ad fidem Christi fuisse conversas, ut non sit in- terræ » (Act. 1, 7, 8). Non ergo Apostolos testes concredibile paucis annis, etsi non vitæ nostræ qui jam sunimationis mundi, sed nominis et resurrectionis suæ senuimus, certe juvenum qui venturi sunt ad se- voluit intelligi. nectam, universas omnino residuas gentes Evan- 3. Nam de temporibus cognoscendis ipse Dominus gelio posse compleri. Sed si ita erit, facilius, cum monet : « Quisnam est fidelis servus et prudens, quem factum fuerit, probari experiendo, quam legendo, constituit Dominus super familiam suam, ut det illis ciantequam fiat, inveniri potest.

bum in tempore ? Beatus ille servus quem veniens Domi5. Hoc me compulit dicere cujusdam opinio, nus ejus invenerit sic facientem. » Familia Christi quem presbyter quoque Hieronymus temeritatis nerbo prædicationis pascitur, et fidelis famulus invenitur, notat (a), quod ausus fuerit Danielis Hebdomadas qui in tempore exspectantibus Dominum, necessariam de adventu Christi futuro, non de præterito expo- escam credentibus præstat. Malus enim servus sic reprenere. Si quid autem pro meritis potioribus, sanctæ henditur : « Quod si dixerit malus servus, Moram facit humilit ati cordis tui Dominus melius revelavit sive dominus meus venire ; veniet dominus ejus in die qua revelaverit, peto nobiscum communicare digneris, nescit, et hora qua ignorat ; » et reliqua. Item arguit et hæc nostra rescripla sic accipere, tanquam ho- quare tempus non agnoscatur, dicendo : « Hypocritæ, minis, qui mallem quidem eorum quæ a me inqui- faciem cæli nostis probare, tempus hoc quare non agnosisti, habere scientiam quam ignorantiam ; sed scitis » (Luc. XII, 42, 43, 45, 56) ? Item Apostolus. « In quia id nondum potui, magis eligo cautam igno- novissimis diebus instabunt tempora periculosa » (II rantiam confiteri, quam falsam scientiam profiteri. Tim. 111, 1): et reliqua. Item A postolus : « De temporibus EPISTOLA CXCVIII“ (b).

autem et momentis non necesse habemus vobis scribere : Hesychius Augustiuo, significans consideratis divinis vos enim ipsi diligenter scitis quia dies Domini, sicut

testimoniis de sæculi fine videri sibi diem quidem et fur in nocte, ita veniet. Cum enim dixerint, Pax et horam frustra inquiri ; attamen cognosci posse ex securitas ; tunc subitaneus illis apparebit interitus, quosignis num jam instet tempus adventus Christi, quem modo dolores parturienlis, et non effugient » (I Thess. ut cito venturum pie exspectari docet.

V, 1-3). Item A postolus : « Non retinelis memoria quia Domino beatissimo, et charitate sincerissima vene- cum essem apud vos, hæc dicebam vobis ? Et nunc quid

rando fratri et coepiscopo AUGUSTINO, HESYCHIUS, detineat, scitis, ut reveletur in suo tempore. Nam mysin Domino salutem.

terium iniquitatis jam operalur; tantum qui tenet, modo 1. Desideranti et exspectanti mihi sanctus compresby- teneat, donec de medio fiat : et tunc revelabitur ille ini. ter noster Cornutus litteras pertulit quas misisti, quæ me quus, quem Dominus Jesus interficiet spiritu oris sui » lætificarunt, quia memoriam nostri bonam habere digna- (U Thess. 11, 5-8). Item Dominus in Evangelio increpat tus es, qui et mihi paucis, sermone proprio sanctæ men- Judæos : « Et tu, si cognovisses lempus visitationis tuæ, tis tuæ, de his quæ petieram, in transitu significasti. forsitan permansisses ; nunc autem abscondita sunt ab Aliquanta autem de opusculis sancti compresbyteri Hie- oculis tuis » (Luc. XIX, 42). Et Dominus sic prædicat ronymi adjunxisti, ut meam quæslionem lectione ejus ad Judæos : « Penitentiam agile; completa sunt temoperis de sanctis Scripturis explere possem. Et quia di. pora, credite Evangelio » (Marc. 1, 15). Et ad Judæos gnatus es id petere a nobis, ut quid senserimus de ipsis quidem recte completa dicebat, quia eorum tempora post quæstionibus, per litteras tuæ sincerissimæ charitati ejus prædicationem et triginta et quinque, vel quadrainsinuaremus ; ad ea de quibus scripta legi, prout in- ginta annos finita sunt. Et in Daniele : « Quoadusque tellectus exiguus meæ mediocritatis sentire potuit aut interfecta est bestia, et periit, et corpus ejus datum est intelligere, infra scripsi.

ut comburalur ; et reliquarum bestiarum regnum Iran2. Cum Dei omnipotentis conditoris totius creaturæ slatum est, et magnitudo vitæ data est eis usque ad temarbitrio et potestate cuncta gerantur ; vel quæ facta sunt, pus et tempus ; » quod græce dicitur, śws xpovov xai vel quæ etiam futura sunt, sanctorum Prophetarum vo- xalpoù. Et insequitur:<Et ecce cum nubibus cæliquasi cibus cognoscuntur, qui priusquam fierent ea quæ futura Filius hominis veniens » (Dan. vii, 11-13). Mysterium erant, voluntate divina hominibus sunt locuti. Unde satis bestiæ e reliquarum bestiarum translatione intelligentiadmiratione plenum est si ea Deus quæ prædici voluit,ad bus Scripturam manifestum est. hominum sensus penitus non posse pervenire constituit, 4. Adventus Domini diligendus est el exspectandus. secundum hoc capitulum quod Dominus beatis Apostolis Est enim magna beatitudo diligentibus ejus adventum, locutus est, dicens : « Nemo polest cognoscere tempora, sicut testimonium perhibet beatus apostolus Paulus : quæ Pater posuit in sua potestate. » Primum quia in « De cætero, » inquit, « reposita est mihi corona justiantiquissimis libris Ecclesiarum non ila scriptum est, tiæ, quam reddet mihi Dominusjustus judex in illa die : « Nemo potest ; » sed scriptum est. « Non est vestrum non autem mihi solum, sed et iis qui diligunt adventum nosse tempora vel momenta, quæ Pater posuit in sua Domini » (ll Tim. iv, 8). Et Dominus in Evangelio : potestate : » quæ ratio sermonis sequenti verbo recte « Tunc justi fulgebunt sicut sol in regno patris sui » completur, cum dicit, « Sed eritis mihi testes in Jeru- (Matth. xi, 43). Item propheta : « Ecce enim tenebræ salem, et in Judæa, et in Samaria, et usque ad ultimum et caligo operient terram super gentes ; in le vero appa* Ad eosdem Cdd. excepto uno sb. et insuper ad gg.

rebit Dominus, et majestas ejus in te videbitur » (Isai. castigata est.

LX, 2). Item propheta: « Qui vero exspectant Dominum, (a) Hieronymus, in Dan. c.9. ib) Alias 79 : quæ autem 198 erat, nune 148. Scripta

exsultabunt cum virtute ; producent pennas sicut paulo post superiorem.

aquilæ, current et non laborabunt, ambulabunt et non esurient » (Id. XL, 31). Et plurima talia, quæ ad beati- manus immittent suas, et persequentur, el tradent tas tudinem eorum pertinere,qui diligunt adventum Domini, in synagogas et in custodias, ducentes ad reges et ad inveniuntur.

præsides, propter nomen meum » (Luc. XXI, 12) : ut 5. Quod autem nemo possit mensuras temporum col- illud impleretur quod scriptum erat ; « Et velociler ligere, manifestum est. Evangelium quidem dicit, « De reædificaberis a quibus destructa es. » Nam ex quo cledie illa et hora nemo scit : » ego autem pro possibilitate mentissimi imperatores christiani Dei voluntate esse ceintellectus mei dico, neque diem, neque mensem, neque perunt ; quanquam paulatim fides, causa persecutionis, annum adventus ipsius sciri posse ; sed signa quæ sunt crescebat in sæculo, factis regibus Christianis, ubique adventus videndo et credendo, et exspectare me convenit, in parvo tempore Christi Evangelium penetravit. et credentibus escam hanc retribuere, ut exspectantes 7. Expositio sane beati Danielis de Hebdomadibus, diligant adventum ejus, qui dixit, « Hæc omnia cum vi- quam vir sanctus compresbyter noster Hieronymus exderitis, scitote quoniam prope est in januis. » Signa ergo posuit, qualiter doctores Ecclesiarum tradidissent, lectoevangelica et prophetica quæ in nobis completa sunt, ad- rem suspendit. Nam si ipse doctissimus vir compresbyter ventum Domini manifestant. Nam frustra aut qui quæ- noster ait periculosum esse de magistrorum Ecclesiarium runt, aut qui calumniantur, dies et annos in computo judicare sententiis, et alterum præferre alteri ; quanto comprehendere quærunt, cum scriptum sit, quia « nist magis hoc lector facere non potest, quod magister facere abbreviati fuissent dies illi, non fieret salva omnis caro : dubitavit I Nos autem credimus quod Dominus ait : sed propter electos breviabuntur dies illi » (Matt. XXIV, « Quia cælum et terra transient ; iota autem unum, vel 36, 33, 22). Certum est tempus carere computo, quod bre- unus apex non transiet a Lege, donec omnia fant, viandum est a Domino, qui tempora constituit ; appro- (Matth. v, 18). Quomodo ergo mysterium Hebdomadorum pinquasse autem adventum ejus, cujus signa adventus sit impletum usque ad nativitatem et passionem Christi, aliqua videmus ex iis quæ facta sunt, esse completa, et admiror ; cum illud in dimidio hebdomadæ Propheta iterum dicit : « Hisautem fieri incipientibus, respirabi- locutus est, dicendo : « In dimidio hebdomadæ tolletur tis et levabitis capita vestra, quoniam appropinquabit sacrificium meum, et supplicatio, desolationum interiredemptio vestra. · Quæ autem signa dixit videnda, tus, et ad sacrificium abominatio » (Dan. ix, 27). Hæc manifestum est in Evangelio sancti Lucæ : « Et Jerusa- ergo abominatio si jam completa fuerat, quomodo Domilem calcabitur a gentibus, donec impleantur tempora nus monet et dicit : « Cum videritis abominationem gentium. » Hoc factum est, et fieri nulli dubium est. Et desolationis, quod dictum est per Danielem prophetam, insequitur : « Et erunt signa in sole, et luna, et in stantem in loco sancto, qui legit, intelligat o (Matth. stellis, et in terra pressura gentium. » Ea quæ patimur xxiv, 15) ? Ego autem ne petitionis Beatitudinis tuæ confiteri et pæna compellit, si forte non curet voluntas: contemptor essem, hæc quemadmodum sensi, scripsi ad nam in uno tempore et signa in cælo, et pressuram gen. tuam Charitatem. Plenius autem dignare nos verbo tium in terris ab hominibus videri et sustineri manifes- gratiæ tuæ rescribendo instruere et lætificare. tum est (a). Et insequitur : « Arescentibus hominibus

EPISTOLA CXCIX' (a). præ timore, et exspectatione quæ supervenient universo

DE FINE SÆCULI (6). orbi. « Nullum patriam, nullum locum nostris lempori- Augustinus Hesychio, commonstrans quomodo sint intelbus non affligi, aut humiliari certum est, sicut dictum ligentia Scripturæ loca quæ varie loquuntur de fine est, « præ timore, et exspectatione quæ supervenient sæculi ; quodque præstat non inquirere tempus advenuniverso orbi » (Luc. XX1, 24-28) : et omnia signa, tus Christi, sed hoc agere ut unusquisque ad excipienquæ superius Evangelium legentibus manifestat, ex dum illum sit paralus. maxima parte completa sunt.

Domino beatissimo, et venerabiliter suspiciendo 6. Quod autem dictum est, « Et prædicabitur hoc fratri et coepiscopo HESYCHIO, AUGUSTINUS, in Evangelium in universo mundo, et tunc veniet finis » Domino salutem. (Matth. xxiv, 14); primum quod ipsius Domini repro- CAPUT PRIMUM. - 1. Accepi litteras Venerationis missio talis fuit, ut ipsi Apostoli ejus nominis et resur- tuæ, quibus valde salubriter exhortaris ut Salvalorectionis testes fierent in Jerusalem, et in Judæa, et in ris nostri diligatur et desideretur adventus. Facis Samaria, et usque ad extremum terræ, et Apostolus hac hoc ut servus bonus ejusdem patrisfamilias, avidus auctoritate docet : « Sed dico, numquid non audierunt ? lucrorum Domini tui, et volens habere plurimos In omnem terram exivit sonus eorum, el in fines orbis socios dilectionis qua ipse præcipue et perseveranter terræ verba eorum » (Rom. x, 18). Item : « Propter accenderis. Intuentes igitur quod commemorasti spem quæ reposita est vobis, quam ante audistis in verbo de Apostolo, quia Dominum dixitredditurun coroveritatis Evangelii, quod advenit in vos, sicut et in nam justitiæ, non tantum sibi, sed et omnibus qui omni mundo est fructificans et crescens » (Coloss. 1, 5, diligunt manifestationem ejus (II Tim. iv,8), ila recte 6). Sed ab Apostolis nuntiala ' fides in gentibus, habuit

vivimus, et in hoc sæculo tanquam peregrini agimultos persecutores, ut retenta tardius invalesceret, ut · Hanc emendavimus ad a. bg. bl. c. cc, cb. ff. 8. illud impleretur, « Ante hæc omnia, primum in vos

88. gv. j. n. r. s. sb. vc. duos bn, duos c. duos t. quatuor v. Am. Bad. Er. Lov.

(a) Alias 80 : quæ autem 199 erat, nunc 262. Scripta 1 Mss. duo Vatic. et omnes Gallic. uno excepto, initiata. post superiorem, an. 419.

(a) Respicit fortassis ad insignem illum solis defectum, (6) Cum librum ederet vicesimum de Civitate Dei, quem anno 418, die 19 julii contigisse produnt Historici ; cap. 5, meminit epistolæ hujus, « quam rescripsi, inquemque « tanla siccitas secuta est, uti scribit Philostor- «quit, ad beatæ memoriæ virum Hesychium Salonitanæ i gius, ut multorum hominum aliorumque animalium « ürbis episcopum, cujus epistolæ titulus est, de Fine cinsuotam ubique mortem inferret ).

mus, cum se in bac dilectione cor nostrum profi- dico, omnibus dico, Vigilate (Marc. xm, 35, 37). cienter extendit;sive citius sive tardius veniat quam Quibus enim omnibus dicit, nisi dilectis et suis ad putatur, cujus manifestatio fideli charitate diligitur, corpus ejus pertinentibus, quod est Ecclesia ? Non et pio desideratur affectu. Servus quippe ille quidi- solum ergo illis dixit, quibus tunc audientibus locit, Moram facit dominus meus ; et percutit conservos quebatur ; sed etiam illis qui fuerunt post illos ante suos, manducat et bibit cum ebriosis (Luc. X11, 45), nos, et ad nos ipsos, et qui erunt post nos usque non utique diligit manifestationem ejus.Exmoribus ad ejus novissimum adventum. Numquid autem enim apparet animus ejus ; quos mores, licet brevi. omnes inventurus est dies ille in hac vita, aut quister, ideo magister bonus curavit exprimere, id est quam dicturus est quod ad defunctos etiam pertisuperbiam atque luxuriam, ne quod dicebat, Mo- neat quod ait, Vigilate, ne cum repente venerit, ram facit dominus meus, desiderio domini sui dicere inveniat vos dormientes ? Cur itaque omnibus dicit, crederetur, quo ardebat illle qui dicebat: Siti- quod ad eos solos pertineat qui tunc erunt, nisi vit anima mea ad Deum vivum : quando veniam, et appa- quia eo modo ad omnes pertinet, quomodo dixi ? rebo ante faciem Dei (Psal. xli, 3) ? Dicendo enim, Tunc enim unicuique veniet dies ille, cum venerit quando veniam ? moras se perpeti moleste ferebat ; ei dies ut talis hinc exeat, qualis judicandus est quia etiam quod tempore acceleratur, desiderio tar- illo die. Ac per hoc vigilare debet omnis christianus, dum videtur. Quomodo autem tardus estejus adven- ne imparatum inveniat eum Domini adventus. Imtus, vel quomodo longe futurus est, cum ipsi Apos- paratum autem inveniet ille dies, quem imparatum toli, tempore quo adhuc erant in carne, dixerint, invenerit suæ vitæ hujus ultimus dies. Certe enim Novissima hora est (I Joan 11, 18) ? quamvis a Domino hoc saltem manifestum erat Apostolis, non eorum audieriat, Non est vestrum scire tempora. Hoc ergo temporibus, cum hic in carne viverent, Dominum nesciebant quod nescimus et nos (quantum ad me esse venturum : et tamen quis dubitet eos preci. atlinet dico, et eos qui hoc mecum nesciunt) ; et ta- pue vigilasse et servasse quod omnibus dixit, ne men quibus dictum est, Non est vestrum scire tempora, imparatos repente veniens inveniret ? quæ paler posuit in sua potestate (Acl. 1, 7), dilige- CAPUT II. 4. Nondum sane intelligo quonam bant ejus manifestationem, et dabant conservis suis

modo accipi debeat quod scripsit Sanctitas tua, in tempore cibaria, nec percutiebant eos domi

propterea dixisse Dominum Apostolis, Non est vesnando eis, nec luxuriabantur cum amatoribus

trum nosse tempora vel momenta, quæ Paler pomundi, dicentes, Moram facit Dominus meus. suit in sua potestale ; quoniam secutus adjunxit,

2. Alia est ergo ignorantia temporum, alia labes Sed eritis mihi testes in Jerusalem, et in Judæa, et morum amorque vitiorum. Nam et apostolus Pau- in Samaria, el usque ad ullimum terræ (ACh. 1, 7, lus quando dicebat, Non cito moveamini mente, 8). Quem Scripturæ sensum sic exponis, ut dicas : neque terreamini, sive per verbum sive per episto- Non ergo Apostolos testes consummationis mundi, lam, tanquam per nos missam, quasi instet dies sed nominis et resurrectionis suæ voluit intelligi. Domini (II Thess. II, 2); nolebat utique ut crede- Non quidem ille ait, Non est vestrum prædicare renteis qui jam propinquare Domini arbitrabantur tempora ; sed, Non est vestrum nosse : verum si ita adventum : nec tamen volebatut, tanquam servus vis intelligi quod ait, Non est vestrum scire, ac si ille, dicerent, Moram facit Dominus meus venire, diceret, Non est vestrum scientes facere, id est, et traderept se superbiæ luxuriæque perdendos ; non est vestrum hoc docere ; quis nostrum docere sed sic eos nolebat de propinquante die novissimo audeat, vel se scire præsumat quod Deus ille mafalsis auscultare rumoribus, ut tamen vellet eos pa- gister nec eos discipulos docuit, a quibus præsenratos adventum Domini sui, lumbis accinctis et tibus interrogatus est præsens, nec illi tam sancti lucernis ardentibus opperiri (Luc. X11, 35, 36): qui. magnique doctores Ecclesiam docere potuerunt ? bus dicit, Vos autem, fratres, non estis in tenebris, 5. An respondebitur, hæc non docuisse Apostout vos dies ille languam fur comprehendat. Omnes los, sed Prophetas ? Hoc enim aisti, et verum est, enim vos filii lucis estis et filii diei ; non sumus noc- quod ea quæ futura sunt, sanctorum Prophetarum tis neque lenebrarum (1 Thess. v, 4, 5). Ille autem vocibus cognoscuntur; qui priusquam fierent,inquis, qui sic dicit, Moram facit Dominus meus venire, ut ea quæ fulura erant, voluntate divina hominibus percutial conservos suos, et epuletur cum ebriosis, sunt locuti. Sed si venratio tua satis admiratione non est filius lucis, sed tenebrarum ; et ideo eum plenum esse dicit, si ea Deus quæ prædici voluit, ad tanquam fur dies ille comprehendet : quod unus- hominum sensus penitus non posse pervenire cons. quisque debet etiam de die hujus vitæ suæ novis- tili ; quanto majore admiratione plenum est, si ea simo formidare. In quo enim quemque invenerit quæ Prophetæ hominibus sunt locuti, hæc Aposto. suus novissimus dies, in hoc eum comprehendet li vel scire sunt prohibiti vel docere ! Quomodo inundi novissimus dies; quoniam qualis in die ist autem Prophetæ ista, de quibus agitur, tempora quisque moritur, talis in die illo judicabitur. docentes, non intelligerentur ab Apostolis, si intel

3. Ad hoc pertinet quod in Evangelio secundum liguntur a nobis ? aut si eos Apostoli intellexerunt, Marcum ita scriptum est : Vigilale ergo, quia nes- istam mensuram temporis prophetantes ; quomocitis quando dominus domus veniat; sero, an media do non docerent quod intellexeruut, quando per nocle an galli caclu, an mane, ne cum venerit re- eorum præconium et ipsi Prophetæ innotescebant, pente, inveniat vos dormientes. Quod autem vobis qui eos suis Libris ista docuerunt 9 Et ideo per PATROL. XXXIII.

(Vingt-Neuf.)