque sno fecerat idem harum impensarum mentionem. Breviter indicant illa apud Suetonium in compendio earum tabularum: Quod pæne omne cum duobus paternis patrimoniis ceterisque hæreditatibus in rempubl. absumsisset.' Tab. I. vs. 1. Annos undeviginti natus] Velleius Paterculus lib. 11. ' C. Cæsar, XIX. annum ingressus, mira ausus, ac summa consecutus, privato consilio, majorem Senatu pro republ. animum habuit.' Ubi vides adulationem hominis: ambitiose enim usus est voce ingressus.' Melius Augustus, natus :' nam anno, qui præcessit cædem Julii, nono Kal. Octobr. ingressus annum XIX. erat, ac jam totum ferme confecerat, quando contra Antonium pro optimatibus bellum primum suscepit. Atque hæc Octavii ætas in equestri statua fuerat notata, quam ei Senatus in rostris posuerat, teste eodem Velleio. Florus, qui Octavium, quando furori Antonii cœpit resistere, ait fuisse 'intra decem et octo annos tenerum,' ad calculum Octavii annos param exegerat. 1. Exercitum privato consilio et privata impensa comparavi] Florus de Octavio: revocatis ad arma veteranis, privatus (quis crederet?) Consulem aggreditur.' Idem elogium ab historicis etiam Pompeio non multo natu grandiori tribuitur. Velleius: Cn. Pompeius XXIII. annos natus, abhinc annos CXIII. privatis ut opibus, ita consiliis magna ausus, magnificeque conata executus, ad vindicandam restituendamque dignitatem patriæ, firmum ex agro Piceno, qui totus paternis ejus clientelis refertus erat, contraxit exer⚫ citum.' 4. Ordinem suum] Nihil putem mutandum in his verbis, sed sententiam aperte mutilam ita explendam, Senatus decretis honorificis ordinem suum mihi communicavit, vel in ordinem suum me adscirit. Decreta quæ ait, nota sunt ex Cicerone et historicis. Dio inter alia istud fuisse ait, τὸ βουλεύειν Καίσαρα ÈV TOîS TETAμEVKÓσi: quo dicendæ sententiæ jus inter quæstorios Octavio tributum. 11. 1. Patriciorum numerum auxi Consul quintum] Postrema verba non carent difficultate, sive illa cum præcedentibus conjungas, sive cum sequentibus: sæpius enim Augustus et patriciorum numerum auxit, et Senatum legit. Vide Dionem in secundo ejus consulatu lib. XLIX. et lib. LII. sub finem, in actis anni DCCXXV. qui Coss. habuit Cæsarem v. et Sex. Apuleium. De eo anno loquitur hic Augustus: Dam eodem et Senatum ordinavit, et patricias gentes supplevit. 1. Jussu populi et Senatus] Dio lib. XLIX. Yndiaμévns tĥs Bovλñs, et lib. LII. τῆς βουλῆς οἱ δῆθεν ἐπιτρεψάσης. De populo altum silentium: Tacitus contra Ann. xi. 25. lege Sænia hoc negotium Augusto fuisse mandatum scribit. Vere igitur Augustus jussum se, ait, a populo et Senatu. 2. In consulatu sexto censum populi collega M. Agrippa egi] Huc refer notam Eusebii in Chronico ad numerum MDCCCCLXXXIX. Censu Romæ agitato in. venta sunt civium Romanorum XLI. centena, et LXIV. millia.' Anno priore Consul quintum censuram sive regimen morum susceperat Augustus sed census eo anno non est actus, cum maximam ejus partem Roma afuerit. 3. Lustrum post annum alterum et quadragesimum feci] Tot anni sunt a novissimis Censoribus Cn. Lentulo et L. Gellio, qui lustrum condiderunt anno DCLXXXIV. ad hoc lustrum Augusti anno DCCXXVI. factum. 3. Feci, legi] Facere lustrum' et condere lustrum' Latina sunt. Lustrum legere quid sit, nescio. Ita tamen mox iterum sculptum meo judicio latet mendum. 5. Quum nuper lustrum solus feci] Si ita scripsit, 'nuper' posuit pro postea. 6. Asinio Cos.] Anno vigesimo post lustrum superius, U. C. DCCXLVI. 8. In consulatu si] Hæc verba nihil significant: prorsusque erratum lapidicidæ esse videntur. DCCLXVII. 8. Cum nuperrime] Anno uno et vigesimo post proximum lustrum, U. C. Ex hoc loco apparet, paucis diebus ante suum ex Urbe novissimum discessum, scriptum hoc ab Augusto breviarium. Suetonius lib. 1. c. 97. 9. Conlega Tiberio] Suetonius lib. 1. c. 21. 11. Mil. . . iginta et septem mil.] Scr. millia triginta et septem millia. Postrema vox vacat: non enim solet addi a Latine loquentibus. Tamen ferri potest, et fortasse ita paulo ante expleri debent lacunæ post vocem tria, duobus locis. Ad hunc porro censum pertinent Eusebii verba in Chronico ad numerum MMXXVIII. ‘Augustus cum Tiberio filio suo censum Romæ agitans invenit hominum nonagesies ter centena millia,' cujus loci immanissimum numerum ex hoc lapide corrigendum esse, recte observat Jos. Scaliger. 12. Legi Pno exempla majorum] Legi ad superiora referri non potest. Scribo, lectus Pontifex max. Suetonius lib. 11. de Augusto, Pontifice maximo: 'Nonnulla etiam ex antiquis cærimoniis abolīta restituit, ut Salutis Angurium, Diale Flaminium, Sacrum Lupercale, Ludos sæculares et compitalitios.' De eodem studio Augusti imitandi exempla majorum vide c. 89. Horatius de eodem: 'Et veteres revocavit artes, Per quas Latinum nomen et Italæ Crevere vires, famaque et imperî Porrecta majestas ad ortum Solis ab Hesperio cubili.' 13. Ex nos] Scribo ex nostra rep. 13. Multarum rerum exempla imitanda] Sententia tale quid postulat, multarum rerum imitanda proposui, aut sic potins, multa restitui, aliaque exempla imitanda proposui. Videtur enim duplicem laudem sibi tribuere, quod fugientia majorum instituta revocaverit, quodque multa ipse egregia instituerit, quæ futura sint exempla posteris ad imitandum proposita. 111. 1. Annum quintum et decimum] Hoc fortasse verum de Lucio: nam Cainm XIV. natum annos creatum fuisse Consulem, ex historia Dionis et veteri lapide, qui hoc diserte continet, notum est. Quod igitur in altero verum erat, utrique σvλλŋTMTMTIK@s Augustus tribuit. 2. Agentis] Scribe agentes filios. 2. Consules designavit] Suetonius c. 64. Sed vide historiam Dionis in anno DCCXLVIII. lib. LV. 3. Interessent consiliis publicis] Vide supra ad cap. 38. |