XVIII. Conclusio per exhortationem. Persica fabella.
S. AURELII AUGUSTINI, HIPPONENSIS EPISCOPI, DE
DUABUS ANIMABUS CONTRA MANICH.EOS LIBER
UNUS. Manichæis hæreticis duas animas in uno-
quoque homine esse, unam de Dei-substantia bo-
nam, alteram malam de tenebrarum gente nec a
Deo conditam dicentibus dolet se Augustinus sic
adhæsisse, ut ad rationes quibus deliramentum istud
evertitur, tam obvias tamque manifestas non atten-
derit. Primum enim consideranti facile apparere,
omnem animam, cum vita quædam sit, resque in-
telligibilis, ac proinde luce visibili, quam a Deo
esse Manichæi fatentur, præstantior, auctori Deo
tribuendam. Loca vero Scripturæ quibus illi malos
ex Deo non esse disputant, aliorum locorum compa-
ratione melius explicari. Postea etiam ex peccati
et voluntatis definitione, ex venia peccatorum quæ
peccantibus datur in Eccles a, tandemque ex pœni-
tendi affectu pio atque utili, evidenter omnino de-
demonstrari, peccantes animas non natura malas

esse.

CAPUT PRIMUM. Manichæorum error de duabus anima-
bus, quarum altera non sit a Deo, qua ratione expu-
gnatur. Anima omnis cum vita quædam sit, nonnisi
à Deo vitæ fonte esse potest.
II. Si lux quæ sensu percipitur Deum habet auctorem,
ut fatentur Manichæi, multo magis anima quæ solo
intellectu percipitur.

III. Corpus etiam omne a Deo esse unde probatur.
Animam illam quae mala dicitur a Manichæis, luce
esse meliorem.

IV. Anima etiam muscæ præstantior ista luce.
V. Vitiosæ animæ quanquam damnande, quomodo
huic luci, quæ in genere suo laudanda est, antecel-
lant.
VI. An ipsa etiam viti› tanquam intelligibilia, luci sen-
sibili præferenda sint, et Deo ut auctori tribuen-
da. Vitium animi est defectus quidam, recte non
inter intelligibilia numerandus. Ipsi defectus, etiam-
si inter intelligibilia numerarentur, nunquam ante-
ponendi rebus sensibilibus. Si lumen visibile a Deo
est, multo magis ab ipso anima, quæ in quantum vi-
vit intelligibilis res est, etiamsi vitiosa. Objectantur
contra a Manichæ s loca Scripturæ.

VII. Mali quomodo ex Deo, et non ex Deo.
VIII. Quærunt unde malum, et hac quæstione vincere
se putant Manichæi. Coguoscant prius quod facilli-
mum est, nihil vivere posse sine Deo. Summum
malum non cognoscitur nisi cognito summo bono,
quod est Deus.

IX. Augustinus familiaritate cum Manichæis et succes-
su victoriæ de Christiauis imperitis a se reportatæ
deceptus. Manichæi ex cognitione item peccati et
voluntatis facile re ellendi.

93-94

Ibid.

38

V. Contra titulum Epistolæ Manichæi.
VI. Cur apostolum Christi se scripserit.

XI. Veritatem pollicetur Manichæus, non exhibet.
XII. Deliramenta Manichæi. Frælium ante nundi con-
stitutionem commissum.

XIII. Duæ substantiæ contrariæ. Regnum luminis. In-
certa pro certis tradi a Manichæo.
XIV. Pollicebatur rerum certarum cognitionem, et
imperat incertarum fidem.

XV. Non solum incerta, sed etiam falsa esse quæ tra-
dit. Deliramentum de terra et gente tenebrarum
juxta latus terræ sanctæ ac substantiæ Dei. Confu-
tatur primo, quia naturæ Dei partes et latera tri-
buit tanquam sua mole per locorum spatia disten-
datur.

Ibid.

135

181

Ibid.

XVI. Animam ipsam, etsi mutabilis fit, per spatia lo-
corum non distendi. Nam tota sentit in singulis par-
tibus corporis.

Ibid.

96

XVII. Memoria ca; it maximorum locorum imagines.
XVIII. Intelligendi potentia de rerum veritate deque
ipsa cogitatione judicat.

185

183

XIX. Si anima per locos non extenditur, multo mi-

nus Deus.

Ibid.

Ibid.

XXII. Figura terræ lucis fædior.
XXIII. Levius peccant Manichæis Anthropomorphitæ.
XXIV. De numero naturarum in phantasmate Manichæi. 190
XXV. Ex nihilo creari per Omnipotentem bona alia
aliis inferiora. In figura conjunctionis duarum ter
rarum, qualiscumque fingatur, semper inesse de-
formitatem aut absurditatem.

191

Manichæus.

194

XII. Ex datis definitionibus peccati et voluntatis ha-
resim Manichæorum totam evertit. Ex malarum
item animarum justa damnatione sequitur non na-
tura, sed voluntate malas esse. Animas esse natura
bonas, quibus ditur venia peccatorum.
XII. Ex deliberatione in nalum et in bonam partem
nen haberi duo animarum genera Concesso genere
animarum illicentium ad tur, ia, non sequi has esse
natura malas, alias esse summum bonnm.
XIV. Rursum ex pasitendi utilitate monstratur ani-
mas non natura malas esse. Demonstrationi tam
certæ nonnisi ex consuetudine errandi contradici-
tur.

XV. Oratro amic's quos habuit erroris socios.

XLI. Manichæorum de Dei natura blasphemiæ.
XLII. Mala ante mali commixtionem multa tribui
naturæ Dei à Manichæis.

563

566

XLIV. Turpitudines incredibiles a Manichæo excogitatæ
in Deo.

567

XLV. Turpitudines quædam nefariæ de ipsis Mani-
chæis non immerito creditæ.

XLVI. Epistolæ Fundamenti nefaria doctrina,
XLVII. Turpitudines horribiles cogit perpetrare.
XLVIII. Orat Augustinus pro Manichæorum resipi-
scentia.

569
Ibid.

570

571

SECUNDINI MANICHEI EPISTOLA AD AUGUSTINUM.

1

Manichæi doctrinam commendat tueturque cum ca-
tholicæ fidei reprehensione, indigne ferens qued
cam scriptis oppugnet Augustinus, quem a vanichæo
timore quodam et honoris cupiditate defecisse insi-
mulat, atque ut ad ilhus sectam tandem redeat,
exhortatur.
571-572
S. AURELI AUGUSTINI, HIPPONENSIS EPISCOPI, CON-
TRA SECUNDINUM MANICHLEUM, LIBER UNUS.
Docet Augustinus quare Manicha i sectam reliquerit,
camque ex Secundini ipsius epistola prolatis argu-
SANCT. AUGUST. VIII.

-

S. AURELII AUGUSTINI, HIPPONENSIS EPISCOPI, DE TRINI-
TATE LIBRI QUINDECIM.
LIBER PRIMUS. - Secundum Scripturas sacras ostendi-
tur unitas et æqualitas summæ Trinitatis, et quædam
loca contra Filii æqualitatem allata diluuntur. Ibid.
CAPUT PRIMUM. Scribit contra eos qui ratione abutentes
calumniantur fidem Trinitatis. Error disputantium
de Deo, ex triplici causa. Scriptura sacra remotis
falsitatibus evehit gradatim ad divina. Immortalitas
vera. Fide nutrimur, ut habiles ad divina capienda
elliciamur.

II. Quid a suis lectoribus exposcat Augustinus. Lecto-
rum tardiorum errores auctori non tribuendi
IV. Quæ sit doctrina fidei catholicæ de Trinitate.
V. Difficultates de Trinitate : quomodo tres imus Deus.
VI. Filium esse verum Deum ejusdem cum Patre
substantiæ. Non solus Pater, sed Trinitas dicta im-
mortalis. Non ex solo Patre omnia, sed etiam ex
Filio. Spiritum sanctum esse verum Deum Patri et
Filio æqualem.

VII. Filius quomodo minor Patre ac seipso.
VIII. Scripturas de subjectione Filii sub ratre perpe-
ram intellectas explicat. Regnum Patri non sic tra-
det Christus, ut adimat sibi. Contemplatio promissa
finis omnium actionum. Spiritus sanctus ad beatitu-
dinem nostram sufficit perinde ac Pater.
IX. In una persona interdum intelliguntur omnes.
X. Quomodo Christus tradet regnum Deo et ratri. Tra-
dito regno Deo et Patri, Christus jam non interpel-
labit pro nobis.

XI. Regula qua intelligitur Filius in Scripturis, munc
æqualis, une minor.

(Trente-neuf.}

829

833

834

856

819-820

Ibid.

856

840

XII. Qua ratione Filius dicatur nescire diem et horam
quam scit Pater. Dicta de Christo alia secundum for-
inam Dei, alia secundum formam servi. Dare regnum
quomodo et Christi est, et Christi non est. Quomodo
Christus et non judicabit et judicabit.
XIII. De eodem Christo diversa prædicantur, ob diver-
sas naturas hypostaseos. Cur Pater dicitur non judi-
caturus sed judicium dedisse Filio.
LIBER SECUNDUS. Rursum defendit Augustinus æqua-
litatem Trinitatis, et de Filii missione ac Spiritus
sancti agens, variisque Dei apparitionibus, demon-
strat non ideo minorem esse mittente qui missus est,
quia ille misit, hic missus est; sed Trinitatem per
omnia æqualem, pariter in sua natura immutabilem
et invisibilem et ubique præsentem, in missione
seu apparitione qualibet inseparabiliter operari. 843-846
Ibid.

PROOEMIUM.

CAPUT PRIMUM. Regula duplex ad intelligendum Scri-
pturarum locutiones de filio Dei. Locutiones triplicis
generis.

Dei: Christo videlicet pro peccatoribus moriente
persuadendum nobis fuisse imprimis et quantum
nos dilexerit Deus, et quales dilexerit. Opportune
etiam ut ad contemplandum Deum et cohærendum
Deo mundaremur, Verbum in carne venisse, Ipsius
morte una et simplici duplicem nostram solutam
esse; ubi edisserit quemadmodum simplum Salvato-
ris nostri duplo nostro concinat ad salutem, et de
perfectione numeri senarii, in quem numerum ipsa
simpli ad duplum ratio deducitur, fusius agit. Docet
colligi omnes ex multis in unum per unum Media-
torem vitæ Christum, per quem solum vera fit ani-
mæ purgatio. Cæterum Filium Dei, quanquam mis-
sione factus sit minor propter formam servi quam
suscepit, non tamen ideo minorem Patre secun-
dum formam Dei, quia ab ipso missus est; eamdem-
que de spiritus sancti missione rationem esse de-
monstrat.

PROOEMIUM. Scientia Dei a Deo petenda.

885-836
Ibid.

Ibid.

J. Ex utralibet regula intelligi quasdam locutiones de
Filio.

847

CAPUT PRIMUM. Per agnitionem infirmitatis nostræ
perficimur. Verbum incarnatum tenebras nostras
pellit.

887

II. De Spiritu sancto quædam ex altera tantum regula
intelliguntur.

Ibid.

IV. Glorificatio Filii a Patre, non arguit inæquali-

tatem.

818

V. Filius et Spiritus sanctus non ideo minor quia mis-
sus. Filius etiam a seipso missus. De missione Spiri-
tus sancti.

II. Quomodo per Verbum incarnatum reddimur habi-
les percipiendæ veritati.
III. Una mors et resurrectio corporis Christi, duplici
nostræ morti ac resurrectioni corporis et animæ
concinit ad salutem. Duplæ morti nostræ quomodo
simpla mors Christi impensa.

889

Ibid.

Ibid.

VI. Non sic assumpta creatura a Spiritu sancto, ut
caro in Verbo.

851

IV. Ratio simpli ad dupluní ex perfectione senarii nu-
meri. Senarij perfectio in Scripturis commendata.
Annus senario numero pollet.

892

VII. Dubitatio de apparitionibus divinis.

855

Vill. Tota Trinitas invisibilis.

854

IX. Contra eos qui credebant solum Patrem immorta-
lem et invisibilem. Pacifico studio quærenda veri-
tas.

V. Senarius item in ædificatione corporis Christi ac
templi Jerosolymitani commendatus.

893

VI. Triduum resurrectionis, in quo etiam apparet ratio
simpli ad duplum.

894

Ibid.

X. An indiscrete Deus Trinitas Patribus apparuerit, an
aliqua ex Trinitate persona. Apparitio Dei Adamo.
De eadem apparitione. Visio Abrahæ.

VII. Quomodo per unum Mediatorem ex multis colli-
gamur in unum.

895

853

VIII. Quomodo Christus vult omnes in se unum esse.
IX. Sequitur de eodem argumento.

896

Ibid.

XI. De eadem visione.

858

XII. Visio Loth excutitur.

859

X, Ut Christus mediator vitæ, ita diabolus mediator
mortis.

Ibia.

A. Visio in rubo.

XIV. De visione in columna nubis et ignis.

Ibid.
861

Ibid.

862

X!. Miracula quæ a dæmonibus fiunt, spernenda.
XII. Diabolus mortis, Christus vite mediator.
XIII. Mors Christi spoutanea. Quomodo vitæ Mediator
mediatorem mortis expugnavit. Quomodo diabolus
suos inducat in contemptum mortis Christi.
XIV. Christus perfectissima victima pro mundandis
vitiis nostris. In omni sacrificio quatuor conside-
randa.

897

Ibid.

898

901

863

XV. Superbi putantes se propria virtute posse pur-
gari ad videndum Deum.

Ibid.

866

XVI. Philosophi veteres de resurrectione ac rebus fu-
turis non consulendi.

902

-

XV. De visione in Sina. An Trinitas, an aliqua pro-
prie persona in ea visione loquebatur.
XVI. Moyses quomodo viderit Deum.
XVII. Posteriora Dei quomodo visa. Resurrectionis Chri-
sti fides. Catholica Ecclesia sola est locus unde vi-
dentur posteriora Dei. Posteriora Dei ab Israelitis
visa. Deum esse Patrem solum nunquam Patribus
visum existimare temeraria opinio est.
XVIII. Visio Danielis.
LIBER TETIUS. Quæritur, an in illis de quibus supe-
riore libro dictum est, bei apparitionibus, per cor-
porcas species factis, tantummodo creatura formata
sit, in qua Deus sicut tunc potuisse judicavit, huma-
nis ostenderetur aspectibus; an angeli qui jam an-
tea erant ita mittebantur, ut ex persona Dei loque-
rentur, assumentes corporalem speciem de crea-
tura corporea, aut ipsum corpus suum in species
quas vellent accommodatas actionibus suis verten-
tes secundum attributam sibi a Creatore potentiam;
ipsa autem Dei essentia nunquam per se ipsam visa
fuerit.
PROMIUM. Cur de Trinitate scribat, Quid a lectori-
bus desideret. Quid dictum sit in superiore libro. Ibid.
CAPUT PRIMUM. Quid deinceps dicendum.

XIX. Filius quomodo missus et prænuntiatus. Quo-
modo missione nativitatis in carne factus minor sine
detrimento æqualitatis cum Patre.

-

903

905

902

XX. Mittens et missus æqualis. Filius cur dicitur mis-
sus a Patre. De missione Spiritus sancti, quomodo
et a quo missussit. Pater totius deitatis principium. 903
XXI. De sensibili demonstratione sancti Spiritus, et
de coæternitate Trinitatis. Quid dictum sit, et
quid dicendum restet.
LIBER QUINTUS. Yenit ad hæreticorum argumenta
illa quæ non ex divinis libris, sed ex rationibus
suis proferunt; et eos refellit, quibus ideo videtur
non eamdem Patris ac Filii esse substantiam,
quia omne quod de Deo dicitur, secundum sub-
Stantiam dici putant; et propterea et gignere et
gigni, vel genitum esse et ingenitum, quoniam di-
versa sunt, contendunt substantias esse diversas;
demonstrans, non omne quod de Deo dicitur se-
cundum substantiam dici, sicut secundum substan-
tiam dicitur bonus et magnus, et si quid aliud ad
se dicitur; sed dici etiam relative, id est non ad
se, sed ad aliquid quod ipse non est, sicut Pater
ad Filium dicitur, vel Dominus ad creaturam sibi
servientem: ubi si quid relative, id est ad aliquid
quod ipse non est, etiam ex tempore dicitur, sicu
ti est, Domine, refugium factus es nobis; nihil ei ac-
cidere quo mutetur, sed omnino ipsum in natura
vel essentia sua immutabilem permanere.
CAPUT PRIMUM. Quid a Deo, quid a lectore auctor
exposcat. In Deo nihil mutabilis et corporei cogi-

911-912

go Del.

913

LIBER OCTAVUS. Ratione reddita monstrat, non so-
luatrem Filio non esse majorem, sed nee
am s simul aliquid majus esse quam Spiritum san-
ctum, nec quoslibet duos simul in eadem Trinitate
majus esse aliquid quam unum, nec omnes simul
tres majus aliquid esse quam singulos. Deinde agit
ut et ex veritatis intellectione, et ex notitia summi
boni, et ex insito amore justitiæ, propter quam di-
ligitur animus justus ab animo etiam nondum justo,
intelligatur ipsa natura Dei : maxime vero admo-
net ut Dei cognitio quæratur per charitatem, quæ
in Scripturis Deus dicitur; qua in charitate etiam
Trinitatis vestigium quoddam inesse observat. 945-946
ProEMIUM. Epilogus superius dictorum. Regula in dif-
ficilioribus tidei quæstionibus servanda.
Ibid.
CAPUT PRIMUM. IN Deo non esse majus quid tres quam
unam personam, ratione monstratur.

947

XII. In relativis mutuis interdum desunt vocabula.
A. Principium quomodo in Trinitate relative dica-

919

II. Respuenda omnis corporalis cogitatio, ut Deus capia-
tur quomodo Deus est veritas.

948

tur.

920

923-924

x. Tria quaedam in charitate, velut vestigium Trini-
tatis.

VI. Quomodo nondum justus justum cognoscat quem
diligit.

933

VII. De vera dilectione, per quam ad Trinitatis cogni-
tionem pervenitur. Quærendus Deus, non exte-
rius, appetendo mira facere cum Angelis; sed m-
terius, imitando bonorum angelorum pietatem.
VIII. Quod qui fratrem diligit, Deum diligat, quia
amat ipsam dilectionem quæ ex Deo est, et
Deus est.

936

957

IX. In dilectionem justorum accendimur ex ipsa dile-
ciione incommutabilis formæ justitiæ.

959

960

926

961

ly. Sequitur de eodem argumento.

927

III. Trinitatis imago in mente hominis noscentis se et
amantis. Mens se ipsam per se ipsam novit.
IV. Tria unum et æqualia, mens if sa, et amor, et noti-
tia ejus. Tria eadem substantialiter esse, ac rela-
tive dici. Tria cadem esse inseparabilia. Tria ea-
dem noa partium iastar juncta et commixta esse;
sed esse unius essentiæ, ac relativa.

932

963

v. Ea tria esse singula in se ipsis, et invicem tota in
totis.

963

IH ER SEPTIMUS. - Superioris libri quæstio, quæ dila-
La fuerat, explicatur; quod videlicet Deus Pater
qui genuit Filium virtutem et sa; ientiam, non solum
sit virtutis et sapientiæ Pater, sed etiam ipse virtus
et sapientia: similiter et Spiritus sanctus. Nec ta-
men tres esse virtutes aut tres sapientias, sed
unam virtutem et unam sapientiam, sicut unum
Deum et unam essentiam ostenditur. Deinde quæ-
ritur quomodo dicatur in Deo, a Latinis, una essen-
tia, tres | ersone; a Graecis, una essentia, tres
substantiæ vel hypostases: et utrumque elocutionis
necessitate dici monstratur, ut ne omnino tacere-
mus interrogati quid tres sint, quot tres esse veraci-
ter confitemur, Patrem scilicet, et Filium, et spiri-
tum sanctum.
APUT PRIMUM. Redit ad quaestionem, an quaelibet Tri-
nitatis persona per se sit sapientia. Quam difficile,
quave ratione solvatur quæstio proposita.
II. Pater et Filius simul una sapientia, sicut una es-
sentia, tametsi non simul unum verbum.
III. Sapientiæ nomine cur Filius potissimum insinue-
tur in scripturis, cum et Pater et Spiritus sanctus
sit sapientia. Spiritum sanctum simul cum Patre et
filio unam sapientiam esse.

931-932

VII. Verbum intus ex rebus in æterna veritate con-
spectis conci, imus ea gignimus. Verbum amore con-
cipitur sive creaturae, sive Creatoris.
VIII. Cupiditas et charitas quo dif erunt.
IX. Ia amore spiritualium verbum natum idem quod
conceptum secus in amore carnalium.

X. Au sola notitia amata sit verbum mentis.
XI. Mentis se ipsam noscentis imaginem seu verbum
genitum it si æquale esse.

--

XII. Cur sicut notitia mentis est proles, non etiam a-
mor partus ejusdem sit. Solutio quæstionis. Trinita-
tis imago, mens cum sua ips us notitia et amore.
LIBER DECIMUS. - Trinitatem aliam in hominis mente
inesse ostenditur, eamque longe evidentiorem ap-
parere in memoria, intelligentia et voluntate. 971-972
CAPUT PRIMUM. Amorem studentis animi, id est, scire
cupientis, non esse amorem ejus rei quain

nescit.

Ibid.

Ibid.

1231

de se ipsa unde.

IX. Mens eo ipso se cognoscit, quo intelligit præceptum

se cognoscendi.

X. Mens onmis tria de se ipsa certo scit, intelligere,
esse, et vivere.

XI. In memoria, inteligentia, et voluntate, observa-
tur ingenium doctrina et usus.
XII. Mens imago Trinitatis in sui ipsius memoria,
intelligentia et voluntate.

1

LIBER UNDECIMUS. Trinitatis imago quædam mons-
tratur etiam in exteriore honine: primo quidem in
bis que cernuntur extrinsecus; ex corpore scilicet
quod videtur, et forma quæ inde in acie cernentis
imprimitur, et utrumque copulantis intentione vo-
luntatis : tametsi hæc tria neque inter se æqualia
sint, neque unius subtantiæ. Deinde in ipso animo
ab his quæ extrinsecus sensa sunt, velut introducta
observatur altera trinitas, seu tria quædam unius
substantiæ; imaginatio corporis quæ in memoria
est, et inde informatio, cum ad eam convertitur
acies cogitantis, et utrumque conjungens intentio
voluntatis : quæ nimirum altera trinitas ad exterio-
rem quoque hominem pertinere dicitur quod de
corporibus illata sit, que sentiuntur extrinsecus.

983-981
Ibid.

CAPUT PRIMUM. Vestigium Trinitatis etiam in exteriore
homine.
H. Trinitas quædam in visione. Tria quæ in visione
sunt, natura sua differre. Quomodo ex re visibili gi-
guatur visio, seu imago ejus rei quæ videtur. Exem-
plo clarius res demonstratur. Quomodo tria illa in

unum coeunt.

983

III. Trium uaitas in cogitatione fit memoriæ, internæ
visionis, et voluntatis utramque copulantis.

988

989

1932

omnium esse fidem qua ad beatitudinem pervenitur.
Hanc autem fidem in Christo esse definítam qui in
carne resurrexit a mortuis, nec nisi per illum libe-
rari quemquam a diaboli dominatu per remissionem
peccatorum; el fuse ostendit diabolum non poten-
tia, sed justitia vinci a Christo debuisse. Tandem
hujus verba fidei dum memoriæ mandantur, inesse
quamdam in animo trinitatem, quia et in memeria
sunt verborum soni, etiam quando homo inde non
cogitat: et inde formatur acies recordationis ejus,
quando de his cogitat; et demum voluntas recor-
dantis atque cogitantis utrumque conjungit. 1013-1014

CAPUT PRIMUM. Sapientiæ et scientiæ officia ex Scriptu-
ris discernere aggreditur. Ex Joannis exordio alia
dicta ad sapientiam, alia ad scientiam pertinere.
Quædam ibi fidei tantum auxilio cognita. Quomodo
fidem quæ in nobis est videmus. In eadem Joanuis
narratione, alia sunt corporis sensu, alia tantum
animi ratione cognita.

IV. Quomodo fit hæc unitas.

V. Trinitas hominis exterioris, seu visionis externæ,
non est imago Dei. Dei similitudo etiam in peccatis
appetitur. In externa visione est quasi parens for-
ma corporis, proles visio, ea vero conjungens volun-
tas insinuat Spiritum sanctum.

1023

920

VI. Requies et finis voluntatis in visione qualis cen-
seri debeat.

992

IX. Species a specie vicissim gignitur.

VII. Trinitas alia in memoria recogitantis de visione. 992-993
VIII. Varia cogitandi ratio.

X. Incarnatione Verbi convenientior non fuit modus
alius liberandi hominis a mortalitatis miseria. Me-
rita quæ dicuntur nostra, dona sunt Dei.
XI. Difficultas, quomodo justificati sumus in sanguine
Filii Dei.

1024

1025

994

996

XII. Omnes propter Adæ peccatum traditi in potesta-
tem diaboli.

1023

<. Etiam non visis addit imaginatio quæ in aliis vidi-

mus.

997

XIII. Non potentia sed justitia eruendus homo fuit a
diaboli potestate.

Ibid.

XI. Numerus, pondus, mensura.

998

LIBER DUODECIMUS. — Præmissa distinctione sapientiæ
a scientia, in ea quæ proprie scientia nuncupatur,
quæve inferior est, prius quædam sui generis tri-
nitas ostenditur; quæ licet ad interiorem hominem
jam pertineat, nondum tamen imago Dei vel appel-
landa vel putanda.

XIV. Christi mors indebita liberavit obnoxios morti.
XV. De eodem argumento.

1027

1028

XVI. Reliquiæ mortis et sæculi mala cedunt in bonum
electis. Quam convenienter electa mors Christi, ut
justificaremur in sanguine ipsius. Ira Dei quæ sit. 1029
XVII. Alia incarnationis commoda.

1031

997-998

Ibid.

XVII. Cur Filius Dei hominem suscepit de genere Adæ,
et ex virgine.

1032

99)

XIX. Quid ad scientiam, quid ad sapientiam pertineat
in Verbo incarnato.

1033

Ibid.

1000

Ibid.
1001

VII. Homo imago Dei, quomodo. Annon et mulier Dei.
Dictum Apostoli, quod vir imago Dei sit, mulier au-
tem gloria viri, quomodo figurate ac mystice in-
telligendum.

1003

Vid. Deflexus ab imagine Dei.

4003

IX. Sequitur de codem argumeato.

Ibid.

X, Gradus ad turpissima.

1006

XI. Iago pecudis in homine.

Ibid.

XII. la interiore homine quoddam secretum conju-
gium. Cogitationum delectationes illicitæ.

1007

XIII. Opinio eorum qui viro mentem, muliere sensum
corporis significari senserunt.

1003

XIV. Inter sapientiam et scientiam quid distet. Cultus
Dei, amor ejus. Quomodo per sapientiam fiat cogni-
tio intellectualis rerum æternarum.
XV. Contra reminiscentiam Platonis et Pythagoræ. Sa-
mius lythagoras. De differentia sapientie a scien-
tia, et de quærenda trinitate in scientia tempora-
lium.
LIBER TERTIUS DECIMUS.

1000

1011
Prosequitur de scientia, in
qui videlicet, etiam ut a sapientia distinguitur, tri-
nitatem quandam inquirere libro superiore coe, it,
qua occasione hic fidem clristianam commendans,
ex, licat quomodo credentium sit lides una et com-
munis. Tun beatitudinein omnes

XX. Quid actum in hoc libro. Quomodo gradatim per-
ventum est ad trinitatem quamdam quæ in scientia
activa et vera fide reperitur.
LIBER QUARTUS DECIMUS. - De sapientia hominis vera
dicit, ostendens imaginem Dei, quod est homo se-
cundum mentem, non proprie in transeuntibus,
veluti in memoria, intellectu et amore, sive ipsius
temporalis fidei, sive etiam mentis circa se ipsam
versantis, sed in permanentibus rebus collocatam;
ac eam tunc perfici, cum mens renovatur in agui-
tione Dei secundum imaginem ejus qui creavit ho-
minem ad imaginem suam, et sic percipit sapien-
tiam, ubi contemplatio est æternorum. 1035-1036
CAPUT PRIMUM. Quæ sit sapientia de qua hic agendum.
Philosophi nomen unde exortum. De scientiæ ac
sapientiæ distinctione quid jam dictum.
II. In fidei temporalis retentione, contemplatione ac
dilectione trinitas quædamn, sed nondum proprie ima-
go Dei.
1038
Ill. Difficultas contra id quod mox dictum est, diluitur. bid.
IV. In immortalitate animæ rationalis quærenda imago
Dei. Trinitas in mente quomodo monstrata sit. 1010
V. Infantium mens an se noverit.

1054

bid.