In quæstionibus etymologicis et grammaticis ad exempla præmissa accommodandis, eam sequar rationem, ut primum de sonis et sonorum affectionibus, vocum radices et formationem omnino indicans, disseram, deinde de mutatione nominum et verborum mentione digna, ut quæ a vulgari ratione diversa sit et insignis, denique de particulis pauca dicam. Sed quia a dorica dialecti formis hæ quæstiones proficiscuntur, ea, quæ hujus dialecti maxime sunt propria, in primis eruemus; verum tamen, quotiescumque opus erit, reliquas dialectos et cognatas linguas in comparationem vocabimus et ex iis tantum, quantum res petet, hauriemus. His editionibus præcipue usus sum: Thucydidis Historia Belli Peloponnesiaci ed. Stahl, Lipsia 1874. Oovardidov ovproach herausg. von Krüger, Berlin 1858. Xenophontis Hellenica ed. Breitenbach, Gothæ 1853. Xenophons griech. Geschichte erkl. von Büchsenschütz, Leipzig 1875. Xenophons Hellenika erkl. von Breitenbach, Berlin 1873. Demosthenes ex recensione G. Dindorfii, Oxonii 1846. Demosthenis orationes ed. Bekker, Lipsiæ 1850. Demosthenis oratio in Midiam, cur. Buttmannus, Berolini 1864. Plutarchi vitæ, recogn. Doemner, Parisiis 1877. Has editiones in locis indicandis Plutarchi Scripta Moralia, emend. Dübner, Parisiis 1877. infra secutus sum. Plutarchi vitæ, recogn. Sintenis, Lipsia 1874. Plutarchi quæ supersunt omnia, annot. instr. Reiske, Lipsiæ 1774-1782. Plutarchi Moralia, ed. Wyttenbach, Lipsie 1796-1834. Aristophanis Acharnenses ed. Müller, Hannoveræ 1863. ed. Blaydes, Londini 1849. Aristophanis Lysistrata, rec. Enger, Bonnæ 1844. Quos præterea adii fontes suis locis indicabo. I. Exempla dorica collecta et examinata. Thucyd. V. c. 77. Καττάδε δοκεῖ τῷ ἐκκλησίᾳ *) τῶν Λακεδαιμονίων συμ βαλέσθαι 3) ποττώς Αργείως, ἀποδιδόντας τως παίδας τοῖς Ὀρχομενίοις καὶ τως ἄνδρας τοῖς Μαιναλίοις, καὶ τῶς ἄνδρας τῶς ἐν Μαντινείᾳ τοῖς Λακεδαιμονίοις ἀποδιδόντας καὶ ἐξ Επιδαύρω ἐκβώντας καὶ τὸ τεῖχος ἀναιριόντας. αἰ δέ κα μὴ εἴκωντι τοὶ Αθηναίοι ἐξ Επιδαύρω, πολεμίως εἶμεν τοῖς Αργείοις καὶ τοῖς Λακεδαιμονίοις καὶ τοῖς τῶν Λακεδαιμονίων συμμάχοις. καὶ αἴ τινα τοὶ Λακεδαιμονίοι παῖδα ἔχοντι, ἀποδόμεν ταῖς πολίεσσι πάσαις. περὶ δὲ τῶ σιῶ σύματος ἐπιμελη θῆμεν χρῆν 3) τοῖς Ἐπιδαυρίοις, ὅρκον δόμεν δὲ αὐτῶς ποιήσαι. τὰς δὲ πολίας τὰς ἐν Πελοποννάσῳ καὶ μικρὰς καὶ μεγάλας αυτονόμως εἶμεν πάσας καττὰ πάαἰ δέ κα τῶν ἐκτός Πελοποννάσω τις ἐπὶ τὰν Πελοπόννασον γᾶν ἴῃ ἐπὶ τρια. 1) ἁλία pervulgatius est apud Dores vocabulum, ἐκκλησία tamen titulis doricis non plane deest, vid. Caueri Delect. Inscr. gr. 44 (Creta), Franzii elem. epigr. gr. 77, 78 (Delphi), neque æolicis, ib. 75 (Mitylenæ). 3) συμβαλέσθαι, συμμάχοι scripsi, quia συν, litera 6 scriptum, omnibus fere locis et inscriptionum et librorum dorica dialecto scriptorum legitur. Neque mirum est, si scriptor librarius perpetua consuetudine §uv ex attica in doricam orationem etiam intulerit, eodemque modo ξ in ξυναλίαξε Lysistr. v. 93 sine dubio exstitit. * Ε codicum depravata scriptura εμεν λην Bekker locum ita restituit: αἱ μὲν λῆν τὼς Επιδαυρίως, ὅρκον δόμεναι (!) αὐτοῖς ὀμόσαι, Ahrensius autem (dor. dial. II. p. 480): -αἰ μὲν λῆν τοῖς Ἐπιδαυρίοις ὅρκον δόμεν· αἱ δὲ αὐτως ομόσαι i. e. de sacrificio Apollinis Argivi, si placet, jusjurandum in Epidaurios transferant; sin minus, ipsi jurent." Sed ut ex narrationis continuitate intelligi potest, id agi debet in pacis confectione post bellum, etsi per speciem ideo ortum, quod Epidaurii sacrificium Apollini debitum (c. 53, 1) non perpetrassent, ut sancta illa officia deo præstare cogantur. Quod si ita est, "non potest", recte animadvertit Stahlius (Thucydidis Historia, vol. II, adnot. crit. pag. X,), "cujusquam arbitrio permissum esse, ut juramento illi se obstringant, deinde cur jurent Argivi prorsus intelligi nequit". Idem ille hoc modo contextum emendavit: μέλην τοῖς Ἐπιδαυρίοις, ὅρκον δόμεν δὲ αὐτώς, uncis includens ομόσαι, quod interpretandi causa ad ὅρκον δόμεν adscriptum putat; at hanc loquendi formulam pervulgatissimam cur quisquam interpretetur, non satis intelligitur. Desiderari potius vox videtur, qua exprimatur obstringendi necessitas, quæ non inest in infinitivo ipso μέλην, qui præterea ut æolicus plane refutandus est. Interpretatio vero Classenii (Thukydides erkl. von Classen, 5 Bd, krit. Anhang.) etiam minus probari potest, δόμεν enim a vocabulo præcedenti ὅρκον, quocum aptissime cohæret, tum sejungitur, deinde e præcedentibus multo facilius et promptius öozov jam exclusum ad dóuer auditur, denique id quod maximi est momenti et a more Laconum alienissimum sententia bis repetitur. Ipse autem locum depravatum ita emendandum censeo: eadem prope περὶ δὲ τῶ κακῷ, ἀλεξέσθαι 1) ἀμοθεὶ βολευσαμένως 3), ὁπᾶ κα δικαιότατα δοκῇ τοῖς Πελοποννασίοις. ὅσοι δ' ἐκτὸς Πελοποννάσω τῶν Λακεδαιμονίων συμμάχοι ἐντί, ἐν τῷ αὐτῷ ἐσσούνται ἐν τῷπερ καὶ τοὶ τῶν Λακεδαιμονίων καὶ τοὶ τῶν ̓Αργείων συμμάχοι ἐντί, τὴν αὐτῶν ἐχόντες, ἐπιδειξάντας δὲ τοῖς συμμάχοις συμβαλέσθαι, αἴ κα αὐτοῖς δοκῇ· αἱ δέ τί κα ἄλλο 3) δοκῇ τοῖς συμμάχοις, οἴκαδ ̓ ἀπιάλλεν *). Thucyd. V. c. 79. Καιτάδε ἔδοξε τοῖς Λακεδαιμονίοις καὶ ̓Αργείοις σπονδὰς καὶ συμμαχίαν εἶμεν *) πεντήκοντα ἔτη, ἐπὶ τοῖς ἴσοις καὶ ὁμοίοις δίκας διδόντας καττὰ πάτρια. ταὶ δὲ ἄλλαι πολίες καὶ ἐν Πελοποννάσῳ κοινανεόντων τῶν σπονδῶν καὶ τῶν συμμαχιᾶν αὐτονόμοι καὶ αὐτοπολίες, τὰν αὐτῶν ἐχόντες κατὰ πάτρια δίκας διδόντες τὰς ἴσας καὶ ὁμοίας. ὅσσοι δὲ ἔξω Πελοποννάσω *) Λακεδαιμονίοις συμμάχοι ἐντί, ἐν τοῖς αὐτοῖς ἐσσούνται 3) τοῖσπερ καὶ τοὶ Λακεδαιμονίοι· καὶ τοὶ τῶν ̓Αργείων συμμάχοι ἐν τῷ αὐτῷ ἐσσούνται τῷπερ καὶ τοὶ ̓Αρ στο σώματος ἐπιμεληθῆκεν χρῆν τοῖς Ἐπιδαυρίοις (sacrificium dei curare debent Epidaurii). Dativum ex verbo χρῆν pendentem (cfr Eur. Ion. 1317, Sophocl. Ant. 736) nisi tuleris, cum Bekkero τις Επιδαυρίως legas. Atque e scripturæ compendio archetypi non intellecto facile ortæ sunt mutilatae reliquiæ εμεν 1. ειμεν primariæ forma ἐπιμεληθῆμεν. Quomodo χρῆν et A inter se confundi potuerint, codices compendio scripti docent. Nam si v per scribitur et zony per 5, facile linea quadam amissa vel obscurata = pro z (has literas inspicias velim in libro Wattenbachii, qui Anleitung zur griech. Palæographie inscribitur) legi potuit a librario festinante. Codicum lectionem αὐτως ομόσαι in αὐτῶς ποιήσαι mutavi, ne omne vestigium verbi ομόσαι, quod vix pro glossemate ad ὅρκον δόμεν adscripto haberi possit, prorsus tollerem, præsertim quum hoc modo me aptæ sententiæ satis inservisse existimem. Præterea pronomen αὐτός, sive ad δόμεν sive ad ποιήσαι refertur, languet. 1) Pro αλεξέμεναι wolico infinitivo propter similitudinem ceterorum infinitivorum συμ βαλέσθαι, βολευέσθαι, δικαζέσθαι formam αλεξέσθαι posui, nisi præferas ἀλέξεν. ἀλέξιν autem ab Ahrensio commendatum pro æolico habeas. 2) Ita Ahrensius, cfr βολευομέναις Franz elem. epigr. 77. *) κα άλλο Ahrensius pro codicum lectione καὶ ἄλλο legit, et κα particulam requirit conjunctivus δοκῇ. 4) ἀπιάλλεν pro molico ἀπιάλλην codicis Β lego, απιάλλειν in reliquis libris est. 5) Quum et hic et in superiore capite codices luer præbeant, utroque loco codices secutus sum, neque jure Ahrensius capiti 77 ἦμεν tribuens in c. 79 εἶμεν retinuit. Nulla enim justa causa esse potest, cur dialectus foederis vulgari cuidam doridi (Ahrens. dor. dial. II, p. 406) tribuatur, neque a dialecto Argivorum illud ήμεν est alienum, ut ex Caueri Del. 17 perspici potest. Sin autem codicum scripturas inspiciemus, æque bene vel æque male formas vetustiores et decretum et foedus servasse apparebit. * Prejudicate opinioni indulgens Ahrensius hic et paullo infra e bonis libris Πελοποννάσου recepit, sed idem unus codex C, qui in superiore capite, etiam hic Πελοποννάσω servavit. 7) Sic boni libri et hic et supra, quam ob rem utroque loco hanc retinui formam, γείοι, τὴν αὐτῶν ἐχόντες. αἱ δέ ποι στρατείας δέῃ κοινᾶς, βολευέσθαι 1) Λακε') δαιμονίως καὶ ̓Αργείως 3) ὁπᾶ 3) και δικαιότατα κρινάντας τοῖς συμμάχοις. αἱ δέ τινι τῶν πολίων ἢ ἀμφίλογα ἢ τῶν ἐντὸς ἢ τῶν ἐκτὸς Πελοποννάσω, αἴτε περὶ ὅρων αἴτε περὶ ἄλλου τινὸς, διακριθῆμεν· αἱ δέ τις τῶν συμμάχων πόλις πόλι *) ἐρίζοι, ἐς πόλιν ἐλθέν, ἄν τινα ἴσαν ἀμφοῖν ταῖς πολίεσσι δοκίοι 5). τως δὲ ἔτας *) καττὰ πάτρια δικαζέσθαι. Xen. Hell. I. 1, 23: ἔρρει τα καλά "). τώνδρες, ἀπορίομες ), τί χρὴ δρῆν 1) (cfr Plut. Μίνδαρος ἀπεσσύα 3). πεινᾶντι 1) βολευέσθαι, ut in superiore capite βολευσαμένως, scribendum censeo. 2) Ad similitudinem ejusdem et similium terminationum in hoc et superiore capite occurrentium cum Stahlio redegimus accusativi formas codicum Λακεδαιμονίους et Αργείους. 3) cfr Ahrens. dor. dial. II p. 34. * Codices πόλει habent, sed πόλι, quod dialectus ipsa requirit, magis convenit cum reliquis ejusdem vocis formis, πολίων πολίεσσι, πολίας, hoc eodem loco lectis. 5) Ahrensius ex uno codice optativum dozoin recepit, quem a doride alienum non esse forma ἀδικοίη (vid. Franzii elem. epigr. 77) satis declarat, sed in plurimorum codicum lectione δοκείοι latere videtur δοκίοι. * Codicum lectionem τοῖς δὲ ἔταις, quæ propter infinitivum medii δικαζέσθαι haud facile ferri potest, in τὼς δὲ ἔτας Stahlius correxit; quam emendationem scholiastæ interpretatio: τοὺς δὲ πολιτευομένους ἐν μιᾷ ἑκάστῃ πόλει δι' ἀλλήλων λύειν τὰ διάφορα vel maxime comprobat. 2) Bergkius (Zeitschr, f. Alt. W. 1852 p. 9) loco Aristophaneo (Lysistr. v. 1252) ductus, ubi καλα legitur, quam vocem scholiasta πλοῖα significare annotat, etiam hic καλα legendum censet, Lacedæmonios rhetoricas loquendi formulas aspernatos esse affirmans, sed non credo poetice loquentem Hippocratem potius inducere decere. Præterea vox, quæ est καλον, navem significans nullo alio loco neque in poetica neque in prosa oratione invenitur. Placet vero copiosius de hoc loco disserere, quia editores fere omnes emendationem illam Bergkii temere amplexi sunt. Vulgata enim lectio primum eo defenditur, quod illud τὰ καλά Lacedaemoniis valde frequentatum loquendi genus fuit (cfr Platonis Alcib. 148 C: Λακεδαιμόνιοι ἰδίᾳ καὶ δημοσίᾳ ἑκάστοτε παραπλησίαν εὐχὴν εὔχονται, τὰ καλὰ ἐπὶ τοῖς ἀγατοῖς τοὺς θεοὺς διδόναι κελεύοντες αὖ σφίσιν αὐτοῖς), bonam et felicem condicionem generatim significans. Ac per se apparet potestatem illius và zake non minus late patere quam adjectivi ipsius καλός, quare Breitenbachius (in editione majore, Gothæ 1853) angustis finibus hujus vocis vim terminavit, omnisque ejus expeditio hujus loci perversa est, dicentis in vulgari scriptura hanc inesse sententiam: "rempublicam esse deperditam". Nihil quidem aliud sibi volunt illa verba quam hoc: victi sumus, fortuna est adversa. male res geritur, οὐ και λῶς ἔχει, cfr Hell. V, 2, 14: ἐὰν ἀκεῖ καλῶς γένηται. Atque exempla non prorsus diversa etiam alibi leguntur, ut in Soph. Εl. 925. τακείνου δέ σοι σωτήρι ̓ ἔρρει. ἔρρει τὰ ἐμά (Cyrop. VI, 1, 3), ἔρρει τὰ ἐμὰ πράγματα (Conv. 1. 15). Sed etiamsi permultis locis illud τὰ καλά ad reipublicæ statum significandum aut ad honores indicandos adhibeatur e. g. Hell. V, 1, 16: καὶ ἡ πόλις τὰ ἀγαθὰ καὶ τὰ καλὰ ἐκτήσατο. Resp. Lacedam. 3, 9: εἴ τις ταῦτα φύγοι, μηδενὸς ἔτι τῶν καλῶν τυγχάνειν ἐποίησε, ib. 4, 4: τυγχάνοντες τῶν καλῶν, S. Linde. Xen. Hell. III, 3, 2: ὁ ἀδελφός κα 1) ὡς βασιλεύοι τὺ καλεῖς πατέρα ὅτι ον ἄλλ' ὁ Ποτειδὴν ὡς μάλα σεν ψευδο Xen. Mem. III, 1, 1: τοὺς ὀρεγομένους τῶν καλῶν, minime ita semper fit. In Xen. Cyrop. V, 3, 17: τύχοιεν πάντων τῶν καλῶν justa funebria eadem voce significantur. Neque minus in Apophthegm. Lac. p. 291, 52: Νὴ τὰ στὰ ἴσασι μὲν οἱ Ἀθηναῖοι τὰ καλά, οὐ πράσ σουσι δέ. et pag. 291, 62: ποιά τινα τὰ ἐν ̓Αθήναις, πάντα, εἶπε, καλά, latissime patet hujus vocis vis. Quocirca concludere licet illud và xaλá optima vel præclarissima quæque omnino significans serie orationis sola reipublicæ statum et honores designare posse neque in verbo ipso tam restrictam inesse potestatem. Minime igitur decet suspicari eum, qui ex Asia Lacedæmonem ad ephoros epistolam mittat, qua illos certiores faciat de cladibus in Hellesponto et ad Cyzicum acceptis, verbis illis qge và xalá de totius reipublicæ statu, sed tantummodo de angustiis exercitus bello devicti velle narrare, ut ex verbis Plutarchi proxime antecedentibus: ἑάλω δέ καὶ γράμματα λακωνικῶς φράζοντα τοῖς ἐφόροις τὴν γεγενημένην atvziav plane perspicitur. Quare nihil perversius est quam và naλà "Sparta's Ruhm, Herrlichkeit" germanice reddere (cfr Xenophons Hellenika erkl. von Breitenbach, Berlin 1873, 1. c.). *) Contra aoristi formam άnoooia multum disputavit sagacissimus doricæ dialecti investigator Ahrensius eamque plane rejecit (dor. dial. p. 147, Philol. VI, 643 sqq.), at tamen injuria, opinor. Præbet enim cod. B (Parisinus n. 1738) lectionem άneoσia (vid. Xen. Hell. von Breitenb.*p. 157), quam comprobat vulgata codicum lectio àлɛoooiα, quæ jam ea ætate, qua per ou a Lacedæmoniis scriberetur, in codices irrepsisse potest, ut in Alcmanis fragm. 6 goinɛoot pro qizɛoo unus codex habet. Neque minus eodem inclinant depravatæ formæ ἀπέσσεται, ἀπέσσονα et Hesychianum ἀπεσσία, quod verbis ἀνέστη (sic enim pro ἄνεσις legendum censeo) καὶ ἀπέδρα, ἀπηλλάγη, ηφανίσθη redditur. Eustathius quoque glossam ἀπέσσονα verbis ἀφώρμησεν, ἀπῆλθε, τέθνηκε interpretans et grammaticus quidam in Bekkeri Anced. I, 422, 21 ἀπέσσια· ἐξέλιπεν afferens scripturam ἀπεσσία confirmant. Ahrensio oon ne græcum quidem haberi posse dicenti non possum assentiri. Neque enim ἐσσύην magis mira est forma ἐσσύην ex σεύω, quam ἐρρύην ex ῥέω 1. ῥέξω. Pro απεσσία Ahrensius olim formam dлéora substituit, quæ saltem probabilis est, postea vero (Philol. VI pag. 649) Theocritei carminis IV versu 39 commotus, ubi azéøßaç vulgata est lectio- codex tamen princeps, Ambrosianum dico, solam probabilem formam άлéos (cfr Theocriti carmina ed. Ziegler, 1. c.) exhibet priore emendatione relicta άnéoßa proposuit e radice of a vel oßa, sed vix alia radix quam oßŋ 1. oßɛ et oßes (vid. Morphologische Untersuchungen von Osthoff u. Brugmann, pag. 19 sqq.) ullius græcæ dialecti propria fuisse statui potest. Forma igitur άnéoßas "hyperdorica" est, si quidem ulla. Nam in op, si pro foßeo-v est, n έσβεσ-ν η productioni suppletoriæ debetur, sin minus radici on est tribuendum. 9) Justam et doricam formam drogiouɛs idem codex Parisinus etiam servavit, quam confirmat lectio Aldina απορείομες pro vulg. ἀπορέομες. 10) Pro doar Dindorfius et Hermannus don scripserunt (vid. Xenophontis Hellenica ed. Breitenbach, annot. crit.), quam formam etsi in inscriptionibus reperire mihi non contigit, verborum contractorum in de analogia maxime adducor, ut probem. 1) Optativus cum particula za pro imperativo est positus ut in inscriptione elea (C. I. 11). |