Obrázky na stránke
PDF
ePub

Cic.

L. Brutus civitatem dominatu regio liberavit.
Te a quartanâ liberatum gaudeo. Cic.
Apud veteres Romanos quemcunque mortalium arcere
tecto nefas habebatur. Tac.

Tu Jupiter hunc a tuis aris, a tectis urbis arcebis.

Cic.

(a.) Apud poetas (ad usum Græcorum) verba abstinendi aliquando genitivum admittunt: ut,

Abstineto

[blocks in formation]

83. Fungor, fruor, utor, vescor, dignor, muto, supersedeo, ablativo junguntur: ut,

Qui adipisci veram gloriam volet, justitiæ fungatur officiis. Cic.

Hannibal cum victoriâ posset uti, frui maluit. Flor.
Quid puer Ascanius, superatne et vescitur aurâ. Virg.
Haud equidem tali me dignor honore. Virg.
Diruit, ædificat, mutat quadrata rotundis. Hor.
Verborum multitudine supersedendum est. Cic.

84. Pascor et nitor ablativo, vel sine præpositione, vel cum præpositione, junguntur: ut,

Floribus et victu pascuntur simplicis herbæ. Virg. Pascitur in vivis Livor. Ov.

Purâ juvenis qui nititur hastâ. Virg.

In vitâ Pompeii nitebatur salus civitatis. Cic.

85. Ablativus absolutus dicitur quoties substantivum in ablativo cum participio construitur, vel adjectivo, (interdum etiam cum alio substantivo,) ut tempus vel modum, vel aliam rem comitantem, denotet: ut, Archilochus regnante Romulo floruit. Cic. Nihil de hâc re agi potest salvis legibus. Cic. Exposito quid iniquitas loci posset. Cæs.

Me duce tutus eris.

Ov.

86. Verbisquibusdam additur ablativus partis affectæ, et poeticè accusativus ut,

Micat auribus et tremit artus.

Virg.

(a.) Quædam usurpantur, (ad usum Græcorum, sed rarissime) etiam cum genitivo: ut,

Absurdè facis qui angas te animi. Plaut.

87. Exsulo ablativum regit, veneo ablativum cum præpositione, vapulo ablativum, vel sine præpositione, vel cum præpositione, admittit: ut,

Ov.

Mente tamen, quæ sola loco non exsulat utar. Respondit se malle a cive spoliari, quam ab hoste venire. Quint.

Testis rogatus est an ab reo fustibus vapulâsset. Quint. Omnium sermonibus se sentiet vapulare. Cic.

VERBA INFINITA.

88. Verbis quibusdam, et participiis et adjectivis, adduntur verba infinita: ut,

Dicere quæ puduit scribere jussit amor. Ου.
Jussus confundere fœdus. Virg.

Erat tum dignus amari. Virg.

89. Verba rogandi, hortandi, imperandi, et contraria, raro (nisi apud poetas) infinitivum post se habent, plerumque vero conjunctionem cum subjunctivo, (Vid. Reg. 134): ut,

Illud te oro et hortor, ut in munere tuo diligentissimus sis. Cic.

Moneo obtestorque, ne hos, qui tibi genere propinqui
sunt, negligas. Cic.
Themistocles persuasit populo ut classis ædificaretur.
Corn. Nep.

(a.) Ex his vero jubeo et veto etiam in pedestri sermone infinitivo sæpius junguntur: ut,

Hannibal Tarentinos sine armis convocari jussit. Liv. 90. Verba efficiendi conjunctio cum subjunctivo semper sequitur: ut,

Tu, quicquid indagâris de republicâ, facito ut sciam.

Cic.

91. Verba accidendi et similia conjunctio cum subjunctivo plerumque sequitur: ut,

Cic.

Persæpe evenit ut utilitas cum honestate certet. Amicis quoniam satisfeci, reliquum est ut egomet mihi consulam. Corn. Nep.

(a.) Sed contingit infinitivus sæpe sequitur: ut,
Non cuivis homini contingit adire Corinthum. Hor.

92. Verba permittendi, optandi, cogendi, vel infinitivum vel ut cum subjunctivo admittant (Vid. Reg. 134): ut,

Phaethon optavit ut in currum patris tolleretur. Cic. Natura non patitur ut aliorum spoliis nostras opes augeamus. Cic.

Permittes ipsis expendere numinibus, quid
Conveniat nobis.

Juv.

93. Oportet et necesse est interdum infinitivum, sæpius subjunctivum, post se habent: ut,

Valeat possessor oportet. Hor.

Tanquam ita fieri non solum oporteret, sed etiam necesse esset. Cic.

Corpus mortale intereat necesse est.

94. Post verba orandi, imperandi, vel volendi, ut sæpe omittitur, verbum tamen in subjunctivo ponitur: ut, Te pro amore nostro rogo atque oro, te colligas virumque præbeas. Cic.

Postero die rex edixit omnes armati coirent.

Curt. Vellem Diî immortales fecissent ut vivo Ser. Sulpicio gratias ageremus.

Cic.

Malo te sapiens hostis metuat, quam stulti cives laudent. Liv.

(a.) Sie post cave sæpe omittitur ne: ut,

Čave existimes me abjecisse curam reipublicæ. Cic.

95. Ponuntur interdum sola per ellipsin verba infinita: ut,

Hinc spargere voces

In vulgum ambiguas, et quærere conscius arma. Virg. (Subauditur incipiebat.)

GERUNDIA.

96. Gerundia in di eandem cum genitivis constructionem habent, et pendent a substantivis vel ab adjectivis, nunquam a verbis: ut,

Cecropias innatus apes amor urget habendi. Virg. Æneas celsâ in puppi jam certus eundi. Virg.

97. Gerundia in do eandem cum dativis et ablativis constructionem habent: ut,

Illud ediscendo scribendoque commune est. Quinct. Alitur vitium vivitque tegendo. Virg.

(a.) Præpositio sine nunquam cum gerundiis in do usurpatur. (Vid. Reg. 133.)

98. Gerundia in dum eandem cum accusativis constructionem habent, sed præpositionem præcedentem semper exigunt: ut,

Locus ad agendum amplissimus. . Cic.

Mores puerorum se inter ludendum simplicius detegunt. Quinct.

99. Si verbum accusativum regit, gerundivum sæpius usurpatur quam gerundium: ut,

Timotheus peritus fuit civitatis regendæ. Corn. Nep. Ad accusandos homines duci præmio, proximum latrocinio est.

(a.) Usurpantur eodem modo utor, fruor, fungor, potior: ut, Justitiæ fruendæ causâ videntur olim bene morati reges constituti. Cic.

Omnia bona ei utenda tradiderat. Cic.

100. Gerundivum in nominativo (et in accusativo, cum verbum infinitivi modi adjungitur, vel subauditur) necessitatem, vel officium, vel possibilitatem indicat: ut,

Orandum est ut sit mens sana in corpore sano. Juv. Diligentia præcipue colenda est nobis, et semper adhibenda. Cic.

Eos a se observandos et colendos putabat. Cic.

SUPINA.

101. Supinum in um activam significationem habet, et sequitur verbum significans motum ad locum: ut, Spectatum veniunt, veniunt spectentur ut ipsæ. Ov. 102. Supinum in u passivam significationem habet, et sequitur adjectiva: ut,

Quod factu foedum est, idem est et dictu turpe.

VERBA IMPERSONALIA.

103. Verba quæ nominativum non habent, neque ultra tertiam personam singularem et infinitivum inflectuntur, impersonalia dicuntur: ut,

Hinc tonat, hinc missis abrumpitur ignibus æther.

Ovid. 104. Hæc impersonalia interest et refert quibuslibet genitivis junguntur; et his ablativis, meá, tuâ, suá, nostrá, vestra: ut,

Interest magistratûs tueri bonos.

Tuâ refert teipsum nôsse.

(a.) Adduntur et hi genitivi, tanti, quanti, magni, parvi, pluris, minoris, et similia: ut,

Tanti refert honesta agere.

105. Verba impersonalia casus pro sensu regunt, more aliorum verborum: ut,

Oratorem irasci minimè decet. Cic.

Licuit Themistocli esse otioso.

Cic.

106. His verbis attinet, pertinet, spectat, proprie additur præpositio ad: ut,

Me vis dicere quod ad te attinet? Ter.

107. Decet, attinet, et spectat, quamvis impersonalia dicuntur, nominativum sæpe habent, et in tertiâ personâ plurali sæpe inveniuntur: ut,

Candida pax

homines trux decet ira feras. Ovid.

Quæ nihil attinent. Ter.

Ea non ad religionem spectant. Cic.

« PredošláPokračovať »