Obrázky na stránke
PDF
ePub

104. Wenn dem Ehemanne etwas als dos vermacht ist, dessen Aushändigung er mittelst der actio ex testamento nach des Erblassers Tode fordern kann, so spricht man von einer dos legata: socer genero suo sic legaverat: 'Lucio Titio filiae meae nomine centum heres meus damnas esto dare', hanc pecuniam generum petere debere.. respondit.. 1. 48 § 1 D. XXIII, 3.

Das Römische Recht kennt eine dos tacita (d. h. es gilt stillschweigend als dos, nicht als parapherna dasjenige, was die Frau ohne Vorbehalt, und ohne es als dos zu erklären, dem Manne übergiebt) nur, falls eine geschiedene Frau ihren Mann wieder heiratet, ohne inzwischen die dos zurückgefordert zu haben: post divortium mulier, si de dote maritus nihil cavit et.. postea et ad priorem virum rediit tacite dos redintegratur. 1. 64 D. XXIII, 3. 105. Dos aut datur aut dicitur aut promittitur.

106. Die datio dotis besteht in der sofortigen Übertragung der Dotalobjekte in das Vermögen des Ehemannes, ohne daß ein dahin gehendes Versprechen vorher abgegeben wäre. 107. Dotem dicere potest mulier, quae nuptura est, et debitor, si jussu ejus dicat, item parens mulieris virilis sexus per virilem sexum cognatione junctus, velut pater avus paternus. . Ulp. VI § 2.

108. Nein: im nachklassischen Recht ist die dotis dictio verschwunden. Dafür trat das pactum dotis ein, ein zweiseitiges formloses Versprechen der dos.

109. In klassischer Zeit erfolgte dieselbe in Form der stipulatio; im neueren Recht genügt formloser Vertrag: ad exactionem dotis. . qualiacunque sufficere verba censemus, sive scripta fuerint sive non, etiamsi stipulatio in pollicitatione rerum dotalium minime fuerit subsecuta. 1. 6 C. V, 11.

110. Mit dem Augenblick der Eheschließung kann der Ehemann die Erfüllung des Dotalversprechens verlangen. Sein Anspruch an den Besteller ist durch ein Legalpfandrecht an dessen Vermögen gesichert (f. Nr. 936 g. S. 162 Bd. I ds. Bchs.); lezterem steht das beneficium competentiae zu.

111. Welche Nebenabreden, pacta dotalia, sind unstatthaft? A. 780, 781; B. 578 ff.; Dbg. III, 32 ff.; W. II, 933 ff.

111. Unstatthaft ist:

a) die Abrede, daß der Mann unter allen Umständen - beim
Tode desselben also sein Erbe die dos behalten soll:
si convenisset, ut, quoquo modo dissolutum sit
matrimonium, liberis intervenientibus dos apud virum
remaneret.. non esse servandum pactum contra dotem,
si mariti mortalitas intervenit, 1. 2 D. XXIII, 4;
b) die Nebenabrede, daß der Besteller der dos voluntaria
nach der Bestellung, ohne Konsens der Frau, derselben
nachteilige Bestimmungen treffen darf: si extraneus de
suo daturus sit dotem, quidquid vult pacisci et igno-
rante muliere.. postquam vero dederit, pacisci consen-
tiente muliere debet, 1. 20 § 1 D. XXIII, 4;
c) der Vorbehalt des Bestellers einer dos necessaria, welche
der Frau verbleiben soll, daß er ohne ihre Einwilligung
· jedwede (nachteilige) Verabredung in betreff derselben,
(z. B. die Abrede, daß die dos später, als geseßlich vor-
geschrieben ist, restituiert werden solle: ut autem longiore
die solvatur dos, convenire non potest,.. 1. 16 D.
eodem) treffen dürfe;

.

[merged small][ocr errors][merged small]

als nach Konstituierung der dos - wodurch dem Manne größere Vorteile eingeräumt werden, als ihm gesetzlich zustehen. Sie kann jedoch, falls die Ehe durch ihren Tod oder infolge Scheidung endet, unter der Voraussegung, daß Kinder vorhanden sind, die dos ganz oder teilweise dem Manne verschreiben: si inter virum et uxorem pactum est, ut certa pars dotis vel tota ob unum vel plures liberos intervenientes retineatur.. conventio rata est.. 1. 24 D. eodem;

e) die Abrede seitens des Mannes, daß er keinen Gegenanspruch wegen notwendiger Verwendungen machen werde si convenit, ne ob impensas necessarias ageretur, pactum non est servandum, quia tales impensae dotem ipso jure minuunt, 1. 5 § 2 D. eodem

[ocr errors]

sowie, daß er auf das beneficium competentiae verzichte: quaerit Pomponius.. si paciscatur maritus, ne in id quod facere possit condemnetur, sed in solidum, an hoc pactum servandum sit? et negat servari oportere.. 1. 14 § 1 D. XXIIII, 3; f) die Abrede des Mannes, daß er nicht für culpa in concreto hafte: Pomponius ait, maritum non posse pacisci, ut dolum solummodo praestet, 1. 6. D.XXIII, 4; er hat diligentia quam in suis rebus adhibere solet zu prästieren.

112. In welchem Falle haftet der Besteller der dos, abgesehen von dem Falle des Verzuges, für Früchte und Zinsen?

A. 774; B. 565; Dbg. III, 30; W. II, 912. 113. Muß die dos vor Eingehung der Ehe bestellt werden, oder ist deren Bestellung auch späterhin statthaft? Mit welchem Moment erhält das als dos Gegebene dotalen Charakter?

A. 778; B. 565, 566; Dbg. III, 31; Wächter, Pand. II, S. 565.

114. Ist eine Vermehrung oder eine Umwandlung der dos, sogen. permutatio dotis, während der Ehe statthaft? A. 797; B. 566; Dbg. III, 32; W. II, 922.

8) Rechtsverhältnisse an

aa) Die dos während

115. Welche Rechte hat der Mann an der dos?

A. 784; B. 566 ff.; Dbg. III, 34 ff.; Q. 248, (281); S. 362, 363; W. II, 913 ff.

116. Gehören Accessionen der Dotalobjekte zu den Früchten der dos oder sind sie zur dos zu schlagen?

A. 784; B. 567; Dbg. III, 34; W. II, 923.

117. In wie weit hat der Ehemann ein freies Veräußerungsrecht der Dotalgegenstände ?

A. 784, 785; B. 567; Dbg. III, 35; Q. 248, (281); S. 362; W. II, 915.

112. Auf Früchte, resp. 4% Zinsen haftet er, wenn er die versprochene dos innerhalb 2 Jahre nach Eingehung der Ehe nicht konstituiert hat.

113. Eine dos kann vor Eingehung oder während der Ehe bestellt werden: dotem quidem et constante matrimonio mulier marito dare conceditur,.. 1. 20 § 1 C. V. 3. Den dotalen Charakter erlangen die als dos konstituierten Gegenstände erst mit der Abschließung der Ehe: dotis appellatio non refertur ad ea matrimonia, quae consistere non possunt: neque enim dos sine matrimonio esse potest, ubicunque igitur matrimonii nomen non est, nec dos est. 1. 3 D. XXIII, 3.

114. Eine Umwandlung und eine Vermehrung der dos ist während der Ehe gestattet, sofern die Frau dadurch nicht benachteiligt wird: ita constante matrimonio permutari dotem posse dicimus, si hoc mulieri utile sit, si ex pecunia in rem aut ex re in pecuniam.. 1. 26 D. XXIII, 3.

der dos. der Ehe. 115. Der Mann wird Eigentümer der Dotalsachen — und zwar hat er nach Justinian ein dominium legum subtilitate, die Frau ein dominium ex jure naturali (s. Nr. 647 S. 102 Bd. I dieses Buches) und hat als solcher die Verwaltungs- und Veräußerungsbefugnis.

116. Acceffionen, wie die Hälfte des auf dem fundus dotalis gefundenen Schages, sind zur dos zu schlagen, also bei deren Zurückgabe mit zu restituieren.

[ocr errors]

117. Seit der lex Julia [de fundo dotali] unter Augustus kann der Ehemann bloß Mobilien veräußern, italische Grundstücke kann er nur mit Einwilligung der Frau verkaufen — dotale praedium maritus invita muliere per legem Juliam prohibetur alienare.. Gaj. II, 63 nie aber, selbst mit deren Konsens, verpfänden. Justinian verbot jede Veräußerungut fundum dotalem non solum hypothecae titulo dare nec consentiente muliere maritus possit, sed nec alienare [necessarium est subvenire].. 1. un. § 15(b) C. V, 13 und dehnte das Verbot der lex Julia auf Provinzialgrundstücke aus: placet.. nobis eandem observationem non tantum in Italicis fundis, sed etiam in provincialibus extendi. 1. un. § 15(a) C. eodem.

[ocr errors]
« PredošláPokračovať »