et indignus cuius approbaretur oblatio, quam esset iniustior, quod fratrem iustum gratis odisset, ostendit, non tamen eum dimittens sine mandato sancto, iusto et bono: quiesce, inquit; ad te enim conuersio eius et tu dominaberis illius. numquid fratris? absit. cuius igitur nisi peccati? di- 5 xerat enim peccasti; tum deinde addidit: quiesce; ad te enim conuersio eius et tu dominaberis illius. potest quidem ita intellegi ad ipsum hominem conuersionem esse debere peccati, ut nulli alii sciat quam sibi tribuere debere quod peccat. haec est enim salubris paenitentiae medi- 10 cina et ueniae petitio non incongrua, ut, ubi ait: ad te enim conuersio eius, non subaudiatur „erit" sed "sit", praecipientis uidelicet, non praedicentis modo. tunc enim dominabitur quisque peccato, si id sibi non defendendo praeposuerit, sed paenitendo subiecerit. alioquin et illi seruiet dominanti, si 15 patrocinium adhibuerit accidenti. sed ut peccatum intellegatur concupiscentia ipsa carnalis, de qua dicit apostolus: caro concupiscit aduersus spiritum, in cuius carnis fructibus et inuidiam commemorat, qua utique Cain stimulabatur et accendebatur in fratris exitium, bene subauditur erit", id 20 est: ad te enim conuersio eius erit et tu dominaberis illius. cum enim commota fuerit pars ipsa carnalis, quam peccatum appellat apostolus, ubi dicit: non ego operor illud, sed quod habitat in me peccatum quam partem animi etiam philosophi dicunt esse uitiosam, non quae 25 mentem debeat trahere, sed cui mens debeat imperare eamque 2 odisset V: occidisset D'PTv occidissit et D1 addedit D Pi 9 quam sibi sciat DPT medicinae D'v 11 ut om. D cantis v nante Di 3 litt. in T quia T ueris D'T 8 intellege D1 dominabatur D1. 14 praeposuerat T' conuersationem 10 paenetentiae 13 praedi 15 domi 17 post caro ras. 18 fructibus] operis add. D' supr. uers. 19 qua erit om. T 21 domina 20 subaudietur (a ras.) D ab inlicitis operibus ratione cohibere cum ergo commota fuerit ad aliquid perperam committendum, si quiescatur et obtemperetur dicenti apostolo: nec exhibueritis membra uestra arma iniquitatis peccato, ad mentem domita set uicta conuertitur, ut subditae ratio dominetur. hoc praecipit deus huic, qui facibus inuidiae inflammabatur in fratre et quem debuerat imitari cupiebat auferri: quiesce, inquit; manus ab scelere contine, non regnet peccatum in tuo mortali corpore ad oboediendum desideriis eius nec exhibeas membra 10 tua arma iniquitatis peccato; ad te enim conuersio eius dum non adiuuatur relaxando, sed quiescendo frenatur et tu dominaberis illius, ut cum forinsecus non permittitur operari, sub potestate mentis regentis et beneuolentis assuescat etiam intrinsecus non moueri. dictum est enim aliquid 15 tale in eodem diuino libro et de muliere, quando post peccatum deo interrogante atque iudicante damnationis sententiam acceperunt, in serpente diabolus et in se ipsis illa et maritus. cum enim dixisset ei: multiplicans multiplicabo tristitias tuas et gemitum tuum et in tristitiis paries 20 filios, deinde addit: et ad uirum tuum conuersio tua et ipse tui dominabitur. quod dictum est ad Cain de peccato uel de uitiosa carnis concupiscentia, hoc isto loco de peccatrice femina; ubi intellegendum est uirum ad regendam uxorem animo carnem regenti similem esse oportere. propter 25 quod dicit apostolus: qui diligit uxorem suam, se ipsum batur D extrinsecus Dv 4 domitam D'Pv dominata D1 9 exibeas P1T permittetur DP1 12 dominaueris D ut cum forinsecus] si eum (enim v) 13 potestatem T regentes tale aliquid DPTv et beneuolentes D1 17 acciperunt DV plans P То D1 14 enim om. DPTv in se (et eras.) P 19 tuas om. v conuersatio T tristitia 21 ipsi D1 simile V diligit; nemo enim umquam carnem suam odio habuit. sananda enim sunt haec sicut nostra, non sicut aliena damnanda. sed illud dei praeceptum Cain sicut praeuaricator accepit: inualescente quippe inuidiae uitio fratrem insidiatus occidit. talis erat terrenae conditor ciuitatis. quomodo autem 5 significauerit etiam Iudaeos, a quibus Christus occisus est, pastor ouium hominum, quem pastor ouium pecorum praefigurabat Abel, quia in allegoria prophetica res est, parco nunc dicere et quaedam hinc aduersus Faustum Manichaeum dixisse me recolo, quod post septem dies, ex quo ingressus 10 est Noe in arcam, factum est diluuium: quia in spe futurae quietis, quae septimo die significata est, baptizamur; quod praeter arcam omnis caro, quam terra sustentabat, diluuio consumta est: quia praeter ecclesiae societatem aqua baptismi, quamuis eadem sit, non solum non ualet ad salutem, sed ualet 15 potius ad perniciem; quod quadraginta diebus et quadraginta noctibus pluit: quia omnis reatus peccatorum, qui in decem praeceptis legis admittitur per uniuersum orbem terrarum, qui quattuor partibus continetur - decem quippe quater ducta quadraginta fiunt siue ille reatus quod ad dies pertinet ex 20 rerum prosperitate siue quod ad noctes ex rerum aduersitate contractus sit, sacramento baptismi caelestis abluitur. 5 XLVII. DE SEPTENARIO REQVIEI ET OCTONARIO RESVRRECTIONIS NVMERO, VEL DE EMISSIONE CORVI ET COLVMBAE. EX LIBRO CONTRA FAVSTVM XII. Et quod uicesimus et septimus dies mensis commemoratur, 62 ad eiusdem quadraturae significationem pertinet, quae iam in quadratis lignis exposita est. sed hic euidentius, quia nos ad omne opus bonum paratos, id est quodam modo conquadratos, trinitas perficit in memoria, qua deum recolimus, in intelle10 gentia, qua cognoscimus, in uoluntate, qua diligimus; tria enim ter et hoc ter fiunt uiginti septem, qui est numeri ternarii quadratus. quod septimo mense arca sedit, hoc est requieuit, ad illam septimanam requiem significatio recurrit; et quia perfecti requiescunt, ibi quoque illius quadraturae 15 numerus iteratur. nam uicesima septima die secundi mensis commendatum hoc sacramentum. et rursus uicesima et septima die septimi mensis eadem commendatio confirmata est, cum arca requieuit. quod enim promittitur in spe, hoc exhibetur in re. porro quia ipsa septima requies cum octaua resur20 rectione coniungitur neque enim reddito corpore finitur requies, quae post hanc uitam excipit sanctos, sed potius totum hominem non adhuc spe, sed iam re ipsa omni ex parte et spiritus et corporis perfecta immortali salute renouatum in 12 cf. Gen. 8, 4 et 14 1 cap. LX T LXII D LXIII v; om. GP 2 septinario DT octogenario v resurrectiones T1 3 ex] item ex DPTv 7 lingnis P 8 omni Pi Pi conquadratus P1 11 hoc] oc P mam M'P'y uicinsima D uicinsimus D 4 XI commemoratus T *ppus (o add. m. 2) T paratus D1 9 perfecit v 10 qua cognoscimus] quia numerus v 12 quadratos T 13 septirequie D1 14 ibi] ubi v 15 uicensima P1T secundi-septima om. P1 secundo D1 et alterum om. Dv 18 ergo post arca add. v iam] etiam P1v ante hoc add. DP'Tv uicisima D septimi om. P confirma D' coepit P 22 spe] in spe P 16 est 17 die 21 ex 23 et corporis aeternae uitae munus assumit quia ergo septima requies cum octaua resurrectione coniungitur, et hoc in sacramento regenerationis nostrae, id est in baptismo, altum profundumque mysterium est: quindecim cubitis supercreuit aqua excedens. altitudinem montium, id est hoc sacramentum transcendit 5 omnem sapientiam superborum. septem quippe et octo coniuncta quindecim fiunt. et quia septuaginta a septem et octoginta ab octo denominantur, coniuncta ab utroque numero CL diebus exaltata est aqua, eandem commendans nobis atque confirmans altitudinem baptismi in consecrando nouo homine 10 ad tenendam quietis et resurrectionis fidem. Quod post dies quadraginta emissus coruus non est reuersus, aut aquis utique interceptus aut aliquo supernatante cadauere inlectus, significat homines immunditia cupiditatis teterrimos et ob hoc ad ea quae foris sunt in hoc mundo nimis intentos 15 aut rebaptizari aut ab his quos praeter arcam, id est praeter ecclesiam, baptismus occidit, seduci et teneri. quod columba emissa non inuenta requie reuersa est, ostendit per nouum testamentum requiem sanctis in hoc mundo non esse promissam. post quadraginta enim dies emissa est; qui numerus 20 uitam, quae in hoc mundo agitur, significat. denique post septem dies dimissa, propter illam septenariam operationem spiritalem, oliuae fructuosum surculum rettulit, quo significaret nonnullos etiam extra ecclesiam baptizatos, si eis pinguido de non fuerit caritatis, posteriore tempore quasi uespere in ore 25 columbae tamquam in osculo pacis ad unitatis societatem septinariam DT septenarium P 23 retullit D1 protulit v quo] quod D' 24 nonnullus D1T1 P1 pinguedo PTV non defuerit DM'PTv ecclesia P baptizatus D1 de non fuerit M1V (cf. cap. CCXVIII): 26 osculo a: oscula libri |