Obrázky na stránke
PDF
ePub

5

Memini, ut repente sic poeta prodirem;
Heliconiadasque pallidamque Pirenen
Illis remitto, quorum imagines lambunt
Hederae sequaces; ipse semipaganus
Ad sacra vatum carmen affero nostrum.
Quis expedivit psittaco suum χαῖρε,
Picasque docuit verba nostra conari?
10 Magister artis ingenique largitor
Venter, negatas artifex sequi voces.
Quodsi dolosi spes refulserit nummi,
Corvos poetas et poetrias picas
Cantare credas Pegasëium nectar.

2. Anfang der 2. Satire.

Die zweite Satire (75 V.) schildert die gotteslästerlichen Gebete und Opfer, womit insgeheim die Götter um Unterstützung von Schlechtigkeit und Leidenschaften angerufen würden. Sie ist gerichtet an des Dichters Freund Macrinus zu dessen Geburtstag. Näheres über Macrinus ist nicht bekannt. Versmass Hexameter.

Hunc, Macrine, diem numera meliore lapillo,

Qui tibi labentes apponit candidus annos.

Funde merum Genio! Non tu prece poscis emaci,
Quae nisi seductis nequeas committere divis.

5 At bona pars procerum tacita libavit acerra.

Haud cuivis promptum est, murmurque humilesque su-
Tollere de templis, et aperto vivere voto.

[surros ,,Mens bona, fama, fides!" haec clare et ut audiat

hospes ;

Illa sibi introrsum et sub lingua immurmurat: „,0 si Ebullit patrui praeclarum funus!" et: „,0 si Sub rastro crepet argenti mihi seria, dextro Hercule! Pupillumve utinam, quem proximus heres Impello, expungam! namque est scabiosus et acri Bile tumet. Nerio jam tertia ducitur uxor!" 15 Haec sancte ut poscas, Tiberino in gurgite mergis Mane caput bis terque, et noctem flumine purgas. Heus age, responde - minimum est, quod scire laboroDe Jove quid sentis? estne, ut praeponere cures Hunc cuiquam -,,Cuinam"? vis Staio? an scilicet 20 Quis potior judex, puerisve quis aptior orbis? [haeres,

25

30

Hoc igitur, quo tu Jovis aurem impellere tentas!
Dic agedum Staio. ,,Pro Juppiter, o bone", clamet,
,,Juppiter"! At sese non clamet Juppiter ipse?
Ignovisse putas, quia, quum tonat, ocius ilex
Sulfure discutitur sacro, quam tuque domusque?
An quia non fibris ovium Ergennaque jubente
Triste jaces lucis evitandumque bidental,
Idcirco stolidam praebet tibi vellere barbam
Juppiter? aut quidnam est, qua tu mercede deorum
Emeris auriculas ? pulmone et lactibus unctis?

S. Juvenal.

Junius Juvenalis aus Aquinum in Latium, lebte bis in sein 82tes Jahr, etwa von 47-130 n. Chr., widmete sich hauptsächlich der Rhetorik und fing erst im späteren Leben an Satiren zu schreiben, deren 16 (in 5 Bücher getheilt) auf uns gekommen sind. Das rhetorische Element herrscht vor; das Verständniss, wie bei allen Satiren, oft dunkel.

Anfang der 10. Satire.

Diese Satire (366 V.) handelt über die Thorheit der Menschen in der Beurtheilung der wahren Lebensgüter, indem das, was sie hauptsächlich wünschen und erstreben, Reichthum, Macht, Ehre, langes Leben, Schönheit etc. kein wahres Glück begründe.

Omnibus in terris, quae sunt a Gadibus usque
Auroram et Gangen, pauci dignoscere possunt
Vera bona atque illis multum diversa, remota
Erroris nebula. Quid enim ratione timemus

5 Aut cupimus? quid tam dextro pede concipis, ut te
Conatus non poeniteat votique peracti?
Evertere domos totas optantibus ipsis

10

Di faciles. Nocitura toga, nocitura petuntur
Militia. Torrens dicendi copia multis

Et sua mortifera est facundia. Viribus ille
Confisus periit admirandisque lacertis.
Sed plures nimia congesta pecunia cura

Strangulat, et cuncta exsuperans patrimonia census,
Quanto delphinis balaena Britannica major.

15 Temporibus diris igitur jussuque Neronis

20

25

Longinum et magnos Senecae praedivitis hortos
Clausit et egregias Lateranorum obsidet aedes
Tota cohors; rarus venit in coenacula miles.
Pauca licet portes argenti vascula puri,

Nocte iter ingressus gladium contumque timebis,
Et motae ad lunam trepidabis arundinis umbram;
Cantabit vacuus coram latrone viator.

Prima fere vota et cunctis notissima templis
Divitiae: crescant ut opes, ut maxima toto
Nostra sit arca foro. Sed nulla aconita bibuntur
Fictilibus. Tunc illa time, quum pocula sumes
Gemmata et lato Setinum ardebit in auro.
Jamne igitur laudas, quod de sapientibus alter
Ridebat, quoties de limine moverat unum
30 Protuleratque pedem: flebat contrarius auctor?
Sed facilis cuivis rigidi censura cachinni:
Mirandum est, unde ille oculis suffecerit humor.
Perpetuo risu pulmonem agitare solebat

35

Democritus, quamquam non essent urbibus illis
Praetexta et trabeae, fasces, lectica, tribunal.
Quid, si vidisset Praetorem curribus altis
Exstantem et medio sublimem in pulvere Circi,
In tunica Jovis, et pictae Sarrana ferentem

Ex humeris aulaea togae, magnaeque coronae
40 Tantum orbem, quanto cervix non sufficit ulla?
Quippe tenet sudans hanc publicus, et, sibi Consul
Ne placeat, curru servus portatur eodem.

45

Da nunc et volucrem, sceptro quae surgit eburno, Illinc cornicines, hinc praecedentia longi Agminis officia, et niveos ad frena Quirites, Defossa in loculis quos sportula fecit amicos. Tunc quoque materiam risus invenit ad omnes Occursus hominum, cujus prudentia monstrat, Summos posse viros et magna exempla daturos 50 Vervecum in patria crassoque sub aëre nasci. Ridebat curas, nec non et gaudia vulgi.

[blocks in formation]

M. Valerius Martialis aus Bilbilis in Spanien, lebte um 42-102 n. Chr., kam mit 22 Jahren nach Rom und verblieb dort 34 Jahre, kehrte dann, aus unbekanntem Grunde, nach seiner Vaterstadt zurück, wo er nach wenigen Jahren starb. Er ist der Vertreter des römischen Epigramms. Seiner Epigramme sind mehr als 1400 (mit verschiedenem Versmass, in 15 Bücher getheilt, worunter das letzte mit dem besonderen Namen Xenien) voll von beissender, aber auch schamloser und frivoler Satire, und nicht minder voll von kriechender Schmeichelei gegen die Grossen. Sie sind ein Spiegel der damaligen sittlichen Versunkenheit.

1. (Lib. I, 16.)

Sunt bona, sunt quaedam mediocria, sunt mala plura,
Quae legis hic. Aliter non fit, Avite, liber.

2. (I, 47.)

Nuper erat medicus, nunc est vespillo Diaulus;
Quod vespillo facit, fecerat et medicus.

3. (I, 67.)

,,Liber homo es nimium," dicis mihi, Choerile, semper; In te qui dicit, Choerile, liber homo est.

4. (I, 91.)

Quum tua non edas, carpis mea carmina, Laeli;
Carpere vel noli nostra, vel ede tua.

5. (II, 13.) Versmass phaläcisch.
Et judex petit et petit patronus!
Solvas, censeo, Sexte, creditori.
6. (III, 9.)

Versiculos in me narratur scribere Cinna;
Non scribit, cujus carmina nemo legit.
7. (IV, 36.)

Cana est barba tibi, nigra est coma. Tingere barbam
Non potes haec causa est ; sed potes, Ole, comam.

8. (IV, 66.)

Saepe salutatus, nunquam prior ipse salutas!
Sic erit aeternum, Pontiliane, vale!

9. (IV, 81.)

Semper eris pauper, si pauper es, Aemiliane:
Dantur opes nullis nunc, nisi divitibus.

10. (VI, 17.) Versmass phaläcisch.
Cínnam, Cínname, té jubes vocári;
Non est hic, rogo, Cinna, barbarismus ?
Tu si Furius ante dictus esses,
Fur ista ratione dicereris.

11. (VI, 61.)

Laudat, amat, cantat nostros mea Roma libellos,
Meque sinus omnis, me manus omnis habet.
Ecce rubet quidam, pallet, stupet, oscitat, odit; -
Hoc volo; nunc nobis carmina nostra placent.
12. (VII, 43.)

Primum est, ut praestes, si quid te, Cinna, rogabo,
Illud deinde sequens, ut cito, Cinna, neges.
Diligo praestantem; non odi, Cinna, negantem;
Sed tu nec praestas, nec cito, Cinna, negas.

10. Ausonius.

D. Magnus Ausonius aus Burdigala (Bordeaux) lebte um 310-390, war Rhetor, wurde von Kaiser Valentinian als Erzieher seines Sohnes Gratian nach Rom berufen, begleitete diesen auf verschiedenen Feldzügen, besonders in Gallien, und erhielt 379 sogar die Consularwürde. Er hat mancherlei Dichterisches geschrieben, besonders Epigramme, Episteln und Idyllen. Am bekanntesten ist seine Mosella, eine Beschreibung des Moselthales (483 Hexameter). Auch das nächstfolgende Gedicht von den sieben Weisen trägt seinen Namen, jedoch sehr zweifelhaft.

Aus der Mosella.

Im Eingange (1-23) zeichnet der Dichter kurz seine Reise von Bingen über die Waldgegenden nach Trier hin und beginnt dann mit folgender Begrüssung der Mosel (v. 23-47).

Salve amnis, laudate agris, laudate colonis,
Dignata imperio debent cui moenia Belgae!
Amnis odorifero juga vitea consite Baccho,

« PredošláPokračovať »