Obrázky na stránke
PDF
ePub

152. Præpositio in compositione eundem nonnunquam casum regit quem extra compositionem regebat (Vid. Reg. 75): ut,

Detrudunt naves scopulo. Virg.

Prætereunt scopulos Ithacæ.

153. Verba composita cum a, ab, ad, de, et aliis præpositionibus, eandem præpositionem sæpe repetunt: ut, Abstinuerunt a vino.

INTERJECTIONES.

154. Interjectiones non raro sine casu ponuntur: ut, Spem gregis ah silice in nudâ connixa reliquit. Virg. 155. O vocantis vocativo, exclamantis vocativo vel accusativo, jungitur: ut,

ut,

ut,

O fortunatos nimium sua si bona nôrint

Agricolas. Virg.

O formose puer, nimium ne crede colori. Virg. 156. Heu et proh accusativo vel vocativo junguntur :

Heu pietas, heu prisca fides. Virg.

Heu stirpem invisam. Virg.

Proh Deûm atque hominum fidem. Ter.

[blocks in formation]

157. Hei et væ dativo junguntur: ut,

Hei mihi, quod nullis amor est medicabilis herbis.

Væ misero mihi, quantâ de spe decidi. Ter.

Ovid.

158. En et ecce nominativo vel accusativo junguntur :

Ecce tibi Italiæ tellus. Virg.

En quatuor aras;

Ecce duas tibi Daphni, duoque altaria Phœbo. Virg.

PROSODIA.

PROSODIA est pars Grammaticæ, quæ quantitatem syllabarum docet.

Dividitur Prosodia in tres partes, Tonum, Spiritum, et Tempus.

Hoe loco visum est nobis de Tempore tantùm tractare.

TEMPUS est syllabæ proferendæ mensura. Tempus breve sic notatur; ut, Dominus. Longum autem sic; ut, cōntrā.

Pes duarum syllabarum pluriumve constitutio est ex certâ Temporum observatione.

Pes duarum longarum syllabarum est spondæus; ut,

virtus.

Longa syllaba, duabus brevibus syllabis sequentibus, dactylum efficit; ut, scrīběrě.

SCANSIO est legitima versûs in singulos pedes com

mensuratio.

Scansioni accidunt figuræ, Synalæpha, Ecthlipsis, Synæresis, Diæresis, et Casura.

I. Synalapha est elisio vocalis in fine dictionis, ante alteram in initio sequentis: ut,

Sēră nimis vit' est crāstină, viv' hodie. Mart. pro vita, vive.

At heu et o nunquam intercipiuntur.

II. Ecthlipsis est, quoties m cum suâ vocali perimitur; proximâ dictione à vocali exorsâ: ut,

Mōnstr' hōrrend', înfōrm', îngēns, cuī lūměn ădēmptūm:

Virg

pro monstrum horrendum, informe:

III. Synæresis est duarum syllabarum in unam contractio: ut,

Seu lento fuerint ālveārĭā vīměně texta. Virg.

quasi scriptum esset alvaria.

IV. Diæresis est, ubi ex unâ syllabâ dissectâ fiunt duæ : ut,

Debuerant fusōs ēvõlŭīssě sŭōs. Ov. Ep.

evoluisse pro evolvisse.

V. Casura est, cùm post pedem absolutum syllaba brevis in fine dictionis extenditur: ut,

Pectoribus inhiāns spīrāntia consulit exta. Virg.

DE GENERIBUS VERSUUM.

VERSUS heroïcus, qui Hexameter etiam dicitur, constat ex sex pedibus; quintus locus dactylum, sextus spondæum peculiariter sibi vindicat; reliqui hunc vel illum, prout volumus: ut,

ut,

Tītīrē tū pătùlāe rēcubāns sūb tēgmině fagi. Virg.

Reperitur aliquando spondæus etiam in quinto loco:

Cără Deum sobolēs, māgnūm Jõvis incrēmēntum. Virg. Ultima cujuscunque versûs syllaba habetur communis.

VERSUS elegiacus, qui et Pentametri nomen habet, è duplici constat penthemimeri; quarum prior duos pedes, dactylicos, spondiacos, vel alterutros comprehendit, cum syllabâ longâ; altera etiam duos pedes, sed omninò dactylicos, cum syllabâ item longâ: ut,

Res est solliciti plēnă timōris amor. Ovid. Epist.

PRIMARUM SYLLABARUM QUANTITAS.

I. Vocalis ante duas consonantes, aut duplicem in eâdem dictione, ubique positione longa est: ut, ventus, axis, patrīzo.

II. Quòd si consonans priorem dictionem claudat, sequente item à consonante inchoante, vocalis præcedens etiam positione longa erit: ut,

Major sum quam cui pōssīt fōrtūnă nocēre.

Syllabæ jor, sum, quam, et sit, positione longæ sunt.

(a.) At si prior dictio in vocalem brevem exeat, sequente à duabus consonantibus incipiente, interdum, sed rariùs, producitur: ut,

Fertě citi ferrum, dătě tēlā, scanditě mūros. Virg.

III. Vocalis brevis ante mutam, sequente liquidâ, communis redditur: ut, patris volucris. Quæ tamen regula in compositis non obtinet: ut, ādmīror, ābripio, sūbruo, ōbruo.

VOCALIS ante alteram in eâdem dictione ubique brevis est: ut, Děus, měus, tŭus, pìus.

1. Excipias genitivos in ius: ut, unius, illius, &c. ubi i communis reperitur; licèt in alterius semper sit brevis, in alius semper longa.

2. Excipiendi sunt etiam genitivi et dativi quintæ declinationis, ubi e inter geminum i longa fit; ut faciei: alioqui non; ut, rei, spei, fidei.

Fi etiam in fio longa est, nisi sequuntur e et r simul: ut, fierem, fieri.

Omniă jām fiunt, fieri quãe pōssě něgābam.

Dius primam syllabam habet longam, Diana com

munem.

Õhe, interjectio, priorem syllabam communem habet : Eheu penultimam semper producit.

L

Vocalis ante alteram in Græcis dictionibus subinde longa fit: ut, Dicite, Pierides. Respice Laërten.

Et in possessivis Græcis: ut, Æneia nutrix. Rhodopeius Orpheus.

Omnis diphthongus apud Latinos longa est: ut, āurum, nēuter, musāe: nisi sequente vocali, cum interdum corripitur: ut, prăcire, prăeustus.

DERIVATIVA eandem fere cum primitivis quantitatem sortiuntur: 'ut, amator, amicus, amabilis, primâ brevi ab ămo.

Excipiuntur tamen pauca, quæ, à brevibus deducta, primam syllabam producunt: ut,

[blocks in formation]

Et contrà sunt, quæ, à longis deducta, primam cor

[merged small][ocr errors][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small]
« PredošláPokračovať »