Omnis Arabs, omnes vertebant terga Sabai. Vela dare, et laxos jamjamque inmittere funis. 710 715 706. Araps Pier. aliquot. —708. lapsos aliquot Burm. que abest Parrhas. — 709. Illum ap. Apulei. de mundo. cæde futura Oudart.—710. Iapuge, lapige, lapide, laspide in codd., hoc in Goth. sec.—711. magni, sc. Pompeii, Waddel. conj. ap. Burm. satis frigide.. 712. et torta emendabant Gifan. et Vales., sed v. Heins. et tuta v. Schol. Horat. Cruqu. ad I. Od. 37, et mota Cerda conj. sinum et tota quem Leid. sinum et totaque in duo alii, interpolate. tota veste, est, expansa quantum sinus patebat. Laudatur Auson. Mosella 368 Naviger undisona dudum me mole Saravus 715. Moenia cunctorum late comitantibus armis inepte Goth. Tota veste vocat. neatio et Descriptio ejus sinus auc- 709. pallentem morte futura; quasi præsensione mortis hanc fugam consequuturæ. Pallorem autem argento, vel alio metallo debuit artifex reddere; quemadmodum ut Jocasta vultum exanimem exhiberet, ex ære et argento conflata massa usus fertur artifex. v. Plutarch. Conviv. Qu. V, 1; et Aristonidas artifex quum exprimere vellet Athamantis furorem — residentem pœnitentia, œs ferrumque miseuit, ut rubigine ejus per nitorem æris relucente exprimeretur verecundiæ rubor. Plin. XXXIV, 14 s. 40. Iapygem proprie dixit, nam ab occidentali illa plaga debuit venire ventus Cleopatra secundus. 711-713. Poeticum visum mag◄ num et præclarum. Fuga petitur Nilus: is fugientes excipit. Propert. III, 9, 51 in loco hinc expresso: Fugisti tamen in timidi vaga flumina Nili. Jam Fluviorum simulacra cogita specie humana, recubantia, et inferiore corporis parte veste tecta, ut tamen sinum facere possint, quem Nilus fugientibus ostentat. Ornate singula, etiam latebrosa flumina, quæ pro latebris nunc erant. 714 sqq. Tandem triumphus Augusti erat repræsentatus in clipeo. Fuit is triplex in trinis diebus: Dalmaticus, Actiacus, Alexandrinus. v. Sueton. Aug. 22. Dio LI, 21. Necesse igitur est ab artifice aræ; Maxuma tercentum totam delubra per Urbem. 720 sec., nescio unde arreptum. Plus refert de interpunctione monere, quam Burmannus ad aliarum editionum exemplum immutavit : At Cæsar-dis Italis votum immortale sacrabat. Maxima tercentum totam delubra per urbem Lætitia, ludisque viæ plausuque fremebant. Ita vero plura parum commode dicta videntur : votum immortale sacrabat erit accipiendum forte pro: vota persolvebat. Sed cur immortale? et multo magis frigent ista: templa lætitia, vias ludis plausuque fremuisse. Itaque reduxi alteram distinguendi rationem. Augustus opera publica, et in his templa, exstruxit plurima, v. Sueton. c. 29, unde et Livio, quod satis notum, templorum omnium conditor aut restitutor dictus est; idem triumpho invectus plura templa dedicavit, in aliis dona consecravit. v. Dio LI, 22. Retraxit hæc poeta et in unum tempus contulit: maxima tercentum delubra sacrabat, volum immortale, h. quæ voverat. — 716. de turba Parrhas. -717. lusuque Oblongus Longob. laudisque duo Burm. plausumque Dorvill. fremebat alter Goth. ; ita saftem jungenda: plausuque fremebat Omnibus in t. m. chorus; sed hoc putidum est. — -718. ara Pier. et Heins. e suis, excepto uno Veneto, probaverunt. Vellem adjecissent viri docti, quod sententia acumen in eo deprehenderent. Quid magis frigere dicam, quam in omnibus templis aræ sc. erant? Licet id credere: sed quid inde? an repetere placet aræ sc. fremebant? Res vero sic expedienda. Exquisite illa dicta pro vulgaribus: Omnibus in templis matronarum supplicantium cœtus visebantur, et aræ, ab artifice expressæ, ante quas victimæ immolabantur. Vulgo lectum fuit omnibus aris : idque ex Gothanis primus servat. omnibus ara Parrhas., vitio- 719. terras Dorvill. 721. aciatque Dorvill. · 722. l. o. matres aliquot se. ea 1, quæ cujusque diei essent, in unum fuisse congesta. votum immortale sacrabat; templa, opera immortalia, dedicabat ex voto ; et quidem magno numero, unde trecena dixit. Quæ per reliquam Augusti vitam facta sunt, revocavit poeta sub unum tempus. cf. Suet. 29. Dio LI, 22. 717-719. Vivide lætitia publica describitur. Exquisite vero illa dicta pro vulgaribus: omnibus in templis matronarum supplicantium cœtus, et aræ ante quas victimæ immolabantur. 720 seq. Splendida rerum species. Puta triumphatorem Octavianum jam intrasse urbem. Sedet pro tribunali sub porticu, et aditu templi Apollinis Palatini, et prospectat (exquisite recognoscit; argutatur Burm. in etymo vocis) succedentem pompam triumphalem, in qua portantur coronæ aureæ, dona populorum (conf. Gerda), ducuntur captivi una cum signis Fluviorum. 721. aptatque superbis Postibus: coronas ergo in foribus, vel porticu templi suspendi curavit. Quam variæ linguis, habitu tam vestis, et armis. 725 Pier.-724. Hinc hic et sequ. versu aliqui, sive utroque loco, sive alterutro tantum. Numidum plerique Pier. et tres Goth. Numadum alii Heins., ut passim alibi. v. sup. ad III, 320. distinctos, disvinctos, devinctos, discultos, vitia librariorum : inter quæ etiam Mulcifer referendum in parte Heins. et trinis Goth. Multiber antiquum nomen, quod Maro ab Accio et Egnatio acceperat : Macrob. VI, 5 pr. -725. Hinc Goth. tert. Hinc relegas cerasque Dorvill. relegas etiam Rom. Carrasque multi: Caræ etiam Servio præscripti. Male etiam Cerda eo devenit, ut Carrhas Mesopotamiæ inferat. Gelones duo Burm. — 726. Tinxerat Rom. Fixerat alii Pier. Pinxe 724.725. Vides manifeste, quod supra ad vs. 686 monuimus, poetam carmini dignitatem et majestatem parare ex nominum novitate, vel peregrinitate, vel vetustate. Nomadum genus et Afros. Erat enim in Antonii partibus magna Africæ pars a Cyrenis usque ad Æthiopiam, et interfuit Antonii copiis Bogudes Mauretaniæ rex: Plutarch. Anton. p. 944 B. Dio L, 6. discinctos Afros; mollitiem hominum arguit veste laxa et fluente. An is proprius Afrorum habitus fuerit, aliunde ignoramus. Lelegas, Carasque, ut nominum vetustate carmini dignitatem pararet, posuit pro populis, et regibus minoris Asiæ, quos enumeratos vides apud Plutarchum 1. c. B. Leleges, de quorum sedibus Strabo lib. XIII multa disputat, cum Caribus oram Asiæ maritimam tenuerant, antequam ab Jonibus ejecti ad interiora recesserunt. De his, nec de aliis, Lelegibus h. 1. agitur. Frustra ad Dacos et Bastarnas nomen revocat Massonus in Jano reserato Sect. III c. 5, adversus quos M. Crassus bellum gessit. Meliore jure ad bellum illud referas Gelonos, quos pro Dacis vicinis nominare potuit. Nisi tamen ultra quos illi hapro Thracibus, bitabant (cf. ad Georg. II, 115), dicti sunt, qui in Antonii copiis erant. Horatius, qui sæpe populos barbaros ultra Danubium memorat, modo Gelonos, modo Getas, modo Sarmatas aut Scythas nomi nat. 726. Euphrates ibat jam mollior undis h. leniore amne, ut domitum se ac subjugatum, h. e. populos accolas victos et subjectos, significaret. Uti mollita dicuntur et alibi, quæ victa ac contusa coercitaque sunt. Sic molles animi, mollia corda. Notum autem vel ex Horatio: Medumque flumen gentibus additum victis minores volvere vertices: etsi hoc ad seriores annos spectat. Magno vero spiritu hæc dicta, et in majus aucta amplificataque sunt. Adversus Parthos enim illo anno nihil aliud nec susceptum, nec gestum, præterquam quod Augustus, Ægypto in potesR. redacta, in Syriam reversus Parthorum legatos audiit. conf. Georg. II, 170. IV, f. Si vero hæc, quæ sequuntur v. 726. 727. 728, ad triumphum illum recte tatem p. Extremique hominum Morini, Rhenusque bicornis, 730 rat quidam apud Taubm. · 727. Norini Parrhas.-728. Dari editum olim et scriptum passim, vel Dacæ. Male: Ge. III, 497 Et conjurato descendens Dacus ab Istro. Sed Dahæ Medic. Diæ Rom., etiam Erf., quos vindicavit quoque Cerda. Alii Dacha, Dachi, Dache, Dace, indocte, ut et ap. Lucan. VII, 429. vid. ad Silium XIII, 764. et ponte Montalb. Araxis pr. Hamb. - 731. humeris Parrhas. -- flammamque Medic. facta multi Heins. Utraque lectio apud Serv. referuntur, Euphrates et Araxes cum Dahis poetico more populos Orientis designant, qui Antonium sequuti eraut, Morini autem et Rhenus triumphum primi diei Dalmaticum respiciunt, quo etiam de Morinis, extrema oræ Galliæ Belgicae ad fretum Britannicum populo (unde extremi hominum Morini, ut ultimi Britanni, ultima Hesperia, apud Horatium), et nonnullis Galliæ Germaniæque populis rebellionis sociis, inprimis Suevis Rhenum transgressis, et a C. Carinate repressis, triumphatum fuit; v. Dio LI, 21. Rhenus bicornis, Vahalis et Rhenus, ut tum quidem cursus erat, antequam Drusus tertium ostium, Flevum, fossa ducta efficeret. Daha, Nomades ad orientale Caspii maris litus versus Oxum incolentes ultra Hyrcanos. pontem indignatus Araxes; nihil amplius, quam ut flumen rapidum adeoque pontis impatiens diceret, eoque ipso feritatem accolarum Armenorum declararet. Sumserunt hinc Statius, Claudianus, Sidonius, quos apud Cerdam videre licet. 729. Malim clipeum, dona parentis, matris Veneris, jungere, quam talia dona parentis. — 731. famamque, xxéos, illustrium factorum sculpturam in clipeo. Ad hunc ultimum versum offenderunt passim viri docti : quibus præivit Servius, seu quisquis ille fuit, quem lacinia pannis Servianis attexta auctorem habuit: Hunc versum, inquit, notant Critici, quasi superfluo et inutiliter additum, nec convenientem gravitati ejus : namque est magis neotericus. Addisonus, qui pulchræ simplicitatis sensum habebat mollissimum, hunc versum esse aiebat, in quo Virgilius lusisse videretur. Jure notatum versum, ut a gravitate alienum, et fere frigidum pronuntiat Dorvillius. Defendit eundem versum Hurdius, vir ingeniosus et doctus, in Commentar. Horat. Vol. I ad v. 97, ubi ambiguitatem sententiæ etiam in severiore carmine tuetur, et hunc locum copiose quidem et satis argute, ut solet, ita tractat, ut ad ancilium religionem et sanctitatem alludi dicat. Enimvero ante pedes erat, quod tam longe petiet verbo res transigi potest. Acumen lusus, quem inesse multi arbitrantur, in nostris est sensibus animisque, non in verbis nec in tur, sententia animoque Virgilii. Poeticus sermo ita fert, ut, si quis clipeum, cui facta præclara et fata nepotum insculpta sunt, sustulisse humero (alligatus enim loro clipeus humeris injicitur) dicendus sit, res ita efferri possit: sustulisse eum famam et fata nepotum. Qui poetica oratione imbutum habet ingenium, nihil amplius cogitat. Qui vero verbatim ista in pa trium sermonem transfusa, et ex proprio verborum significatu interpretata mente voluit, notiones alias adjungit, quibus ridicula et inepta redditur sententia. Simile est exemplum inf. En. X, 496 rapiens inmania pondera baltei, impressumque nefas; una sub nocte jugali cæsa manus juvenum Fæde, thalamique cruenti, quæ Clonus Eurytides multo cœlaverat auro. |