qualibet tribulatione constitutusin hoc gemitus edat titur, ut etiam ab isto cupiditatis malo liberet, in hoc lacrymas fundat, hinc exordiatur, in hoc cui dicimus, Libera nos a malo! immoretur, ad hoc terminet orationem. His enim ver- CAPUT Xul. - 24. Habes, quantum arbitror, bis res ipsas memoriæ nostræ commendari opor- non solum qualis ores, verum etiam quid ores ; tebat.

non me docente, sed illo qui omnes nos docere diCAPUT XII. - 22. Nam quælibet alia verba dica. gnatus est. Beata vita quærenda est, hæc a Domino mus, quæ affectus orantis vel præcedendo format Deo petenda est. Quid sit beatum esse, a multis ut clareat, vel consequendo attendit ut crescat ; multa sunt disputala ; sed nos ad multos et ad nihil aliud dicimus quam quod in ista dominica multa utquid imus? Breviter in Scriptura Dei veraoratione positum est, si recte et congruenter ora- citerque dictum est : Bealus populus cujus est Domus. Quisquis autem id dicit quod ad istam evan. minus Deus ipsius (Psal. cxlni, 15). In ipso populo gelicam precem pertinere non possit, etiamsi non ut simus, atque ad eum contemplandum et cum illicite orat, carnaliter orat : quod nescio quemad- eo sine fine vivendum pervenire possimus, finis modum non dicatur illicite, quandoquidem spi. præcepli est charitas de corde puro, el conscientia ritu renatos nonnisi spiritualiter decet orare. Qui bona, et fide non ficta (I Tim. 1, 5). In eisdem tribus enim dicit, verbi gratia, Clarificare in omnibus pro conscientia bona spes posita est. Fides ergo et gentibus, sicut clarificatus es in nobis : et, Pro- spes et charitas ad Deum perducunt orantem, hoc phelæ lui fideles inveniantur (Eccli. XXXVI, 4, 18); est credentem, sperantem, disiderantem, et quæ quid aliud dicit quam, Sanctificetur nomen tuum ? petat a Domino in dominica oratione consideran. Qui dicit, Deus virtutum, converte nos, et ostende tem. Jejunia et ab aliis voluptatibus sine salutis faciem tuam, et salvi erimus (Psal., LXXIX, 4); quid neglectu carnalis concupiscentiæ refrenatio, maxialiud dicit quam, Veniat regnum tuum ? Qui dicit, meque eleemosyne multum adjuvant orationem, Itinera mea dirige secundum verbum tuum, et ne ut possimus dicere : In die tribulationis meæ dominetur mei omnis iniquitas (Psal. cxviii, 133) ; Deum exquisivi, manibus meis, nocle coram eo; et quid aliud dicit quam, Fiat voluntas tua sicut in non sum deceptus (Psal. LXXVI, 3). Quomodo enim cælo et in terra ? Qui dicit, Paupertatem et divitias Deus incorporalis et impalpabilis manibus exquine dederis mihi(Prov.xxx,8); quid aliud dicit quam, ritur, nisi operibus exquiratur ? Panem nostrum quotidianum da nobis hodie ? Qui CAPUT XIV. – 25. Adhuc est fortasse quod quæ• dicit, Memento, Domine, David, et omnis mansue- ras, cur Apostolus dixerit, Quid enim oremus sicut tudinis ejus (Psal. cxxxi,1): aut, Domine, si feci is- oportet, nescimus (Rom. VIII, 26) : neque enim ullo tud, si est iniquitas in manibus meis, si reddidi retrit modo credendum est vel ipsum, vel quibus isla dibuentibus mihi mala (Psal. vii, 4); quid aliud dici- cebat, dominicam nescisse orationem. Cur ergo quam, Dimitte nobis debita nostra, sicut el nos dimit- putamus hoc eum dixisse quod nec temere potuit timus debitoribus nostris ? Qui dicit, Aufer a me nec mendaciter dicere, nisi quia molestiæ tribulaconcupiscentias ventris, et desiderium concubitus tionesque temporales plerumque prosunt, vel ad sa. ne apprehendat me (Eccli. XXII, 6) ; quid aliud nandum tumorem superbiæ, vel ad probandam dicit quam, Ne nos inferas in lentationem ? Quidi- exercendamve patientiam, cui probatæ et exercitate cit, Erue me ab inimicis meis, Deus, et ab insurgen- clarior merces uberiorque servatur,

velad

quæcum. tibus super me libera me (Psal. lviii, 2); quid aliud que flagellanda et abolenda peccata ; tamen nos dicit quam, Libera nos a malo ? Et si per omnia nescientes quid ista prosint, ab omni tribulatione precationem sanctarum verba discurras, quantum optamusliberari ! Ab hac ignorantia nec seipsum exstimo, nihil invenies quod in ista dominica non Apostolus ostendit alienum, nisi forte quid oraret, contineaturet concludatur oratione. Unde liberum sicut oportet, sciebat, quando in revelationum maest aliis atque aliis verbis, eadem tamen in oran- gnitudine ne extolleretur datus est illi stimulus do dicere ; sed non debet esse liberum alia dicere. carnis,angelus satanæ, qui eum colaphizaret; prop

23. Hæc et pro nobis, et pro nostris, et pro alienis, ter quod ter Dominum rogavit ut eum auferret atque pro ipsis inimicis sine fluctu dubitationis ab co, utique, sicutoportet, nesciens quid oraret. oranda sunt : quamvis alius pro isto, alius pro illo, Denique Dei responsum cur non fieret quod vir sicut se habent propinquitates vel longinquitates tantus orabat, et quare fieri non expediret, audivit: necessitudinum, in corde orantis oriatur autexcel- Sufficit tibi gratia mea ; nam virtus in infirmitate lat affectus. Qui autem dicit in oratione, verbi gra- perficitur (11 Cor. x1, 7-9). tia, Domine, multiplica divitias meas; aut, Da mihi 26. In his ergo tribulationibus quæ possunt et tantas quantas illi vel illi dedisti ; aut, Honore prodesse et nocere, quid oremus, sicut oportet, nesmeos auge, fac me in hoc sæculo præpotentem at- cimus : et tamen quia dura, quia molesta, quia que clarentem, vel si quid hujusmodi est ; et hæc contra sensum nostræ infirmitatis sunt, universali dicit, eorum habens concupiscentiam, non id al- humapa voluntate, ut a nobis hæc auferantur, oratendens, ut ex his secundum Deum prosit homini- mus. Sed hoc devotionis debemus Domino Deo nosbus : puto eum non invenire in oratione dominica tro, ut si ea non abstulerit, non ideo nos ab eo quo possit hæc vota coaptare. Quamobrem pudeat negligi existimemus, sed potius pia patientia malosaltem petere que non putet cupere ; aut si et hoc rum, bona speremus ampliora : sic enim virtus in pudet, sed cupiditas vincit, quanto melius hoc pe. infirmitate perficitur. Nonnullis quippe impatientibus Dominus Deus quod petebant concessit iratus, qui adjuvat infirmitatem nostram. Nam cum dixissicut contra Apostolo negavit propitius. Nam legi- set Apostolus, Si autem quod non videmus speramus Israelitæ quid et quomodo rogaverintet acce- mus, per patientiam exspectamus ; ibi subjecit : perint; sed expleta concupiscentia, impatientia est Similiter et Spiritus adjuvat infirmitatem nostram: graviter castigata (Num. xi). Dedit et regem peten- quid enim oremus, sicut oportet, nescimus ; sed tibus secundum cor eorum, sicut scriptum est, non ipse Spiritus interpellat pro nobis gemitibus ine. secundum cor suum (I Reg.y111,3,7). Dedit etiam quod narrabilibus. Qui autem scrutatur corda, scit quid diabolus postulavit, ut probandus ejus famulus Spirilus sapiat, quia secundum Deum interpellat tentarentur (Job.), 12, et 11, 6). Exaudivit rogantes pro sanctis (Rom. viii, 25-27). Quod non sic est inet immundos, spiritus, ut in multos sues legio de- telligendum, utexistimemus sanctum Spiritum Dei, monum mitteretur (Luc. viii, 32). Hæc scripta sunt, qui in Trinitate incommutabilis Deus est, et cum ne forte se quisque magnipendat, si fuerit exau- Patre et Filio unus Deus, tanquam aliquem qui non ditus, cum aliquid impatienter petit, quod non im. sit quod Deus est, interpellare pro sanctis : dictum petrare plus prosit ; aut se abjiciat, et de divina quippe est. Interpellat pro sanctis, quia interpellare erga se miseratione desperet, si non exaudiatur, sanctos facit; sicut dictum est, Tentat vos Dominus cum forte aliquid petit, quo accipiendo affligatur Deus vesler, ut sciat si diligatis eum (Deut. xiii, 3), atrocius, vel a prosperitate corruptus penitus ever- boc est ut scire vos faciat. Interpellare itaque santatur. In talibus ergo quid oremus, sicut oportet, ctos facit gemitibus inenarrabilibus, inspirans eis nescimus. Unde si aliquid contra quam oramus desiderium etiam adhuc incognitæ tantæ rei quam acciderit, patienter ferendo, et in omnibus gratias per patientiam exspectamus. Quomodo enim naragendo, hoc potius oportuisse quod Dei, non quod ratur, quando desideratur, quod ignoratur ? nam nostra voluntas habuit, minine dubitare debemus. utique si omnimodo ignoraretur, non desiderareNam et hujusmodi exemplum præbuit nobis ille tur; et rursus, si videretur, non desideraretur, nec mediator, qui cum dixisset, Pater, si fieri potest, gemitibus quæreretur. transeat a me calix iste, humanam in se volunta- CAPUT XVI. – 29. Hæc omnia considerans, et tem ex hominis susceptione transformans, continuo si quid aliud de hac re tibi Dominus insinuaverit, subjecit : Verum non quod ergo volo, sed quod tu quod vel mihi non occurrit, vel dici a me longum vis, Pater (Malth. XXVI, 39). Unde non immerito fuit, concerta in oratione vincere hoc sæculum ; per unius obedientiam justi constituuntur multi ora in spe, ora fideliter et amanter, ora instanter (Rom. v, 19).

atque patienter, ora sicut vidua Christi. Quamvis 27. Quisquis autem illam unam petit a Domino, enim ad omnia membra ejus, hoc est ad omnes qui et hanc requirit (Psal. xxvi, 4), certus ac securus in eum credunt, et ejus corpori sociantur, sicut petit, nec timet ne forte obsit cum acceperit, sine docuit, orare pertineat, specialiter tamen diligenqua nihil prodest quidquid aliud orando, sicut tior cura orationum in Scripturis ejus viduis inveni. oportet, acceperit. Ipsa est enim una vera et sola tur injuncta. Nam duæ fuerunt Annæ honorabiliter beata vita, ut contemplemur Domini delectatio. nominatæ, una conjugata quæ Sanctum Samuelem nem in æternum, immortales atque incorruptibiles peperit, alia vidua quæ sanctum sanctorum, cum corpore et spiritu. Propter hanc unam cætera re- adhuc infans esset, agnovit. Oravit et conjugata in quiruntur, et non indecenter petuntur. Istam quis- dolore animi et afflictione cordis, quia filios non quis habuerit, omnia quæ vult habebit, nec ali- habebat: tunc ipsum Samuelem impetravit, et acquid ibi velle habere poterit quod non decebit. Ibi ceptum Deo reddidit, quia cum posceret, vovit (I quippe est fons vitæ, quem sitire nunc oportet in Reg.1). Sed oratio ejus quomodo ad orationem illam oralione, quamdiu in spe vivimus, et quod spera- dominicam pertineat, non facile reperitur, nisi mus nondum videmus ,in protectione alarum ejus, quia in eo quod ibi positum est, Libera nos a malo, ante quem est omne desiderium nostrum, ut ine- non parvum malum videbatur, et nuptam esse, et briemur ab ubertate domus ejus, et torrente vo- fructu carere nuptiarum, cum sola excuset nuptias luptatis ejus potemur ; quoniam apud eum est procreandorum causa filiorum. De illa vero Anna fons vitæ, et in lumine ejus videbimus lumen vidua vide quid scriptum sit: Quia non discedebat (Psal. xxxv, 8-10), quando satiabitur in bonis de templo, jejuniis et obsecrationibus serviens nocte desiderium nostrum, et nihil erit ultra quod gemen- ac die (Luc. 11, 36, 37). Nec aliunde Apostolus, quod do quæramus, sed quod gaudendo teneamus. Ve- et supra commemoravi : Quæ autein vere vidua est, rumtamen quia ipsa est pax quæ præcellit omnem inquit, et desolata, speravit in Domino, et persistit intellectum, etiam ipsam in oratione poscendo, in orationibus nocleac die (I Tim. v, 5) : et Dominus quid oremus, sicut oportet, nescimus. Quod enim cum semper ad orandum, et non deficiendum nos sicuti est cogitare non possumus, utique nescimus; hortaretur, viduam commemoravit, quæ licet inised quidquid cogitanti occurrerit, abjicimus, res- quum et impium judicem, ac Dei et hominum conpuimus, improbamus, non hoc esse quod quæri- temptorem, ad audiendam causam suam assidue inmus novimus, quamvis illud nondum quale sit terpellando convertit. Quam ergo præ cæteris viduæ noverimus.

debent vacare orationibus, satis hincintelligi potest, CAPUT XV. - 28. Est ergo in nobis quædam, ut quod omnibus ad suscipiendum orandi studium ita dicam, docta ignorantia, sed docta spiritu Dei de viduis propositum est exhortationis exemplum.

pitat. Multum movet, non verborum, sed rerum randi adhibeas voluntatem. Noli perdere paternam avidum ; et multum terret, factura securum. Pre- diligentiam, quam in ipsa inquisitione servasti, cipue Apostolorum linguas exhortor ut legas; ex his quando tantorum scelerum confessionem, non exenim ad cognoscendos Prophetas excitaberis, quo- tendente equuleo, non sulcantibus ungulis, non rum testimoniis utuntur Apostoli. Si quid autem, urentibus flammis, sed virgarum verberibus eruisti. vel cum cogitas, tibi oritur quæstionis, in quo dis- Qui modus coercitionis a magistris artium liberasolvendo videar necessarius, scribe ut rescribam. lium, et ab ipsis parentibus, et sæpe etiam in judiciis Magis enim hoc forte Domino adjuvante potero, soletab episcopis adhiberi. Noli ergo atrocius vinquam præsens talia loqui tecum: non solum propter dicare, quod lenius invenisti. Inquirendi quam puoccupationes varias et meas et tuas (quoniam non niendi necessitas major est: ad hoc enim et mitiscum mibi vacat, occurrit ut et tibi vacet), verum simi homines facinus occultatum diligenter atque etiam propter eorum irruentem præsentiam,qui ple. instanter examinant, ut inveniant quibus pareant. rumque non sunt apti tali negotio,magisque linguæ Unde plerumque necesse est, exerceatur acrius incertaminibus, quam scientiæ luminibus delectantur: quisitio, ut manifestato scelere sit ubi appareat quod autem scriptum habetur, semper vacat ad le- mansuetudo. Omnia quippe bona opera amant in gendum, cum vacat legenti ; nec onerosum fit præ. luce constitui ; non propter humanam gloriam, sed sens, quod cum voles sumitur, cum voles ponitur. ut videant, ait Dominus, buna operą vestra, et glo. EPISTOLA CXXXII '(a).

rificent Patrem vestrum qui in cælis est (Matth. v,16). Augustinus Marcellino tribuno, ut Donatistas in Et ideo non suffecit Apostolo monere ut mansuetu. quæstione confessos atrocia facinora,puniat citra

dinem servaremus, sed ut eam etiam notam omnisupplicium capitis, uti congruit Ecclesiæ man. suetudini.

busfaceremus; Mansuetudo, inquit, vestra nota sit Domino eximio et merito insigni, atque charissimo omnibus hominibus (Philipp. iv, 5); et alio loco. filio MARCELLINO, AUGUSTINUS', in Domino salutem. Mansuetudinem ostentantes ad omnes homines (Tit.

1. Circumcelliones illos et clericos partis Donati, m, 2). Unde nec illa sancti David, quando inimico quos de Hipponensi · adjudicium profactis eorum sibi in manus tradito clementer pepercit (I Reg. publicædisciplinæ cura deduxerat, a tua Nobilitate Xxiv, 7), præclarissimalenitas emineret, nisi potestas comperi auditos, et plurimos eorum de homicidio pariter appareret. Non le ergo exasperet vindicandi quod in Restitutum, catholicum presbyterum com- potestas, cui lenitatem non excussit examinandi miserunt, et de cæde Innocentii, alterius catholici necessitas. Noli facinore invento quærere percussopresbyteri, atque de oculo ejus effosso, et de digito rem, in quoinveniendo noluisti adhibere tortorem. præciso fuisse confessos. Unde mihi sollicitudo ma- 3. Postremo pro Ecclesiæ utilitate missus es. Hoc xima incussa est, ne forte Sublimitas tua censeat Ecclesiæ catholicæ, aut, ut modum dispensationis Bos tanta legum severitate plectendos, ut qualia fe- meæ non supergredi videar, hoc Ecclesiæ ad Hippocerunt, talia patiantur. Ideoque his litteris obtestor nensium-Regiorum diæcesim pertinenti prodesse, fidem tuam quam habes in Christo, per ipsius Do- hoc expedire contestor. Si non audis amicum peten. mini Christi misericordiam, ut hoc nec facias, nec tem, audi episcopum consulentem. Quamvis quoniam fieri omnino permittas. Quamvis enim ab eorum christiano loquor, maxime in tali causa, non arrointeritu dissimulare possemus, qui non accusanti- ganter dixerim, audire te episcopum convenit jubus nostris, sed illorum Notoria : ad quos tuendæ bentem, domine eximie et merito insignis, atque publicæ pacis vigilantia pertinebat, præsentati vi- charissime fili. Unde scio quidem causas ecclesiasdeantur examini ; nolumus tatem passiones servo- ticas Excellentiæ tuæ potissimum injunctas, sed rum Dei, quasi vice talionis, paribus suppliciis vin- quia credo istam curam ad virum clarissimum atdicari. Non quo scelestis hominibus licentiam faci- que spectabilem proconsulem pertinere, ad eum norum prohibeamus auferri; sed hoc magis sufficere quoque litteras dedi; quas rogo ut ipse illi tradere et volumus ut vivi et nulla corporis parte truncati, vel allegare, si opus est, non graveris : atque ambos ab inquietudine insana ad sanitatis otium legum obsecro, ne importunam arbitremini, vel intercescoercitione dirigantur, vel a malignis operibus alicui sionem, vel suggestionem, vel sollicitudinem nosutili operi deputentur. Vocatur quidem etista dam- tram ; et passiones catholicorum servorum Dei, natio; sed quis non intelligatmagis beneficium quam quæ infirmis ad ædificationem spiritualem utiles supplicium nuncupandum, ubi nec sæviendi rela- esse debent, haud reciproca inimicorum, a quibus xetur audacia,nec pænitendi subtrahatur medicina ? passi sunt, pena decoloretis, sed potius refracta

2. Imple, christiane judex, pii patris officium ; sic judiciaria severitate, et vestram fidem, quia filii succense iniquitati, ut consulere humanitati memi- estis Ecclesiæ, et ipsius matris mansuetudinem neris: necin peccatorum atrocitatibus exerceas ulci. commendare minime negligatis. Deus omnipotens scendi libidinem; sed peccatorum vulneribus cu- Præstantiam tuam bonis omnibus augeat, domine 1 Mss. AUGUSTINUS episcopus.

eximie et merito insignis, atque charissime filii. 'Lov. de Hipponensis ecclesia. At a Mss.abest ecclesia,

EPISTOLA CXXXIV * (a). quam vocem, sive quampiam similem supplendam relin. quere solet Augustinus.

Augustinus Apringium proconsulem rogat ac moMss. tres, Notaria. Alii duo, Notatoria.

• Hanc contulimus cum a. bg. bl. c. cc. ft. g. gv. n. Recensuimus hanc ad a. bg. bl. c. cc. cb. ff. 8: gv. r. s. t. vc. duobus s. quator v. et cum Am. Bad. Er. Lov. n. r. s. sb. l. vc. quatuor v. ad et Am. Bad. Er. Lov.

(a) Alias 159 : quæ autem 135 erat, nunc 99. Scripta (a) Alias 160 : quæ auteva 134 erat, nunc 58. Scripta circa idem tempus.

net ut Circumcelliones atrocia confessos mitius potestatis videmus, sed etiam filium christianæ pie. puniat, memor ecclesiasticæ mansuetudinis.

tatis agnoscimus. Subdatur sublimitas tua, subdaDomino insigni et merito sublimi,ac præstantissimo tur fides tua ; causam tecum tracto communem, filio APRINGIO, AUGUSTINUS.

sed tu in ea potes quod ego non possum : confer 1. Non dubito in hac potestate quam tibi Deus nobiscum consilium, et porrige auxilium. homini in homines dedit, cogitare te divinum ju- 4. Diligenter actum est ut inimici Ecclesiæ, qui dicium, ubi et judices stabunt rationem de suo ju. solent vaniloquio seductionis sollicitare animos im. dicio reddituri. Christiana quippe fide te imbutum peritos tanquam de persecutione gloriantes quam scio ; unde mihi ad Excellentiam tuam major fiducia se perpeti jactant, horrenda facinora sua in cathotribuitur, non solum petendi, verum etiam monendi licos clericos perpetrata faterentur et suis verbis propter illum Dominum, in cujus familia nobiscum implicarentur. Legenda sunt Gesta ad sanandas coelesti jure censeris, in quo spem vitæ æternæ pa- animas, quas pestifera suasione venenaverunt: riter habemus, et quem pro vobis in sacrosanctis numquid placet tibi ut ad finem Gestorum, si cru. mysteriis invocamus. Proinde, domine insignis et entum istorum supplicium continebit, legendo permerito sublimis, ac præstantissime fili, primum

venire timeamus, ubi ponimus et ipsam conscienquæso ut non tibi videar importunus irruere acti- tiam, ne malum pro malo, qui passi sunt, reddibus tuis, ea, sollicitudine quam me præcipue gerere

disse videantur ? Si ergo nihil aliud constitueretur oportet pro Ecclesia mihi credita, cujus utilitatibus frenandæ malitiæ perditorum, extrema fortasse servio, cui non tam præesse quam prodesse desi

necessitas uttales occiderentur urgeret; quanquam dero : deinde obsecro ut quod moneo vel rogo, non

quod ad nos attinet, si nihil mitius eis fieri posset, dedigneris accipere, non cuncteris acquiescere. mallemus eos liberos relaxari, quam passiones 2.Circumcelliones quosdam et clericos donatistas,

fratrum nostrorum fuso eorum sanguine vindicari : cura eorum qui disciplinæ publicæ inserviunt, præ

nunc vero cum aliquid fieri possit, quo et mitis missa Notoria, ad judicia legesque perduxit. Hi cum commendetur Ecclesia, et immitium cohibeatur audirentur a viro clarissimo et spectabili tribuno

audacia; cur non flectasin partem providentiorem, et notario fratre tuo, filio meo Marcellino, non tor- lenioremque sententiam, quod licetjudicibus facere mentis ungularum atque flammarum, sed virgarum etiam nun in causis Ecclesiæ ? 'Time ergo nobiscum coerciti, horrenda facinora in fratres et compres- judicium Dei Patris, et commenda mansuetudinem byteros meos a se perpetrata confessi sunt ; quod matris : cum enim tu facis, Ecclesia facit, propter scilicet unum eorum exceptum insidiis trucida- quam facis, et cujus filius facis. Contende bonitate verunt, alterum e domo raptum, oculo effosso cum malis : illi scelere immani membra de cordigitoque amputato truncaverunt. Hæc cum com- pore vivo avulserunt; tu opere misericordi efice perissem illos fuisse confessos, ideoque minime ut illa quæ nefandis operibus exercebant, alicui dubitarem sub jura tuæ securis esse venturos, has utili operi integra eorum membra deserviant. ad tuam Nobilitatem litteras acceleravi, quibus de- Illi non pepercerunt correctionem sibi prædicantiprecor, et per misericordiam Christi obsecro, sic bus Dei servis ; tu parce comprehensis, parce ducde tua majore atque certiore felicitate gaudeamus, tis, parce convictis. Ili impio ferro fuderunt sanut eis paria non retribuantur; quanquam lapidis

guinem Christianum: tu ab eorum sanguine etiam ictibus digitum præcidere oculumque convellere juridicum gladium cohibe propter Christum. Illi leges puniendo non possint, quod isti sæviendo ministro Ecclesiæ occiso extorserunt spatium vipotuerunt. Unde securus sum de iis qui hoc se fe.

vendi : tu inimicis Ecclesiæ viventibus relaxa spacisse confessi sunt, quod hanc vicissitudinem non tium pænitendi. Talem te oportet esse in causa Ecreportabunt; sed ne vel ipsi, vel illi quorum ho

clesiæjudicem christianum,petentibus,monentibus, micidium patefactum est, per tuæ potestatis senten

intercedentibus nobis. Solent homines quando cum tiam multentur, hoc timeo, hoc ne fiat et christia- inimicis eorum convictis Jenius agitur, a mitiore nus judicem rogo, et christianum episcopus moneo. sententia provocare : sed inimicos nostros ita dili3. De vobis quidem dixisse Apostolum legimus

gimus, ut nisi de tua christiana obedientia præsuquod non sine causa gladium geratis, et ministri

mamus, a tua severa sententia provocemus. Deus Deisitis, vindicesin eos qui male agunt(Rom. Xu, 4); omnipotens Excellentiam tuam auctiorem feliciosed alia causa est provinciæ, alia est Ecclesiæ : remque conservet, domine insigais et merito suillius terribiliter gerenda est administratio; hujus

blimis, ac præstantissime fili. clementer commendanda est mansuetudo. Si apud

EPISTOLA CXXXV" (a). judicem non christianum mihi sermo esset, aliter Volusianus Augustino, proponens illi quæstiones : quoagerem : nec tamen etiam sic Ecclesiæ causam

modo Deus immensus claudi potuerit utero virginis

, desererem, et quantum admittere dignaretur, ins

et infantis corpusculo ; an mundi curam deseruerit tarem ne passiones servorum Dei catholicorum, quæ interim, etc. ; num etiam miraculis satis declarata prodesse debent ad exempla patientiæ, inimicorum

sit ejus divinitas. suorum sanguine fodarentur ;et si nollet acquiescere,inimico animo eum resistere suspicarer. Nunc * Exstat cum epistola cxxxn, in iisdem Cdd, supra vero quando apud te res agitur, alia mihi ratio est,

designatis . alia consultatio, Rectorem te quidem præcelsaz

(a) Alias 2 : quæ autem 135 erat, nunc 110. Scripta sub initium anni 412.