Pauper in arma pater primis huc misit ab annis. Dum stabat rēgno incolumis rēgumque vigebat Conciliis, et nos aliquod nōmenque decusque Gessimus. Invidia postquam pellācis Ulixi- Haud ignōta loquor superis concessit ab ōris, Adflictus vitam in tenebris luctuque trahebam, Et casum insontis mecum indignabar amici. Nec tacui demens, et me, fors si qua tulisset, Si patriōs umquam remeassem victor ad Argös, Prōmisi ultōrem, et verbis odia aspera mõvi. Hinc mihi prima malī lābēs, hinc semper Ulixēs Criminibus terrere novis, hinc spargere vōcīs In vulgum ambiguas, et quaerere conscius arma. Nec requievit enim, donec Calchante ministrō- Sed quid ego haec autem nequiquam ingrāta revolvō? Quidve moror, sī omnēs ūnō ōrdine habētis Achivōs, Idque audire sat est? Iamdudum sumite poenās; Hōc Ithacus velit, et magnō mercentur Atridae." Tum vērō ārdēmus scītāri et quaerere căsūs Ignāri scelerum tantōrum artisque Pelasgae. Prōsequitur pavitāns, et fictō pectore fatur:
"Saepe fugam Danai Trōia cupière relictă Mōliri et longō fessī discēdere bellō;
Fécissentque utinam! saepe illos aspera ponti Interclusit hiems, et terruit Auster euntēs. Praecipue, cum iam hic trabibus contextus acernis Stāret equus, tōtō sonuērunt aethere nimbi. Suspensi Eurypylum scitantem ōracula Phoebi 115 Mittimus, isque adytis haec trīstia dicta reportat: "Sanguine plācāstis ventos et virgine caesă, Cum primum Iliacas, Danai, vēnistis ad ōrās; Sanguine quaerendī reditūs, animāque litandum Argolica." Vulgi quae võx ut vēnit ad aurēs,
120 Obstipuĕre animi, gelidusque per ima cucurrit Ossa tremor, cui fata parent, quem poscat Apollo. Hic Ithacus vātem magnō Calchanta tumultū Protrahit in medios; quae sint ea numina divum, Flagitat. Et mihi iam multi crūdēle canebant Artificis scelus, et taciti ventūra videbant.
"Bis quinös silet ille dies, tectusque recusat Prōdere voce sua quemquam aut opponere morti. Vix tandem, magnis Ithaci clamoribus actus, Composito rumpit vocem, et me destinat ārae. 130 Adsensere omnes, et, quae sibi quisque timēbat, Unius in miseri exitium conversa tulere. Iamque dies infanda aderat; mihi sacra parāri, Et salsae fruges, et circum tempora vittae. Eripui, fateor, lētō me, et vincula rūpi,
135 Limōsōque lacu per noctem obscurus in ulvā Dēlitui, dum vēla darent, si forte dedissent. Nec mihi iam patriam antiquam spēs ūlla videndi, Nec dulcēs nātōs exoptātumque parentem ; Quos illi fors et poenas ob nostra reposcent 140 Effugia, et culpam hanc miserōrum morte piābunt. Quod te per superōs et conscia nūmina vērī,
Per, si qua est, quae restet adhuc mortalibus usquam Intemerāta fides, ōrō, miserere labōrum
Tantōrum, miserēre animi non digna ferentis."
His lacrimis vitam damus, et miserescimus ultrō. Ipse virō primus manicas atque arta levārī Vincla iubet Priamus, dictisque ita fatur amicis : "Quisquis es, amissōs hinc iam obliviscere Grãiōs. Noster eris, mihique haec edissere vēra roganti : 150 Quō mōlem hanc immānis equi statuere? quis auctor? Quidve petunt? quae religio, aut quae machina.
Dixerat. Ille, dolis instrūctus et arte Pelasgā, Sustulit exūtās vinclis ad sīdera palmās:
"Vōs, acterni īgnēs, et nōn violabile vestrum 155 Testor numen" ait, "vōs ārae ēnsēsque nēfandi, Quōs fūgī, vittaeque deum, quãs hostia gessī: Fās mihi Graiōrum sacrāta resolvere iūra,
Fās ōdisse virōs, atque omnia ferre sub aurās, Si qua tegunt; teneor patriae nec legibus ullis. 160 Tū modo prōmissīs maneās, servātaque servēs Trōia fidem, sī vēra feram, sī māgna rependam.
"Omnis spēs Danaum et coepti fiducia belli Palladis auxiliis semper stetit. Impius ex quõ Tydides sed enim scelerumque inventor Ulixēs, 165 Fātāle aggressī sacrātō āvellere templō Palladium, caesis summae custodibus arcis, Corripuere sacram effigiem, manibusque cruentis Virgineas ausī divae contingere vittās, Ex illo fluere ac retrō sublāpsa referri
170 Spēs Danaum, fractae vīrēs, āversa deae mēns. Nec dubiis ea signa dedit Trītōnia mōnstrīs. Vix positum castrīs simulacrum: ārsēre coruscae Lūminibus flammae arrectis, salsusque per artus Sudor iit, terque ipsa solō- mirabile dictu— 175 Emicuit, parmamque gerēns hastamque trementem. "Extemplo temptanda fugā canit aequora Calchas, Nec posse Argolicis exscindi Pergama tēlis, Omina ni repetant Argīs, nūmenque reducant, Quod pelagō et curvis sēcum āvexēre carīnīs. Et nunc, quod patriās ventō petiēre Mycēnās, Arma deōsque parant comites, pelagōque remensō Imprōvisi aderunt. Ita digerit ōmina Calchās. Hanc prō Palladiō moniti, prō nūmine laesō Effigiem statuēre, nefās quae triste piāret.
185 Hanc tamen immēnsam Calchās attollere mõlem Rōboribus textis caeloque ēdūcere iussit,
Nē recipi portis, aut dūci in moenia posset, Neu populum antiquã sub religiōne tuērī.
Nam si vestra manus viōlāsset dōna Minervae,
190 Tum magnum exitium — quod di prius ōmen in
Priami imperio Phrygibusque futurum ;
Sin manibus vestris vestram ascendisset in urbem, Ultrō Asiam magnō Pelopēa ad moenia bellō Venturam, et nostros ea fata manere nepōtēs." Talibus insidiis periūrīque arte Sinōnis Crēdita rēs, captique dolis lacrimisque coactis, Quos neque Tydīdēs, nec Lārīsaeus Achilles, Nōn anni domuēre decem, non mille carinae.
Hic aliud maius miseris multoque tremendum Obicitur magis, atque imprōvida pectora turbat. Lãocoōn, ductus Neptūnō sorte sacerdos, Sollemnes taurum ingentem mactabat ad ārās. Ecce autem gemini ā Tenedō tranquilla per alta - Horrescō referens-immēnsīs orbibus anguēs 205 Incumbunt pelagō, pariterque ad litora tendunt; Pectora quorum inter fluctus arrecta iubaeque Sanguineae superant undās; pars cētera pontum Pōne legit sinuatque immensa volumine terga Fit sonitus spumante salō; iamque arva tenebant, 210 Ardentesque oculos suffecti sanguine et igni, Sibila lambēbant linguis vibrantibus ōra. Diffugimus vīsū exsanguēs. Illi agmine certō Laocoonta petunt; et primum parva duōrum Corpora nātōrum serpēns amplexus uterque 215 Implicat et miserōs morsū dēpāscitur artūs;
Post ipsum, auxilio subeuntem ac tēla ferentem,
Corripiunt, spirisque ligant ingentibus; et iam. Bis medium amplexi, bis collo squamea circum Terga dati, superant capite et cervicibus altis. Ille simul manibus tendit divellere nōdōs, Perfusus saniē vittās ātrōque venenō,
Clamōrēs simul horrendōs ad sidera tollit, Qualis mūgītus, fugit cum saucius āram Taurus et incertam excussit cervice secūrim. 225 At gemini lapsu dēlūbra ad summa dracōnēs Effugiunt saevaeque petunt Trītōnidis arcem, Sub pedibusque deae clipeïque sub orbe teguntur. Tum vērō tremefacta novus per pectora cunctis Insinuat pavor, et scelus expendisse merentem Lãocoonta ferunt, sacrum qui cuspide robur Laeserit et tergō scelerātam intorserit hastam. Dūcendum ad sēdēs simulācrum ōrandaque divae Numina conclamant.
Dividimus mūrōs et moenia pandimus urbis. 235 Accingunt omnes operi, pedibusque rotārum Subiciunt lāpsūs, et stuppea vincula collō Intendunt. Scandit fātālis māchina mūrōs, Fēta armis. Pueri circum innuptaeque puellae Sacra canunt, fūnemque manu contingere gaudent. 240 Illa subit, mediaeque mināns inlābitur urbi.
Ō patria, ō dīvum domus Īlium, et incluta bellō Moenia Dardanidum! quater ipso in limine portae Substitit, atque utero sonitum quater arma dedere; Instamus tamen immemores caecique furore, Et mōnstrum infēlīx sacrātā sistimus arce. Tunc etiam fātīs aperit Cassandra futūris Ora, dei iussu nōn umquam credita Teucris. Nōs dēlūbra deum miseri, quibus ultimus esset. Ille dies, fēstā vēlāmus fronde per urbem.
« PredošláPokračovať » |